زینک یک عنصر حیاتی برای سیستم ایمنی بدن است؛ بنابراین نقش کاملا مؤثری در غلبه بر بیماری ها دارد. قرص زینک جزو مکملهای پرفروش و دردسترس در سراسر دنیا است و از این عنصر حیاتی ساخته می‌شود. در این مقاله از مکملهای زینک می‌گوییم. با ما همراه باشید تا اشکال مختلف مکمل زینک، فواید، میزان دُز مصرفی موردنیاز برای هر فرد و همچنین عوارض جانبی احتمالی آن را برای شما تجزیه‌وتحلیل کنیم.
مواد معدنی از نیاز‌های اساسی و مهم بدن به شمار می‌آیند. کسانی که با مشکل کمبود مواد معدنی در بدن روبه‌رو هستند، اغلب مواقع یا بیمارند یا علائم بیماری‌های مختلف را دارند. یکی از این مواد معدنی، که در اکثر افراد کم است زینک است. افراد هم به‌صورت خودخواسته و هم با مشورت پزشک می‌توانند از قرص زینک استفاده کنند و سطح این ماده معدنی حیاتی را در بدن خود افزایش دهند. عموما کسانی که میزان قابل‌پذیرشی زینک در بدن خود دارند، کمتر به بیماری های عفونی و بیماری تنفسی مبتلا می‌شوند و از بینایی خوبی نیز برخوردار هستند.
چرا باید از مکملهای زینک استفاده کنیم؟
زینک یکی از ریزمغذی‌های ضروری برای بدن است که تقریبا از هر نظر، برای سلامتی انسان، حیاتی محسوب می‌شود. زینک پس از آهن، فراوان‌ترین عنصر در بدن است.
مکملهای قرص زینک در اشکال مختلفی در دسترس هستند. از این مکمل‌ها در اکثر مواقع برای بهبود بیماری‌ها استفاده می‌شود.
طبق پژوهش‌ها، این ماده معدنی می‌تواند عملکرد ایمنی بدن را ارتقا بخشد، سطوح قند خون را پایدار کند و در سالم نگاه‌داشتن پوست، چشم و قلب به شما یاری برساند.
انواع مختلف قرص زینک
هنگام استفاده از مکمل قرص زینک باید توجه داشته باشید که این مکمل‌ها گونه‌های مختلفی دارند. هرگونه از مکملهای قرص زینک تأثیر متفاوتی بر روی سلامت بدن می‌گذارد. برخی از انواع مکمل زینک عبارت‌اند از:
- زینک گلوکونات (Zinc gluconate): این مکمل یکی از رایج‌ترین گونه‌های مکمل زینک است که اغلب در داروهای سرماخوردگی به کار می‌رود، مثل قرص‌های مکیدنی یا اسپری‌های بینی.
- زینک اسِتات (Zinc acetate): این نوع مکمل زینک نیز مانند زینک گلوکونات اغلب به قرص‌های مکیدنی برای درمان سرماخوردگی اضافه می‌شود تا نشانه‌های بیماری را کم کند و بهبودی را تسریع بخشد.
- زینک سولفات (Zinc sulfate): براساس یافته‌های پزشکی، زینک سولفات علاوه بر اینکه از کمبود زینک در بدن جلوگیری می‌کند، می‌تواند نقش بسزایی نیز در کم‌کردن شدت آکنه روی پوست داشته باشد.
- زینک پیکولینات (Zinc picolinate): مطالعات نشان داده است که بدن در جذب این نوع مکمل زینک، بهتر از دیگر اقسام آن به‌ویژه زینک گلوکونات و زینک سیترات عمل می‌کند.
- زینک اوراتات (Zinc orotate): این مدل از مکملهای زینک به اوروتیک اسید متصل هستند و یکی از رایج‌ترین مکملهای قرص زینک در بازار محسوب می‌شوند.
