ممکن است بعد از شنیدن خبر ابتلای همکارانمان به ویروس کرونا یا حتی ابتلای افرادی که با آنها در ارتباط بوده‌ایم، بعد از مدتی علائم کرونا را در خودمان ببینیم یا نگران این باشیم که آیا ما هم به کرونا مبتلا هستیم یا نه. برای اطمینان از ابتلا به ویروس کرونا چه آزمایش‌هایی می‌توان انجام داد؟ در این مقاله، سعی داریم با انواع تست کرونا و اقدامات پس از دریافت نتیجه بیشتر آشنا شویم. تا انتهای مقاله همراه باشید.
هنوز نتیجه تست کرونای من مشخص نشده است، چه کنم؟
اگر به‌دلیل داشتن علائم کرونا تست داده‌اید، تا مشخص‌شدن نتیجه، لازم است شما و تمام افرادی که با شما زندگی می‌کنند در خانه بمانند. همچنین لازم است به تمام افرادی که از زمان شروع علائمتان یا ۴۸ ساعت قبل با آنها در تماس نزدیک بوده‌اید، اطلاع دهید تا در خانه بمانند.
انواع تست کرونا
دو نوع تست مختلف وجود دارد:
- تست تشخیص مولکولی: این تست نشان می‌دهد که آیا شما عفونت فعال کرونا را دارید و لازم است خود را قرنطینه کنید یا خیر. در حال حاضر، دو نوع تست تشخیصی وجود دارد: (۱) تست مولکولی مثل تست آرتی-پی‌سی‌آر (RT-PCR) که محتوای ژنتیکی ویروس را تشخیص می‌دهد و (۲) تست آنتی‌ژن که پروتئین‌های خاص ویروس را شناسایی می‌کند.
- تست آنتی‌بادی: این تست به‌دنبال آنتی‌بادی‌هایی است که سیستم ایمنی شما در پاسخ به تهدیدی مثل ویروسی خاص می‌سازد. آنتی‌بادی‌ها به مبارزه با عفونت کمک می‌کنند. آنتی‌بادی‌ها چند روز یا چند هفته بعد از ابتلا به عفونت تولید می‌شوند و ممکن است بعد از بهبودی، تا چند هفته یا بیشتر در بدن باقی بمانند. به همین دلیل، از این تست نباید برای تشخیص کووید ۱۹ استفاده کرد. در حال حاضر، مشخص نیست که آیا وجود آنتی‌بادی در بدن، شما را در آینده در برابر ابتلا به کووید ۱۹ ایمن می‌کند یا خیر!
تست‌های تشخیص مولکولی
در حال حاضر مراحل معمول تست مولکولی به‌صورت زیر است:
- پزشک یا متخصص آزمایش کووید ۱۹ را تجویز می‌کند؛
- فرد متخصص با استفاده از سوآب (وسیله‌ای برای گرفتن نمونه که در انتهای آن تکه‌ای پنبه قرار گرفته) از بینی یا گلوی شما نمونه می‌گیرد؛
- سوآب درون یک ظرف استریل قرار می‌گیرد و به آزمایشگاه منتقل می‌شود؛
- نمونه باید طی ۷۲ ساعت به آزمایشگاه برسد و در طول انتقال باید در محدودۀ دماییِ خاص نگهداری شود تا آزمایش دقیق باشد؛
- متخصص آزمایشگاه سوآب را درون مایعی مخلوط می‌کند تا محتوای ژنتیکی ویروس کرونا از سایر ویروس‌هایی که ممکن است روی سوآب باشند جدا شود؛
- سپس با استفاده از پرایمر یا نشانگر و یک ماشین با فناوری بالا، میلیون‌ها نسخه از دی. ان. ای ویروس را تولید می‌کنند؛
- وقتی نشانگر خاص به دی. ان. ای متصل شد، نور خاصی تولید می‌کند که ماشین ثبتش می‌کند و تست کرونای مثبت را نشان می‌دهد.
