گوشتان دچار مشکل شده است؟ نیاز به سمعک دارید؟ هرچند خوشایند نیست اما جای نگرانی هم ندارد. چرا؟ چون انواع سمعک در بازار موجود است و با خرید سمعک مناسب شرایطتان به‌راحتی مشکل شنوایی‌تان حل خواهد شد. اما قبل از خرید باید با انواع سمعک و کاربرد آنها آشنا باشید. خرید سمعک از ابعاد مختلفی قابل‌بررسی خواهد بود؛ مثلا توجه به ظاهر، کاربرد و عملکرد سمعک و البته قیمت آن از موضوعات مهم در هنگام انتخاب است. در این مقاله چیزهایی را می‌خوانید که برای خرید سمعک لازم است.
برای خرید انواع سمعک باید به چه چیزهایی توجه کنید؟
درنظرگرفتن ظاهر سمعک و نوع عملکردش برای انتخاب گزینه مناسب، بسیار مهم است. اگر درباره موارد زیر بیشتر بدانید، انتخاب سمعک برایتان راحت‌تر می‌شود:
- سمعک چه ویژگی‌ها دارد و چه کاربردهایی ارائه می‌دهد؛
- چطور می‌توان به استفاده از سمعک عادت کرد؛
- در هنگام خرید سمعک باید به چه نکاتی توجه کرد.
با وجود سمعک، گوش‌هایتان درمان نمی‌شوند اما به شما کمک می‌شود صداهای ناشنیدنی اطرافتان تقویت شوند و آنها را با سمعک بشنوید. اجازه بدهید نگاهی به عملکرد این وسیله بیندازیم.
سمعک چگونه کار می‌کند؟
سمعک‌ها قطعات مشابهی دارند و وظیفه‌شان جمع‌آوری اصوات محیط، تقویت آن اصوات و رساندن‌شان به گوش افراد کم‌شنواست. بیشتر انواع سمعک، دیجیتالی هستند و با باتری کار میکنند. میکروفون‌های کوچکی در سمعک‌ها وجود دارد که اصوات را از محیط جمع‌آوری میکنند. بعد نوبت به تراشه (chip) یا قطعه‌ای کامپیوتری (رایانه‌ای) می‌رسد تا با تقویت‌کننده صوت موجود در سمعک، صداهای دریافتی را به رمزهای دیجیتالی تبدیل کند.
این قطعهٔ سمعک صداها را براساس کم‌شنوایی و ناشنوایی صاحب سمعک تجزیه‌وتحلیل می‌کند و آنها را متناسب با ضعف و نیازهای شنوایی فرد و سطح صداهای اطراف برای رسیدن به گوش آماده می‌کند. سیگنال‌های تقویت‌شدهٔ دریافتی از محیط به امواج صوتی تبدیل می‌شوند و ازطریق بلندگوهای سمعک (speaker) به گوش می‌رسند.
انواع سمعک را می‌شناسید؟
سمعک‌ها ازنظر اندازه، قیمت، خدمات ویژه و شیوه قرارگیری در گوش، متنوع هستند. در ادامه، از انواع سمعک می‌خوانید. ترتیب این فهرست براساس اندازه سمعک‌هاست؛ یعنی در ابتدا از سمعک‌هایی می‌خوانید که کوچک‌تر هستند و کمتر به چشم می‌آیند.
این روزها، بیشتر طراحان به‌دنبال ساخت سمعک‌هایی هستند که زیاد مشخص نیستند و افراد در صورت بی‌میلی به داشتن سمعک، راحت‌تر از آنها استفاده میکنند؛ البته سمعک‌هایی که ابعادشان کوچک‌تر است، توانایی کمتری در رساندن صداها به گوش به‌طور کامل دارند.
سمعک‌های کاملا داخل‌کانالی گوش (CIC) یا مینی سی.آی.سی (mini CIC)
این نوع از سمعک‌ها برای قرارگرفتن در کانال گوش ساخته می‌شوند. اگر فرد بزرگ‌سالی دچار ناشنوایی خفیف یا متوسط باشد، به‌کمک سمعک‌های داخل‌کانالی می‌تواند مشکل خود را حل کند. سمعک‌های کاملا‌داخل‌کانالی:
- کوچک‌ترین نوع سمعک هستند و در ظاهر فرد نمود ندارند و نمی‌توان متوجه شد که فرد کم‌شنوا از آنها استفاده می‌کند.