- زینک سیترات (Zinc citrate): براساس یک تحقیق، این مدل از مکملهای زینک، قدرت جذبی برابر با زینک گلوکونات دارد اما تلخی کمتر و طعم بهتری در مقایسه با آن دارد.
ازآنجاکه مکمل قرص زینک گلوکونات در همه جا یافت می‌شود و قیمت چندان زیادی هم ندارد، می‌تواند گزینه بسیار خوبی برای مصرف باشد و در عین حال جیب شما را نیز خالی نکند! هرچند اگر بتوانید کمی بیشتر پول خرج کنید، مکمل قرص زینک پیکولینات قدرت جذب بیشتری نسبت به بقیه مکملهای زینک دارد.
مکمل قرص زینک در اشکال مختلف کپسول، قرص و قرص‌های مکیدنی (همانند آب‌نبات) وجود دارند و می‌توانید بسته به نوع مکملی که انتخاب می‌کنید، مقدار دُز مصرفی موردنیازتان را به بدن انتقال دهید. به خاطر داشته باشید که استفاده از مکمل زینک به‌صورت اسپری بینی می‌تواند باعث ازدست‌رفتن و کاهش حس بویایی شود؛ پس تا جایی که می‌توانید، از مصرف این مکمل خودداری کنید.
مزایای بالقوه قرص زینک
ماده معدنی زینک از جنبه‌های مختلفی برای سلامت انسان حیاتی است و فواید متعددی برای بدن دارد.
۱. بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن
در بسیاری از داروهای معمولی و مسکن‌های طبیعی از زینک استفاده می‌شود؛ چراکه این ماده معدنی می‌تواند عملکرد سیستم ایمنی بدن را بهبود ببخشد و با التهابات بدن مقابله کند.
تحقیقات درباره ارزیابی تأثیر قرص زینک روی سرماخوردگی‌های معمولی نشان می‌دهند: استفاده از قرص‌های زینکی که ۸۰ تا ۹۲ میلی‌گرم زینک دارند، می‌تواند مدت‌زمان معمولی بیماری را تا ۳۳درصد کاهش بدهد.
زینک می‌تواند مثل آنتی اکسیدان ها به کاهش التهابات کمک کند یا از بیماری‌های مزمن مانند بیماری های قلبی، سرطان و دیابت جلوگیری کند.
تحقیقات انجام‌شده روی افراد ۵۰ساله به بالا، نشان می‌دهد: علائم التهاب در کسانی که روزی ۴۵ میلی‌گرم زینک گلوکونات به‌مدت یک سال دریافت کرده‌اند به‌شدت کم شده و از میزان ابتلا به عفونت در بدن آنها کاسته شده است.
۲. کنترل قند خون
قرص زینک را به نقشش در کاهش قند خون و ترشح انسولین نیز می‌شناسند. انسولین هورمونی است که وظیفه آن انتقال قند از جریان خون به بافت‌ها است. برخی محققان بر این باورند که قرص زینک کمک می‌کند که سطوح قند خون ثابت بماند و حساسیت بدن به انسولین بهتر شود.
براساس یک تحقیق، مکملهای زینک در کنترل قند خون افراد دیابتی در کوتاه‌مدت و بلندمدت بسیار مؤثر هستند. دیگر تحقیقات حاکی از این هستند که زینک مقاومت به انسولین را کاهش می‌دهد و در نتیجۀ آن، بدن شما می‌تواند به‌صورت مؤثر از انسولین استفاده کند و سطوح خون را در حالت طبیعی نگاه دارد.
۳. کمک به مبارزه علیه آکنه
مکملهای زینک اغلب برای بهبود سلامت پوست استفاده می‌شوند تا دربرابر بیماری های پوستی مانند آکنه مبارزه کنند. قرص زینک سولفات به‌طور ویژه برای کاهش علائم آکنه‌های شدید مؤثر است. طبق یک تحقیقات سه‌ماهه که روی ۳۳۲ نفر انجام شده است، استفاده روزانه ۳۰ میلی‌گرم از «عنصر زینک» (اصطلاحی برای سنجش میزان حقیقی زینک در یک مکمل) در درمان آکنه‌های التهابی بسیار موثر بوده است.