می‌توان نمونه‌های سوآب افراد مختلف را باهم ترکیب کرد و برای یک تست فرستاد. اگر نتیجه آزمایش منفی بود، یعنی هیچ‌یک از افراد موردبررسی مبتلا به ویروس کرونا نیستند. اگر نتیجه مثبت بود، مجدد برای هر فرد تست مولکولی گذاشته می‌شود تا فرد مبتلا مشخص شود. به این ترتیب در وقت و مادۀ مورداستفاده برای آزمایش صرفه‌جویی می‌شود و متخصصان می‌توانند نمونه‌های بیشتری را بررسی کنند. به این روش «تست نمونه تلفیقی» می‌گویند و برای مناطقی قابل‌استفاده است که بیشترِ افراد آن از نظر ابتلا به کرونا منفی‌اند.
دقت آزمایش
هیچ آزمایشی صددرصد دقیق نیست. بعضی مواردی که ممکن است روی دقت آزمایش تأثیر بگذارند عبارت‌اند از:
- ممکن است شما مبتلا باشید، اما سوآب نمونه را از بینی یا گلوی شما جمع نکرده باشد.
- سوآب یا نمونۀ مخاط شما به‌طور اتفاقی طی جمع‌آوری یا آنالیز نمونه به ویروس آلوده شده باشد (و در واقع شما بیمار نباشید).
- سوآبِ بینی یا گلو قبل از بررسی در دمای مناسب قرار نگرفته باشد.
- مواد شیمیایی که برای خارج‌کردن محتوای ژنتیکی ویروس و نسخه‌برداری از دی. ان. ای استفاده می‌شود به‌خوبی کار نکنند.
تست آنتی‌ژن
تست‌های آنتی‌ژن معمولا سریع‌تر از تست‌های مولکولی وجود عفونت فعال ویروس کرونا را تشخیص میدهند، اما احتمال خطا هم در آنها بالاتر است. اگر تست آنتی‌ژن نتیجه منفی را نشان دهد، ممکن است پزشک تست تأییدی برای شما تجویز کند.
تست آنتی‌بادی (سرولوژی)
تست‌های آنتی‌بادی نتایج سریعی دارند، اما نباید برای تشخیص عفونت فعال استفاده شوند. تست‌های آنتی‌بادی فقط وجود آنتی‌بادی‌های تولیدشده از سیستم ایمنی در پاسخ به ویروس را تأیید می‌کنند، نه وجود خود ویروس را. چند روز تا چند هفته طول می‌کشد تا آنتی‌بادی‌های کافیِ قابل‌شناسایی در این آزمایش در بدن تولید شود.
مشخص نیست که آنتی‌بادی‌های تولیدشده علیه ویروس کرونا چه مدت در بدن باقی می‌مانند یا از شما در برابر ویروس محافظت می‌کنند یا خیر؛ بنابراین نتیجه آزمایش سرولوژی به‌معنی ایمنی شما در برابر ویروس کرونا نیست.
تست تشخیصی جایگزین
ممکن است بتوانید از برخی تست‌های تشخیصی جایگزین استفاده کنید.
- در آزمایش‌های تشخیصی سریع، در برخی مراکز، نمونۀ گرفته‌شده با سوآب از بینی یا گلو در محل بررسی می‌شود و نتیجه طی چند دقیقه آماده است. این روش می‌تواند برای تست‌های مولکولی و آنتی‌ژن استفاده شود.
- تست‌های ترکیبی می‌توانند همزمان برای آنفولانزا و ویروس کرونا استفاده شوند. بعضی از تست‌ها انواع مختلفِ ویروس‌های تنفسی را بررسی می‌کنند.
- تست‌های نمونه‌گیری در خانه به بیمار اجازه می‌دهد نمونه را در خانه آماده و آن را برای بررسی، مستقیما به آزمایشگاه ارسال کند. در بعضی از تست‌های خانگی، پزشک با ارتباط تصویری بر نحوۀ نمونه‌گیریِ بیمار نظارت دارد.