- این سمعک‌ها به‌ندرت سروصدای آزاردهنده و نویزمانند اطراف را به خود جذب میکنند، مثلا صدایی مانند عبور تند خودرو از بغل گوش یعنی جابه‌جا شدن هوا به‌خاطر عبور خودروها.
- باتری مصرفی سمعک‌های داخل‌کانالی زود تمام می‌شود و این کمی آزاردهنده است.
- سمعک‌های داخل‌کانالی مجهز به ویژگی‌های خاصی مانند قابلیت تنظیم درجهٔ اصوات یا میکروفون‌های جهت‌دار (directional microphone) نیستند. میکروفون‌های جهت‌دار میکروفون‌هایی هستند که صدا را فقط از جهتی خاص دریافت میکنند. درواقع، این شما هستید که دریافت صدا از جهات مختلف را در آن تنظیم می‌کنید؛ البته امکان دریافت صدا از تمام جهات هم برای آنها ممکن است.
- مواد داخل گوش به بلندگوی این سمعک‌ها می‌چسبد.
سمعک‌های داخل کانال گوش
سمعک‌های داخل کانال گوش به‌طور کامل در گوش قرار نمی‌گیرند و بخشی از آنها مشخص است؛ اما سمعک‌های بخش قبل کاملا وارد گوش می‌شوند و نمود ندارند. این سمعک‌ها هم می‌توانند مشکلات شنوایی خفیف و متوسط در بزرگ‌سالان را حل کنند. سمعک‌های داخل‌کانالی:
- نسبت به سمعک‌های بزرگ، کمتر دیده می‌شوند و برای افرادی که دوست ندارند سمعک‌شان مشخص باشد، گزینه نسبتا خوبی هستند؛
- سمعک‌های داخل کانال دارای ویژگی‌های متنوع‌تری نسبت به سعمک‌هایی هستند که کاملا در داخل گوش قرار می‌گیرند؛ اما با وجود کوچک‌بودن اندازه‌شان، تنظیم‌کردن آنها کمی سخت است؛
- مواد داخل گوش به بلندگوی این سمعک‌ها هم می‌چسبد.
سمعک‌های فرورونده به داخل گوش
سمعک‌های فرورونده به داخل گوش به دو شکل ساخته می‌شوند: یکی به‌شکلی که تمام قسمت درونی اما مشخص گوش را پوشش می‌دهد و دیگری به‌شکلی که فقط قسمت پایینی ناحیهٔ درونی گوش را می‌پوشاند. این دسته از سمعک‌ها در هر دو شکل برای رفع کم‌شنوایی خفیف تا شدید مناسب‌اند. در سمعک‌های فرورونده:
- امکاناتی مانند قابلیت تنظیم صدا در این سمعک‌ها وجود دارد که دو نوع سمعک قبلی فاقد آن هستند؛
- نگهداری و کارکردن با سمعک‌های داخل گوش ساده‌تر از موارد دیگر است؛
- باتری سمعک‌های داخل گوش بزرگ است و عمری نسبتا طولانی دارد؛
- مواد داخل گوش به بلندگوی این سمعک‌ها هم می‌چسبد؛
- صداهای اضافی اطراف مثل صدای جابه‌جایی هوا (مثلا حرکت تند و عبور یک خودرو از بغل فرد) با این دسته از سمعک‌ها بیشتر احساس می‌شود؛
- سمعک‌های فرورونده به داخل گوش، مشخص هستند و اگر کسی حساس باشد و دلش نخواهد که سمعکش دیده شود، نباید از آنها استفاده کند.
سمعک‌های پشت‌گوشی
سمعک‌های پشت‌گوشی مانند قلابی به ناحیه بالای گوش متصل می‌شوند و کاملا در پشت گوش قرار می‌گیرند. این سمعک‌ها مجهز به لوله‌ای هستند که بخش بیرونی سمعک را به قطعه‌ای دیگر موسوم به ایرمولد (earmold) در کانال گوش متصل می‌کند؛ یعنی ایرمولد در کانال گوش قرار می‌گیرد و از طریق لوله به بخش بیرونی سمعک متصل می‌شود. چنین سمعک‌هایی برای هر نوع از کم‌شنوایی در هر سنی مناسب‌اند.