مکملهای قرص زینک اغلب در دیگر روش های درمانی نیز استفاده می‌شوند؛ چراکه ارزان و مؤثر هستند و عوارض جانبی استفاده از این مکمل‌ها بسیار کم است.
۴. سلامت قلب
بیماری‌های قلبی یک مشکل جدی در دنیای مدرن است. تقریبا ۳۳درصد مرگ‌ومیرها در جهان از بیماری‌های قلبی نشئت می‌گیرند.
براساس یافته‌های پژوهشگران، مکملهای زینک می‌توانند عوامل خطر ایجاد بیماری‌های قلبی را کاهش دهند و در کم‌کردن سطح تری‌گلیسیرید و کلسترول خون نیز کارآمد باشند.
براساس یافته‌های ۲۴ تحقیق، مکملهای زینک می‌توانند به کاهش سطح عمومی کلسترول LDL و همچنین تری‌گلیسیرید در خون کمک کنن. این موضوع پتانسیل این مکمل در پیشگیری از بیماری های قلبی را نشان می‌دهد.
علاوه بر این موارد، پژوهشی روی ۴۰ زن جوان نشان داده است کسانی که به مقدار زیاد از مکملهای زینک استفاده می‌کنند سطح فشار خون سیستولیک در آنها به‌مراتب پایین‌تر است؛ البته این پژوهش محدودیت‌هایی داشته است.
تحقیقات دیگر نشان می‌دهد سطح کم زینک در خون می‌تواند خطر بیماری قلبی عروق کرونر را افزایش دهد؛ اما این یافته‌ها هنوز قطعی نیستند.
۵. کاهش سرعت تباهی لکه زرد
تباهی لکه زرد (Macular Degeneration) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های چشم و از عوامل اصلی نابینایی در سرتاسر دنیا است. اغلب مواقع از مکملهای قرص لینک برای کاهش سرعت بیماری «تباهی لکه زرد وابسته به سن» (AMD) استفاده می‌شود. این مکمل‌ها می‌توانند از زوال بینایی و نابینایی به‌خوبی جلوگیری کنند.
براساس تحقیقات بر روی ۷۲ نفر از مبتلایان به AMD، مصرف ۵۰ میلی‌گرم زینک سولفات در روز به‌مدت ۳ ماه می‌تواند فرایند این بیماری را به‌شدت کاهش دهد.
به‌صورت مشابه، نتایج ۱۰ تحقیق دیگر نیز نشان می‌دهد که استفاده از مکمل زینک می‌تواند خطر ابتلا به تباهی لکه زرد پیشرفته را کم کند؛ البته تحقیقات دیگری هستند که نشان می‌دهند مکمل قرص زینک به‌تنهایی نمی‌تواند تأثیر زیادی روی بهبود عملکرد بینایی داشته باشد و برای داشتن حداکثر نتیجه، باید در کنار روش‌های دیگر و سایر گزینه‌های درمانی استفاده شوند.
میزان دُز استفاده از قرص زینک
اینکه در طول روز چه میزان زینک مصرف کنید به نوع مکمل مورداستفاده شما بستگی دارد؛ چراکه هرکدام از مکملهای زینک میزان مختلفی عنصر زینک را در خود جای داده‌اند. مثلا زینک سولفات از حدود ۲۳ درصد عنصر زینک تشکیل شده است؛ این بدین معناست که ۲۲۰ میلی‌گرم زینک سولفات برابر با مصرف ۵۰ میلی‌گرم زینک خالص است.
میزان مصرفی قرص زینک اغلب بر روی بسته‌بندی مکمل نوشته شده است و به‌راحتی می‌توانید تشخیص دهید که در طول روز به چه میزان زینک نیاز دارید.