- تست بزاق به بیمار اجازه می‌دهد به‌جای استفاده از سوآب بینی یا گلو، برای آزمایش، نمونۀ بزاق خود را بدهد. تست بزاق برای بعضی افراد راحت‌تر و احتمالا برای کادر درمان ایمن‌تر است، زیرا در هنگام جمع‌آوریِ نمونه از بیمار فاصله دارند.
انواع تست کرونا در ایران
به‌گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی به‌نقل از علی پیرصالحی (متخصص بیماری‌های داخلی بیمارستان آیت‌الله طالقانی تهران)، دو نوع تست رایج کرونا یعنی تست پی‌سی‌آر و تست آنتی‌بادی در ایران در دسترس است. همچنین پایگاه خبری و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت از تولید کیت‌های تشخیص سریع آنتی‌ژن کرونا با امکان تشخیص در کمتر از ۲۰ دقیقه خبر داد.
هزینه انجام تست کرونا در مراکز خصوصی مبلغی نزدیک به 700 هزار تومان برآورد شده است؛ اما خوشبختانه دولت مراکزی را برای انجام تست کرونای رایگان در نظر گرفته است. اگر می‌خواهید بدانید کدام مراکز تست کرونا انجام میدهند، بد نیست سری به سایت همشهری آنلاین بزنید و فهرست کامل مراکز جامع سلامت ۱۶ساعتۀ کرونا را دانلود کنید.
انواع تست کرونا در یک نگاه
| تست مولکولی | تست آنتی‌ژن | تست آنتی‌بادی | |
| نام‌های دیگر: | تست تشخیصی، تست ویروس، تست افزایش نوکلئیک اسید (NAAH)، تست آرتی ـ پی‌سی‌آر (PCR)، تست لَمپ (LAMP test) | تست تشخیصی | تست سرولوژی، سرولوژی، تست خون، تست آی‌جی‌جی (IgG)، تست آی‌جی‌ام (IgM) |
| نحوۀ گرفتن نمونه: | نازوفارنکس (بخشی از گلو پشت بینی)، سوآب بینی یا گلو (بیشتر تست‌ها)، بزاق (تعداد کمی از تست‌ها) | سوآب بینی یا نازوفارنکس (بیشتر تست‌ها) | گرفتن چند قطره خون از سر انگشت یا خون‌گیری از رگ |
| مدت لازم برای گرفتن نتیجه: | از چند روز تا یک هفته | بسته به آزمایش، ۱۵ تا ۳۰ دقیقه | ۱ تا ۳ روز |
| آیا به تست دیگری نیاز است: | این تست دقت بالایی دارد و معمولا به آزمایش دیگری نیاز نیست. | نتایج مثبت دقت بالایی دارند، اما مثبت کاذب هم ممکن است اتفاق بیفتد؛ به‌خصوص در مناطقی که افراد کمی به ویروس مبتلایند. احتمالا برای نتایج منفی نیاز باشد که تست مولکولی تأیید شوند. | گاهی برای نتایج دقیق‌تر به تست آنتی‌بادی دوم نیاز است. |
| نتیجه چه چیزی را نشان می‌دهد: | عفونت فعال ویروس کرونا را تشخیص می‌دهد. | عفونت فعال ویروس کرونا را تشخیص می‌دهد. | نشان می‌دهد که آیا در گذشته به ویروس کرونا مبتلا شدید یا خیر. |
| چه کاری نمی‌تواند انجام دهد: | اینکه در گذشته به کرونا مبتلا شده‌اید یا خیر. | ممکن است عفونت کرونا را تشخیص ندهد؛ بنابراین اگر علائم کرونا را دارید اما نتیجۀ تستتان منفی است، ممکن است پزشک تست مولکولی را تجویز کند. | اینکه در حال حاضر بیماری کرونا دارید یا خیر. |
نتیجه تست کرونا
نتیجه تست کرونا معمولا طی ۲۴ ساعت تا حداکثر ۳ روز اعلام می‌شود. اگر بعد از گذشت چند روز نتیجه تست را دریافت نکردید، حتما با مرکز موردنظر تماس بگیرید و از نتیجه مطلع شوید.