درباره این سمعک‌ها باید گفت:
- این سمعک‌ها از دیرباز در بازار موجود بوده‌اند و اندازه بزرگی دارند؛ اما این روزها مدل‌های کوچک‌تری از آنها هم طراحی می‌شود که به‌راحتی دیده نمی‌شوند؛
- قدرت تقویت صدا در سمعک‌های پشت‌گوشی بیشتر از سمعک‌های دیگر است؛
- احتمال اینکه صداهای اضافی مثل صدای جابه‌جایی هوا (که در قسمت‌های قبل گفته شد) در این سمعک‌ها شنیده شود، بیشتر از سمعک‌های دیگر است.
سمعک‌های داخل‌کانالی یا داخل‌گوشی
از دیگر انواع سمعک می‌توان به سمعک‌هایی اشاره کرد که بلندگوی آنها می‌تواند داخل کانال یا در گوش نصب شود. ساختار این سمعک‌ها شبیه سمعک‌های پشت‌گوشی است، با این تفاوت که به‌جای لوله‌ای که قطعات مختلف سمعک را به هم متصل می‌کرد، در اینجا با سیمی نازک روبه‌رو هستید. در این سمعک‌ها:
- قسمتی از سمعک (که پشت گوش قرار می‌گیرد) نسبت به مدل پشت‌گوشی کوچک‌تر است و کمتر نمایان می‌شود؛
- مواد داخل گوش به بلندگوی این سمعک‌ها هم می‌چسبد.
سمعک‌های قالب‌باز (Open fit)
سمعک‌های قالب‌باز هم نوعی از انواع سمعک پشت‌گوشی هستند که لوله اتصال بخش درونی و بیرونی وسیله در آنها بسیار نازک است. این مدل از سمعک باعث می‌شود کانال گوش به اندازه زیادی باز شود و صداهایی با فرکانس (بسامد) پایین هم به‌طور طبیعی به داخل گوش راه پیدا کنند. اصوات با فرکانس بالا هم ازطریق این سمعک‌ها به‌خوبی تقویت می‌شوند.
سمعک‌های قالب‌باز برای رفع مشکل افرادی با درجهٔ کم‌شنوایی خفیف تا متوسط کاربرد دارد. در این سمعک‌ها:
- مشکل نمایان‌بودن سمعک وجود ندارد و سمعک روی گوش نمایان نیست؛
- سمعک‌های قالب‌باز مانند سمعک‌های داخل‌کانالی نیستند و به مسدودشدن گوش منجر نمی‌شوند. در این صورت، صدای خود فرد بهتر به گوشش می‌رسد؛
- قطعات و بخش‌های مختلف این سمعک‌ها کوچک است و به همین خاطر، کارکردن با آنها و تنظیمشان کمی مشکل است.
ویژگی‌های جانبی انواع سمعک چیست؟
سمعک‌ها دارای ویژگی‌های جانبی مختلفی هم هستند که در مواقع مختلف می‌توانند به بهبود سطح شنوایی کمک کنند. برای مثال:
کاهش صداهای مغشوش (نویزها)
تمام سمعک‌ها دارای این قابلیت هستند اما سطح و کیفیت آن در هریک متفاوت است.
باتری‌های قابل‌شارژ
بعضی از سمعک‌ها دارای باتری‌های قابل‌شارژ هستند؛ پس دیگر نیازی به تعویض مرتب باتری‌ها نیست.
میکروفون‌های جهت‌دار
بعضی از سمعک‌ها طوری طراحی می‌شوند که امکان تنظیم جهت صداها در آنها مقدور است؛ برای مثال می‌توان آنها را طوری طراحی کرد که فقط صداهایی شنیده شوند که از سمت روبه‌رو می‌آیند. این کار با کمترشدن صداهای پشت و اطراف انجام می‌شود. در واقع، میکروفون‌های جهت‌دار می‌توانند روی تقویت صدا از جهتی خاص تمرکز کنند. در مواقعی که صداهای اطراف زیاد است، این میکروفون‌ها به تقویت شنوایی فرد کمک میکنند.
تله‌کویل
تله‌کویل هم ابزاری در بعضی از انواع سمعک است که باعث می‌شود شنیدن اصوات در تلفن‌ها راحت‌تر و بهتر شود. البته فقط تلفن‌هایی در این زمینه کاربرد دارند که قابلیت هماهنگی با سمعک را داشته باشند. بعضی از مدل‌های موبایل، طوری طراحی شده‌اند که امکان تطبیق‌دادنشان با سمعک و شنیدن بهتر اصوات وجود دارد.