در بزرگسالان دُز روزانه توصیه‌شده معمولا ۱۵ تا ۳۰ میلی‌گرم از عنصر زینک است. دُز‌های بالاتر عموما برای درمان بیماری های خاصی مانند آکنه، اسهال و عفونت‌های تنفسی استفاده می‌شوند.
در هر حال، مصرف بی‌رویه زینک عوارض جانبی متعددی دارد؛ ازاین‌رو، نباید روزانه بیشتر از ۴۰ میلی‌گرم زینک مصرف کنید، جز با تجویز پزشک.
موارد ایمنی و عوارض جانبی زینک
زمانی که با دستور پزشک از قرص‌های زینک استفاده کنید، این مکمل‌ها می‌توانند یک راه امن و مؤثر در دریافت زینک باشند و جنبه‌های مختلف سلامتی شما را ارتقا ببخشند.
باوجوداین، این مکمل‌ها نیز عوارض جانبی و منفی دارند، مثل حالت تهوع، استفراغ، اسهال و مشکلات معده.
مصرف بیش از ۴۰ میلی‌گرم عنصر زینک در روز، نشانه‌هایی مشابه با نشانه‌های آنفولانزا ایجاد می‌کند، مثل تب، سرفه، سردرد و احساس خستگی.
همچنین زینک می‌تواند در جذب مس توسط بدن شما اختلال ایجاد کند که به‌صورت بالقوه به کمبود این عنصر حیاتی در بدن منجر می‌شود.
علاوه بر این، مکملهای قرص زینک می‌توانند اختلالاتی در جذب انواع آنتی بیوتیک ها ایجاد کنند و از تأثیر آنها بکاهند، به‌خصوص زمانی‌که به‌صورت هم‌زمان مورد استفاده قرار بگیرند؛ پس برای اینکه ریسک عوارض جانبی را کم کنید، صرفا از میزان دُز پیشنهادشده استفاده کنید و بیشتر از ۴۰ میلی‌گرم در روز مصرف نکنید، مگر در شرایطی که از پزشک خود در این باره مشورت دریافت کرده باشید.
اگر با عوارض منفی مکملهای زینک روبه‌رو شدید، میزان دُز مصرفی را کم کنید و درصورتی‌که همچنان علائم عوارض در بدن شما وجود داشت، با پزشک و متخصص مشورت کنید.
نکته‌های پایانی درباره قرص زینک
زینک یک ماده معدنی ضروری است که از جنبه‌های مختلفی برای سلامت انسان حیاتی است. استفاده از مکملهای زینک به مقدار روزانه ۱۵ تا ۳۰ میلی‌گرم از این عنصر می‌تواند منجربه تقویت سیستم ایمنی بدن شود، سطوح قند خون را تنظیم کند و مشکلات مرتبط با چشم، قلب و سلامت پوست را مرتفع کند؛ البته باید به خاطر داشته باشید که از میزان ۴۰ میلی‌گرم در روز، بیشتر مصرف نکنید.
ازجمله عوارض جانبی زینک می‌توان به مشکلات در دستگاه گوارش، نشانه‌هایی مشابه با آنفولانزا، کاهش قدرت جذب مس در بدن و کم‌شدن میزان تأثیر بعضی آنتی‌بیوتیک‌های خاص اشاره کرد.
مکملهای قرص زینک را می‌توانید به‌صورت آنلاین و یا از فروشگاه‌های بهداشتی و داروخانه‌ها تهیه کنید.
همچنین اگر بخواهید از طریق رژیم غذایی، میزان زینک را در بدن خود افزایش دهید، می‌توانید از مواد غذایی‌ای مانند گردو، دانه‌های بذری، حبوبات، گوشت، غذاهای دریایی و لبنیات استفاده کنید. این خوراکی‌ها سرشار از عنصر زینک هستند.