در مجموع ۳ نوع نتیجه آزمایش داریم:
- نتیجۀ منفی؛
- مثبت؛
- غیرمشخص، باطل، مبهم یا بدون نتیجه قطعی.
نتیجه منفی تست کرونا
نتیجه منفی یعنی ویروس کرونا در آزمایش شما شناسایی نشده است. اگر نتیجه آزمایشتان منفی باشد، دیگر نیازی نیست که خودتان را قرنطینه کنید؛ البته به‌شرطی که:
- نتیجه تست کرونای تمام افراد دارای علائمی که با شما زندگی می‌کنند منفی باشد؛
- نتیجه تست تمام افراد دارای علائمی که با شما در ارتباط بوده‌اند منفی باشد؛
- به شما توصیه نشده که به‌مدت ۱۴ روز در قرنطینه شخصی بمانید؛
- از منطقه‌ای که خطر بالای ویروس کرونا را داشته نیامده‌اید؛
- حالتان خوب باشد (اگر بدحال هستید، تا زمانی که حالتان بهتر شود در منزل بمانید).
۴ وسیله برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا
- اگر علائمتان بدتر شد یا بهبود نیافت، با پزشک تماس بگیرید.
- اگر بیمار یا دچار اسهال هستید، تا ۴۸ ساعت بعد از توقف علائم در خانه بمانید.
- اگر از کادر درمان هستید، قبل از بازگشت به محل کار با رئیس خود هماهنگ کنید.
نتیجه مثبت تست کرونا
نتیجۀ مثبت به این معنی است که در زمان انجام آزمایش، کرونا داشته‌اید. اگر تست شما مثبت شد، باید بلافاصله خود را قرنطینه کنید.
- اگر به‌دلیل داشتن علائم تست دادید، تا ۱۰ روز بعد از شروع علائم خودتان را قرنطینه کنید.
- اگر بدون هیچ علائمی تست دادید، تا ۱۰ روز بعد از زمانی که آزمایش دادید در قرنطینه بمانید.
(این مدت، بسته به کشور و مکان، ممکن است متفاوت باشد.)
تست‌های مبهم یا بدون نتیجه قطعی
در این تست‌ها، نمی‌توان به‌طور قطع ابتلای شما به ویروس کرونا را تأیید یا رد کرد. در این صورت، بلافاصله از تست‌های دیگر استفاده می‌کنند. اگر به‌دلیل داشتن علائم تست دادید، باید در قرنطینه بمانید و تست دیگری بدهید. مدت این نوع قرنطینه ۵ تا ۸ روز بعد از شروع علائم است (زمان تعیین‌شده در کشورهای مختلف فرق دارد). اگر قادر به انجام تست دیگری نیستید، باید تا ۱۰ روز بعد از شروع علائم، خود را قرنطینه کنید. هر شخصی که با شما زندگی می‌کند یا با شما در تماس بوده است باید به‌مدت ۱۴ روز در قرنطینه باشد. اگر بدون هیچ علائمی تست داده‌اید، نیازی نیست تا زمان انجام آزمایش بعدی در قرنطینه بمانید. همچنین لازم نیست افرادی که با شما زندگی می‌کنند یا با شما در ارتباط‌اند قرنطینه شوند.
و در نهایت…
در شرایط فعلی جامعه، با افزایش آمار مبتلایان به بیماری کرونا، بهتر است بیشتر از قبل به پروتکل‌های بهداشتی پایبند باشیم و در صورت نیاز، جهت انجام تست کرونا اقدام کنیم. اگر نتیجه آزمایش شما مثبت بود، لطفا در خانه بمانید و از انتشار ویروس جلوگیری کنید.
لطفا پیشنهاد، تجربه یا نظرتان را در زیر همین مقاله در قسمت «ارسال دیدگاه» بنویسید. منتظر پیام‌های دلگرم‌کننده شما دوستان هستیم.