تله‌کویل صداهای اضافی اطراف را حذف می‌کند و باعث می‌شود شنونده فقط صدای درون تلفن را بشنود. این وسیله می‌تواند سیگنال‌ها را از سیستم‌های حلقهالقایی (Audio induction loop) دریافت و به افراد کمک کند صداها را در سالن تئاتر، سینما و بعضی از مکان‌های عمومی بهتر بشنوند. سیستم‌های حلقهالقایی سیستم‌هایی هستند که در مکان‌های عمومی به کار گرفته می‌شوند تا افراد کم‌شنوا امکان شنیدن صداها را داشته باشند.
در واقع، این سیستم‌ها به این شکل طراحی می‌شوند: کابل‌هایی در محیطی مانند سالن سینما به شکل لوپ (حلقه) دور اتاق یا سالن کار گذاشته می‌شوند و با تولید میدان مغناطیسی، امکان ارسال سیگنال‌های صوتی به سمعک افراد کم‌شنوا را فراهم میکنند.
اتصالات بی‌سیم
این روزها، می‌توان بعضی از سمعک‌ها را به وسایل مجهز به بلوتوث وصل کرد، مثلا وسایلی مانند تلفن‌های همراه، تلویزیون‌ها و دستگاه‌های پخش موسیقی. برای استفاده از خدمات اتصالات بی‌سیم، ابزاری واسطه برای وصل‌کردن سمعک‌ها به وسایل مختلف لازم است.
کنترل‌های‌ازراه‌دور
بعضی از سمعک‌های جدید دارای کنترل ازراه‌دور هستند و امکان تنظیم آنها بدون دخالت دست و با کنترل ممکن است.
ورودی صوتی
ورودی صوتی یعنی وجود بخشی در سمعک که امکان وصل‌کردن آن به تلویزیون، رایانه یا وسایل پخش موسیقی وجود دارد. این ورودی‌ها مانند گوشی هستند و کمک میکنند سمعک به‌طور مستقیم به وسایل پخش مختلف وصل شود.
امکان برنامه‌ریزی‌های متنوع
بعضی از سمعک‌ها مجهز به برنامه‌های متنوعی هستند: برنامه‌های مختلفی که متناسب با شرایط محیطهای گوناگون و نیازهای فرد کم‌شنوا طراحی شده‌اند و امکان ذخیره‌کردن آنها در سمعک وجود دارد.
کنترل صداهای محیطی
بعضی از انواع سمعک امکان مسدودکردن صداهای اضافی و مغشوش را دارند؛ یعنی صداهای پس‌زمینه محیط را حذف میکنند. بعضی از سمعک‌ها قابلیت کاهش صدای باد و جابه‌جایی هوا (که قبلا گفته شد) را هم دارند.
همگام‌سازی
برای کسانی که برای هر دو گوش از سمعک استفاده میکنند، امکان همگام‌سازی هر دو وسیله وجود دارد؛ یعنی می‌توان برنامه‌ها و درجهٔ بلندی صدای هر دو سمعک را با هم کنترل و تنظیم کرد. همگام‌سازی یعنی با ایجاد تغییرات در یکی از سمعک‌ها، دیگری هم تغییر کند.
قبل از خرید سمعک باید چه کنید؟
زمانی که می‌خواهید سمعک بخرید، به گزینه‌های مختلف در بازار کاملا دقت کنید تا انتخاب بهتری داشته باشید. علاوه بر این، موارد زیر را هم در نظر بگیرید تا سمعکی که می‌خرید کاملا مناسب‌تان باشد:
مراجعه به پزشک
گاهی‌اوقات، مشکلاتی مانند کیپ‌شدن گوش با مواد داخل آن یا عفونت‌ها باعث می‌شود فرد دچار کم‌شنوایی شود. با مراجعه به پزشک می‌توانید به این نتیجه برسید که مشکل شنوایی‌تان رفع‌شدنی است یا خیر؛ مثلا گاهی تمیزکردن گوش می‌تواند مشکلات شنوایی‌تان را حل کند؛ ضمن اینکه نباید بدون مراجعه به شنوایی‌سنج و معاینه گوش‌ها، اقدام به خرید سمعک کنید.
مراجعه به شنوایی‌سنج خبره
اگر شنوایی‌سنج خبره‌ای نمی‌شناسید، از پزشک عمومی‌تان یا افراد مطلع درخواست کنید که فردی را به شما معرفی کنند. شنوایی‌سنج خبره گوشتان را معاینه و به شما کمک می‌کند که باتوجه‌به نیازهایتان، مناسب‌ترین سمعک را بخرید. با مراجعه به شنوایی‌سنج، متوجه خواهید شد که وضعیت گوش‌هایتان چگونه است؛ مثلا شاید برای هر دو گوش‌هایتان به سمعک نیاز داشته باشید.
