شاید شما هم شنیده باشید که صبحانه مهمترین وعدهی غذایی است. برخی از افراد این گفته را جدی میگیرند، اما بعضی دیگر ترجیح میدهند صبحانه نخورند و به کارهایشان برسند. البته بدترین چیز (حتی بدتر از صبحانه نخوردن) خوردن صبحانهی ناسالم است. یک صبحانه سالم و مقوی باید محتوی فیبر، پروتئین و چربیهای سالمی باشد که انرژیتان را تأمین و شکمتان را سیر کند. در طرف مقابل، یک صبحانهی ناسالم میتواند باعث سنگینی، بی حالی و کسالت، افزایش وزن و بیماریهای مزمن شود. در این مقاله میخواهیم ببینیم بدترین خوراکیهایی که میتوانید در وعدهی صبحانه میل کنید، چه هستند.
۱. غلات صبحانه
برخی تصور میکنند غلات صبحانه برای کودکان و بزرگسالان انتخاب مغذی و سالمی است. معمولا بر روی بستهی غلات صبحانه ادعا بر سالم بودن و مغذی بودن این غذاها میشود. بهعنوان مثال ممکن است بر روی آن عباراتی مانند حاوی ویتامین A و آهن را ببینید.
در واقع غلات صبحانه محصولات فرآوریشده هستند. این محصولات فیبر کمی دارند و مواد مغذی موجود در آنها نیز در هنگام فرایند غنیسازی بهطور مصنوعی به آنها افزوده میشود.
براساس مطالعهای که در این زمینه صورت گرفت، میزان ابتلا به بیماری در کودکانی که غلات صبحانهی غنیشده مصرف میکردند، در مقایسه با دیگران تفاوتی نداشت.
غلات صبحانه معمولا حاوی غلهی تصفیهشده (غلهای که در فرایند استخراج، فیبر و بسیاری از مواد مغذی از آن جدا شدهاند) و شکر است. معمولا شکر در ترکیبات تشکیلدهندهی غلات صبحانه اولین یا دومین مورد است. ترتیب نوشتن مواد تشکیلدهنده، نشان از مقدار آن ماده در محصول دارد.
براساس مطالعهای که در سال ۲۰۱۱ بر روی چند محصول رایج صبحانه انجام گرفت، مشاهده شد شکر دریافتی کودکانی که روزی یک فنجان غلات صبحانه مصرف میکردند، بیشتر از کودکانی بوده است که روزانه سه عدد کوکی شکلاتی مصرف میکردند.
حتی درصورتیکه در این محصولات از غلات کامل استفاده شود، باز هم بهدلیل شکر زیادی که دارند، بسیار مضر هستند. مصرف بالای شکر احتمال بروز چاقی، دیابت نوع ۲، بیماری قلبی و سایر بیماریهای مزمن را افزایش میدهد.
۲. پنکیک و وافل
پنکیک و وافل محتوی آرد سفید، تخممرغ، شکر و شیر هستند. هرچند ممکن است این محصولات از برخی موارد موجود در فهرست، پروتئین بیشتری داشته باشند، ولی در تهیهی آنها از آرد سفید استفاده میشود. بسیاری از پژوهشگران معتقدند استفادهی زیاد از غلات تصفیهشده مانند آرد گندم، ممکن است مقاومت به انسولین را در بدن افزایش بدهد و موجب چاقی شود.
علاوه بر اینها، معمولا بر روی این مواد غذایی محصولاتی مانند سس شکلات ریخته میشود که سرشار از قند است. مصرف زیاد شکر میتواند باعث افزایش مقاومت به انسولین شود. این امر میتواند درنهایت منجر به بروز پیشدیابت و دیابت نوع ۲ شود.
اگر قصد مصرف پنکیک و وافل دارید، بهتر است تا حد امکان از افزودن مواد غذایی سرشار از شکر به آنها بپرهیزید. براساس اعلام انجمن قلب آمریکا، میزان مصرف شکر بیشتر افراد، ۲ تا ۳ برابر مقدار مجاز روزانه است.
۳. نان تست با کرهی گیاهی (مارگارین)
شاید مصرف نان تست با کرهی گیاهی، بهعلت نداشتن شکر و چربیهای اشباع صبحانهی سالمی به نظر بیاید، درحالیکه این غذا به دو دلیل صبحانهای ناسالم است:
- آرد تصفیهشدهی موجود در نان تست حاوی فیبر و مواد مغذی پایینی است و بهدلیل دارا بودن کربوهیدرات زیاد و فیبر کم، میتواند بهسرعت قند خونتان را بالا ببرد. افزایش قند خون میتواند باعث بازگشت گرسنگی و پرخوری در وعدهی غذایی بعدی شود. نتیجهی این امر، افزایش وزن و چاقی است.
