همه ما گاهی احساس تنهایی می‌کنیم و شیوع ویروس کرونا (COVID-19) می‌تواند ارتباط ما با دیگران را دشوارتر کند، به‌ویژه اگر مجبور باشیم در خانه بمانیم. شاید دلتان برای خانواده، دوستان، همکاران یا افراد دیگری که هر روز می‌دیدید، تنگ شده باشد. احساس دلتنگی در این شرایط، کاملا طبیعی است و نباید خودتان را به‌خاطر آن سرزنش کنید. البته فراموش نکنید که این شرایط همیشگی نیست و بالاخره به پایان می‌رسد. در این مقاله قصد داریم اثرات تنهایی بر سلامت جسم و سلامت روان، راهکارهای مقابله خودمان و دیگران با احساس تنهایی در دوران کرونا را بیان کنیم.
تنهایی چه تأثیری بر سلامت جسمی و روانی ما دارد؟
بسیاری از ما گاهی احساس تنهایی می‌کنیم و این احساسات زودگذر، آسیب چندانی به سلامت روانی ما نمی‌رساند؛ ولی هرچه همه‌گیری ویروس کرونا طولانی‌تر شود، این احساسات نیز طولانی‌تر خواهند شد. تنهایی طولانی‌مدت موجب افزایش خطر بعضی از مشکلات سلامت روانی مانند افسردگی، اضطراب و استرس می‌شود. کنترل اثر تنهایی طولانی‌مدت روی سلامت روانی می‌تواند کار بسیار دشواری باشد.
تنهایی آن‌قدر برای سلامتی مضر است که به‌اندازه مصرف ۱۵ نخ سیگار در روز، امید به زندگی را کاهش می‌دهد. تنهایی سیستم ایمنی بدن را هم ضعیف می‌کند و خطر زوال عقل و بیماری های قلبی را افزایش می‌دهد. حتی موجب می‌شود که زخم‌های ما دیرتر بهبود پیدا کنند و به توانایی ما برای بهبودی از سرطان آسیب می‌رساند.
چه کارهایی را می‌توان برای جلوگیری از احساس تنهایی در دوران کرونا انجام داد؟
دولت، وزارت بهداشت و کادر درمانی به ما توصیه می‌کنند که در خانه بمانیم و فقط برای تهیه مواد خوراکی، مراجعه به مراکز درمانی یا کارهای ضروری از خانه بیرون برویم، ۲ متر از دیگران فاصله بگیریم و به‌محض رسیدن به خانه دستان خود را بشوییم. این یعنی باید نحوه برقراری ارتباط با دیگران را تغییر دهیم و برای درارتباط بودن در طول این همه‌گیری، راه‌های جدیدی را پیدا کنیم. برای پیشگیری از احساس تنهایی در دوران کرونا می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:
۱. روش‌های سپری‌کردن زمان با یکدیگر را بررسی کنید
اگر می‌توانید، با دوستان و اعضای خانواده‌تان دیدار کنید؛ البته حتما وقتی بیرون از خانه هستید، قواعد فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کنید. قدم‌زدن در پارک روش خوبی است، زیرا سپری‌کردن زمان در طبیعت برای بهبود سلامتی شما مفید است.
اگر در خانه بمانید، بازهم می‌توانید با دیگران وقت بگذرانید. بسیاری از افراد کارهایی را به‌صورت آنلاین با یکدیگر انجام می‌دهند، کارهایی مانند تماشای فیلم، بازی‌کردن یا شام‌خوردن با یکدیگر.
۲. اجتماعی‌تر شوید و مرتب با دیگران در تماس باشید
داشتن برنامه‌ای منظم برای صحبت‌کردن و تماس با دیگران و افزایش روابط اجتماعی راه خوبی است، زیرا موجب می‌شود که وقتی احساس تنهایی می‌کنید، راحت‌تر بتوانید با دیگران صحبت کنید و در ارتباط باشید.