امتحان‌کردن سمعک در دوره‌ای آزمایشی
برای اینکه از مناسب‌بودن سمعک برای گوش‌هایتان مطمئن شوید باید تا مدتی از آن استفاده و سمعک را آزمایش کنید. برای همین، لازم است با فروشنده درباره این موضوع به توافق برسید؛ مثلا درباره امکان پس‌دادن و دریافت هزینه سمعک یا شیوه پرداخت، با فروشنده توافق‌های لازم را انجام دهید.
فکرکردن به نیازهای آینده
باید درباره قابلیت‌های مختلف سمعکی که می‌خرید به‌خوبی تحقیق کنید؛ مثلا بدانید که آیا در صورت پیشرفت مشکلات شنوایی‌تان، امکان متناسب‌سازی آن با شرایط جدیدتان خواهد بود یا خیر.
داشتن ضمانت‌نامه
در خرید سمعک به ضمانت‌نامه هم دقت کنید. وجود ضمانت‌نامه (گارانتی) برای درست‌کردن خرابی سمعک یا تعویض قطعاتش باعث می‌شود که با خیال راحت‌تری خرید کنید. بعضی از شرکت‌های فروش سمعک، خدماتی حرفه‌ای در اختیار مشتریان می‌گذارند.
باورنکردن ادعاهای بی‌اساس
یادتان باشد که سمعک‌ها نمی‌توانند تمام صداهای اضافی و مزاحم را از بین ببرند و امکان رساندن توانایی شنوایی افراد کم‌شنوا به حد شخص سالم را هم ندارند؛ پس حواستان به ادعاها و تبلیغات بی‌اساس باشد.
تخمین بودجه
طیف قیمتی سمعک‌ها متفاوت است. وجود وسایل جانبی مانند کنترل‌های ازراه‌دور برای سمعک‌ها و خدمات اضافی باعث می‌شود قیمتشان بیشتر شود. بهتر است قبل از انتخاب سمعک درباره نیازها و انتظاراتتان با شنوایی‌سنج صحبت کنید تا مورد مناسبی را بخرید. بعضی از بیمه‌ها، هزینه‌های خرید سمعک را پوشش می‌دهند؛ پس به موضوع بیمه هم دقت داشته باشید.
چطور باید به سمعک عادت کرد؟
عادت‌کردن به سمعک به زمان نیاز دارد. زمانی متوجه بهبود مهارت‌های شنوایی‌تان می‌شوید که به‌تدریج به تقویت صداها با سمعک عادت کنید. حتی صدای خودتان هم در شروع استفاده از سمعک برایتان متفاوت و غریبه است؛ پس در اوایل استفاده از این وسیله، نکات زیر را به یاد داشته باشید:
- با وجود سمعک، شنوایی شما صددرصد بهبود پیدا نمی‌کند. سمعک‌ها با تقویت صداهای ضعیف به شما کمک میکنند تا شنوایی‌تان نسبتا بهتر شود.
- عادت‌کردن به سمعک، به زمان نیاز دارد؛ اما هرقدر بیشتر از آن استفاده کنید، سریع‌تر به سمعک عادت خواهید کرد.
- از سمعک در محیطهای مختلف استفاده کنید. قدرت شنوایی‌تان با این وسیله در محیطهای مختلف، متفاوت خواهد بود.
- حمایت و همراهی دوستان و اعضای خانواده به شما کمک می‌کند که استفاده از سمعک برایتان ناخوشایند یا خجالت‌آور نباشد؛ البته دلیلی برای ناراحتی و خجالت نیست.
- بعضی از فروشگاه‌ها برای سمعک‌هایشان خدمات پس‌ازفروش در نظر می‌گیرند. بعد از خرید، برای تنظیم وسیله به آنها مراجعه کنید.
در آخر
اگر از سمعکتان زیاد استفاده کنید، به آن زودتر عادت خواهید کرد. این وسیله به مراقبت و نگهداری نیاز دارد. باید به‌دنبال خرید سمعکی باشید که متناسب با نیازهایتان است و با آن راحت هستید. مراجعه به شنوایی‌سنج‌ها هم به شما کمک می‌کند که از محصولات باکیفیت و جدید بازار باخبر باشید.
برگرفته از: mayoclinic.org و starkey.com و healthyhearing.com