- شرکتهای صنایع غذایی برای اینکه روغنهای گیاهی را شبیه به چربیهای اشباع کنند، به آنها هیدروژن میافزایند تا محصول موردنظر در دمای اتاق حالت جامد داشته باشد. همچنین کرهی گیاهی محتوی چربی ترانس است که ناسالمترین چربی موجود در میان چربیهاست.
مدارک زیادی مبنی بر مضر بودن چربیهای ترانس، افزایش التهابات و ارتباط آن با بیماریهای قلبی وجود دارد. فراموش نکنید حتی اگر بر روی کرهی گیاهی عنوان بدون چربی ترانس نوشته شود، باز هم این محصول محتوی چربی ترانس است!
۴. مافین (کیک)
برخلاف شهرت مافین بهعنوان غذایی سالم، در واقع مافین کیک کوچکی است که لباسش را عوض کرده است. مافین از آرد تصفیهشده، روغن نباتی، تخممرغ و شکر درست شده است. تنها مادهی مغذی موجود در آن، تخممرغ است.
علاوه بر این، بیشتر مافینهایی که بهطور تجاری در بازار وجود دارند، اندازهشان بسیار بزرگ است. براساس اعلام وزارت کشاورزی ایالات متحده، اندازهی اغلب مافینهای موجود در بازار حدودا سه برابر اندازهای است که باید در هر وعده خورده شود.
در سی سال گذشته افزایش حجم مواد غذایی مصرفی در هر وعده، نقش مهمی در افزایش معضل چاقی بازی کرده است. بعضی اوقات بر روی مافین شکر، چیپس شکلات یا میوهی خشک میریزند که این کار باعث افزایش بیش از پیش شکر و کالری مافین میشود.
۵. آبمیوه
اگر بهدنبال خوراکیای هستید که از گرسنگی، افزایش وزن و بروز بیماریهای مزمن جلوگیری کند، آبمیوه یکی از بدترین انتخابهاست. بسیاری از آبمیوههای موجود در بازار، مقدار کمی میوهی طبیعی دارند و سرشار از شیرینکنندهها، شکر و شربت ذرت با فروکتوز بالا هستند. مقدار بالای شکر موجود در آبمیوه، احتمال بروز چاقی، سندروم متابولیک، دیابت نوع دو و سایر بیماریها را افزایش میدهد.
حتی اگر به آبمیوه شکر اضافه نشود، باز هم آبمیوه بهخودیِخود محتوی مقدار زیادی قند است. مصرف زیاد آبمیوه (حتی طبیعی) میتواند موجب افزایش وزن شود و همان تأثیرات مخرب آبمیوههای صنعتیِ پُرشکر را داشته باشد.
در آبمیوه چربی و فیبر وجود ندارد که سرعت جذب را کاهش بدهد، بنابراین آبمیوهها قند خون را بهسرعت افزایش میدهند. نتیجهی این امر افزایش ناگهانی انسولین خون، کاهش قند خون و احساس خستگی و گرسنگی مصرفکننده است.
نکات کلی
مواردی که به آنها اشاره کردیم، تنها چند نمونه از صبحانههای ناسالم هستند. غلات برای سلامتی مفیدند، اما به شرطی که سبوس و فیبرشان در طی فرایند تصفیه از آنها خارج نشود. بهتر است برای صبحانه، از نانهایی مانند نان سنگک که حاوی سبوس و فیبر هستند، استفاده کنید.
مصرف زیاد چربی (بهخصوص چربیهای اشباع) میتواند خطر بسیاری از بیماریهای قلبی را افزایش بدهد. بهتر است مصرف چربیتان را کاهش بدهید و تا حد امکان از چربیهای سالم استفاده کنید.
مصرف شکر علاوه بر افزایش چاقی، میتواند احتمال بروز بسیاری از بیماریهای مزمن را افزایش بدهد. بهتر است مصرف شکر را کاهش بدهید. شکر نباید بیشتر از ۵٪ کالری دریافتی روزانهتان را تشکیل بدهد.
صبحانه باید محتوی پروتئین، فیبر و مقداری چربی باشد. پروتئینهایی مانند تخممرغ و شیر و نیز نانهای سبوسدار و فرآوردههای تولیدشده از غلات کامل، برای صبحانه عالی هستند. میوههای کامل نیز در کنار این مواد غذایی میتوانند صبحانهای مقوی را برایتان فراهم کنند. بهتر است صبحانه را خودتان آماده کنید و تا حد امکان از مصرف خوراکیهایی مانند کیک، آبمیوهها، سوسیس، کالباس و سایر غذاهای تجاری خودداری کنید.