اکنون باید بیش از هر زمان دیگری شبکه های اجتماعی قوی را که مانند سپری در برابر آسیب‌های سلامت روانی عمل می‌کنند، حفظ کنید. می‌توانید در شبکه‌های اجتماعی برای دوستان یا همکاران قدیمی‌تان پیام بفرستید یا برای کسی که مدتی است با او صحبت نکرده‌اید، پیامک ارسال کنید. اگر ترجیح می‌دهید که هم‌زمان با چند نفر صحبت کنید، گروهی را مثلا در واتس‌اپ یا تلگرام راه‌اندازی کنید.
حفظ ارتباط با دیگران از طریق تماس‌های ویدئویی، واتس‌اپ یا صرفا تماس‌های تلفنی منظم، بسیار مهم است. تاجای‌ممکن کارهایی را که به‌طورمرتب انجام می‌داده‌اید، ادامه دهید. برای نمونه، اگر با دوستان خود در یکی از شب‌های هفته بازی می‌کرده‌اید، سعی کنید این کار را در برنامه کارهایتان حفظ کنید و در تماسی ویدئویی این بازی‌ها را باهم انجام دهید، یا در یکی از بازی‌های آنلاین شرکت کنید و به‌صورت تیمی بازی کنید.
اگر با فناوری آشنایی ندارید، تماس‌های تلفنی منظم، ارسال پیام یا حتی نوشتن نامه روش‌های خوبی هستند که با استفاده از آنها می‌توانید به دیگران نشان دهید که به یاد آنها هستید.
۳. احساسات خود را با دیگران در میان بگذارید، ولی مقایسه نکنید
توانایی به‌اشتراک‌گذاشتن احساسات خود با دیگران به کاهش احساس تنهایی کمک می‌کند و شنیدن صدایی آشنا یا دیدن چهره‌ای صمیمی موجب می‌شود که کمتر احساس انزوا کنیم.
درمیان‌گذاشتن احساس تنهایی خود با کسی که به او اطمینان داریم، می‌تواند مفید باشد. اگر ابتدا مدتی باهم گفت‌وگو کنیم و احساس آرامش پیدا کنیم، درمیان‌گذاشتن احساس تنهایی‌مان با او آسان‌تر خواهد بود.
به یاد داشته باشید که بسیاری از افراد فقط اتفاق‌های خوب زندگی خود را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارند. بنابراین خودتان را با هیچ‌کس مقایسه نکنید، زیرا این کار احساس تنهایی شما را بیشتر می‌کند. به‌علاوه ما هرگز نمی‌توانیم از آنچه برای فرد دیگری اتفاق افتاده است، مطمئن باشیم.
۴. کارهایی را انجام دهید که از آنها لذت می‌برید
پُرکردن زمان خود با انجام کارهای مورد‌علاقه می‌تواند مانع از تمرکز روی احساس تنهایی شود. اگر می‌توانید بیرون بروید. رفتن به پارک و انجام ورزش‌های مختلف با دیگران می‌تواند مفید باشد. البته وقتی بیرون از منزل هستید حتما باید دستورات فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کنید.
اگر در خانه می‌مانید، گوش‌دادن به نمایش‌های رادیویی سرگرم‌کننده یا پادکست راه خوبی برای مشغول‌کردن ذهن و دوری از احساس تنهایی است. همچنین می‌توانید به کتاب‌های صوتی گوش دهید و برای صحبت‌کردن درمورد کتابی که گوش کرده‌اید با دیگران، به باشگاه کتابخوانی آنلاین ملحق شوید. کنسرت‌های آنلاین فراوانی نیز برگزار می‌شوند که با تماشای آنها می‌توانید اوقات خود را پر کنید و لذت ببرید.
ورزش روحیه‌تان را بهتر می‌کند و به شما کمک کند که ذهن‌تان را از مشکلات دور کنید. پس اگر می‌توانید، پیاده روی یا دوچرخه سواری کنید، یا در فضای باز بدوید یا ورزش در داخل خانه را به بخشی از برنامه‌های روزمره‌تان تبدیل کنید.
اگر روش‌های آرامش‌بخش‌تری می‌خواهید، فایل‌ها و کتاب‌های صوتی بهداشت روانی را امتحان کنید یا از اپلیکیشن‌های آرامش‌بخش یا ذهن آگاهی استفاده کنید.
۵. با یادگیری چیزی جدید، خودتان را مشغول کنید
اکنون زمان خوبی برای دنبال‌کردن سرگرمی یا کاری است که همیشه می‌خواستید انجام آن را یاد بگیرید. چه بهتر که این کار را با همراهی دیگران انجام دهید. اگر از یادگیری با دیگران لذت می‌برید، می‌توانید در کلاس‌های آنلاین هنر و صنایع‌دستی، آشپزی یا باغبانی شرکت کنید یا نواختن سازهایی مانند گیتار یا پیانو را بیاموزید.
اگر می‌خواهید کاری انجام دهید که حواستان را از اتفاقات رایج پرت کند، می‌توانید زبان جدیدی یاد بگیرید. دوره‌های آنلاین فراوانی از سطوح مبتدی تا پیشرفته وجود دارد که می‌توانید در آنها شرکت کنید. اگر قصد دارید مهارت‌های کاری جدیدی را بیاموزید، دوره‌های حرفه‌ای آنلاین فراوانی در اینترنت وجود دارد.
پس دست به کار شوید. بسیاری از این کلاس‌ها رایگان هستند.
۶. به یک انجمن آنلاین ملحق شوید
اگر با احساس تنهایی در دوران کرونا یا سایر مشکلات سلامت روانی مواجه شده‌اید، فراموش نکنید که فقط شما با این مشکل مواجه نیستید. برای صحبت‌کردن درمورد احساس خود با دیگران به یک انجمن یا گروه حمایتی آنلاین بپیوندید.
خطوط تلفن حمایتی و گروه‌های پشتیبانی فراوانی نیز وجود دارند که مشاوره‌های تخصصی ارائه می‌دهند و طیفی از مشکلات سلامت روانی را پوشش می‌دهند.
۷. برای کمک به دیگران داوطلب شوید
یکی از راه‌های سرگرم‌کردن خود، کمک‌کردن به دیگران است. کمک‌کردن به دیگران سلامت روانی شما را نیز بهبود می‌دهد. در دوران شیوع ویروس کرونا می‌توانید از خانه یا در محله‌تان داوطلبانه کمک کنید. ولی اگر از خانه بیرون می‌روید، حتما دستورات بهداشتی را رعایت کنید.
همدلی با جوانان تنها
فاصله‌گذاری اجتماعی برای کسانی که در دهه سوم زندگی و دوران اوج روابط اجتماعی خود قرار دارند، عوارض جانبی ناخوشایندی دارد.
بسیاری تصور می‌کنند افراد جوانی که در این شرایط احساس تنهایی می‌کنند، خودخواه، ضعیف یا صرفا خسته هستند. به‌نظر این افراد، در گذشته، مردم از سختی‌ها و مشکلات بزرگی جان به در برده‌اند و مثلا دوران جنگ را تحمل کرده‌اند، درحالی‌که از جوانان امروز صرفا خواسته شده که در خانه بمانند.
در این مقایسه سطحی، این حقیقت نادیده گرفته می‌شود که ارتباط، یکی از اساسی‌ترین نیازهای انسانی است. گرچه تماس تلفنی و گفت‌وگوهای ویدئویی می‌تواند مردم را در ارتباط با یکدیگر نگه دارد، جای دورِ هم جمع‌شدن را نمی‌گیرد. با فناوری نمی‌توان به‌اندازه دیدارهای حضوری از یکدیگر پشتیبانی کرد. با کنفرانس ویدئویی نمی‌توانید از کودکان کسی مراقبت کنید یا به دوستی کمک کنید که راه برود.
در این همه‌گیری، با سالمندانِ تنها همدردی زیادی شده است، ولی باید از خود بپرسیم: آیا نمی‌توان همین احساس همدردی را با جوانانِ تنها نیز داشت؟ پوست صاف و سری پر از مو درد و رنج تنهایی را کاهش نمی‌دهد.
کسانی که در دهه سوم (۳۰ تا ۴۰ سالگی) زندگی خود قرار دارند، بیشتر از دیگران به روابط اجتماعی و پیداکردن دوستان جدید اهمیت می‌دهند. این مسئله خودش را در محل کار بیشتر نشان می‌دهد، جایی که در آن پیوندهای شخصی بیشتری را شکل می‌دهند و این دوستی‌ها عملکرد آنها را بهتر می‌کند.
معمولا زندگی جوانان زیر ۳۵ سال سروسامانی پیدا نکرده است و جوانان ممکن است که با خانواده یا دوستی مجرد زندگی کنند. دوستان عامل متعادل‌کننده مهمی در زندگی با هم‌اتاقی‌ها و دوستان مجرد و شغل‌های همواره در حال تغییر هستند. شاید گروه سنی که اکنون کمتر دچار احساس تنهایی شده است، گروه ۳۵ تا ۶۴ سال باشد که احتمال اشتغال و داشتن همسر در آن بیشتر است.
افراد مسن‌تر در مواجهه با سختی‌ها انعطاف‌پذیری بیشتری دارند. مغز انسان در طول زندگی تغییر می‌کند و افراد در سنین بالاتر ازنظر داشتن نگاهی عاقلانه‌تر و منطقی‌تر و تمرکزکردن بهتر هستند. آنها بهتر می‌توانند روی چیزهای مثبت تمرکز کنند، در برابر انتقاد کمتر واکنش نشان می‌دهند و احساسات دیگران را بهتر متوجه می‌شوند. با افزایش سن، فراز و فرودهای جوانی و نگرانی‌ها و هیجان‌ها جای خود را به متانت بزرگسالی می‌دهد.
افراد بالای ۶۵ سال بیشتر تنها زندگی می‌کنند و با تنهابودن و روی پای خود ایستادن آشنایی دارند. بنابراین همه‌گیری ویروس کرونا در زندگی بعضی از این افراد مسن تغییر زیادی ایجاد نکرده است.
کمک به کسانی که ممکن است با احساس تنهایی در دوران کرونا مواجه شده باشند
بسیاری از افراد در دوران کرونا و قرنطینه دچار احساس تنهایی نشده‌اند. این نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری بالا در طول دوران انزوا و تنهایی ناشی از همه‌گیری ویروس کروناست و نشان می‌دهد که بسیاری از ما روش‌های حفظ ارتباط با دیگران را با شرایط موجود تطبیق داده‌ایم. کمک به دیگران برای سلامت روانی ما مفید است و اکنون فرصت خوبی است که به کسانی که ممکن است دچار احساس تنهایی شده باشند، کمک کنیم.
یکی از راه‌های کمک به این افراد، تماس‌گرفتن و باخبرشدن از حال کسی است که تنها زندگی می‌کند و بستگان و دوستان زیادی ندارد. ارسال یک پیام یا یک تماس تلفنی برای کسی که مدتی است با کسی ارتباطی نداشته، ارزش زیادی دارد. اگر این فرد همسایه شماست، می‌توانید از غذای خودتان مقداری برای او ببرید، البته با حفظ فاصله ایمن!
اگر کسی را می‌شناسید که با فناوری آشنایی ندارد، اکنون زمان خوبی است که نحوه کارکردن با برنامه‌هایی مانند Skype یا Zoom در خانه را به او آموزش دهید. این کار می‌تواند تأثیر بسیار زیادی در تعاملات اجتماعی او در آینده داشته باشد.
این فقط ما نیستیم که دچار احساس تنهایی در دوران کرونا شده‌ایم
فراموش نکنید که همه گاهی دچار احساس تنهایی می‌شوند. در دوران همه‌گیری ویروس کرونا همه ما گاهی با احساس جدایی و دوری از عزیزانمان مواجه می‌شویم. ولی بعضی از ما بیشتر از دیگران به فناوری دسترسی داریم یا ارتباطات اجتماعی بیشتری داریم. با مراقبت‌کردن از یکدیگر و باخبربودن از حال افرادی که بیشتر در انزوا و تنهایی هستند، می‌توانیم از بروز «همه‌گیری تنهایی» جلوگیری کنیم.
آیا راهکارهای ارائه‌شده در این مقاله را انجام داده‌اید؟ آیا برای مقابله با احساس تنهایی راه‌های دیگری نیز وجود دارد؟ خوشحال می‌شویم که تجربه‌ها و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارید.
