انواع اختلال adhd یا کم توجهی بیش فعالی، راه‌های تشخیص و درمان آن

در این حالت از اختلال، فرد مبتلا دارای علائم بیش فعالی است اما نشانه‌ای از نبود تمرکز و بی‌توجهی در رفتارهایش دیده نمی‌شود.

حالت ترکیبی

حالت ترکیبی حالتی است که، در آن، فرد مجموعه‌ای از نشانه‌های حواس‌پرتی، تکانشگری، بیش‌فعالی و ناتوانی در تمرکزکردن را از خود بروز می‌دهد.

بی‌توجهی و نبود تمرکز

بی‌توجهی و دشواری در تمرکزکردن از نشانه‌های اختلال کم‌توجهی بیش فعالی است و درصورتی‌که کودک دارای علائم و رفتارهای زیر باشد، پزشک متوجه وجود این اختلال در او خواهد شد:

• به‌راحتی دچار حواس‌پرتی می‌شود؛
• حتی در انجام‌دادن کارهای روزانه هم فراموش‌کار است؛
• در انجام‌دادن تکالیف مدرسه نمی‌تواند به جزئیات توجه کند و ازروی بی‌دقتی مرتکب اشتباهاتی می‌شود؛
• در انجام‌دادن کارها و فعالیت‌های مختلف از تمرکزکردن عاجز است؛
• حتی زمانی که فردی به‌طور مستقیم و رودررو با او صحبت می‌کند به گوینده توجه ندارد و او را نادیده می‌گیرد؛
• پیروی‌کردن از دستورالعمل‌ها و قوانین برایش ممکن نیست؛
• در انجام‌دادن کارهای خانه یا مدرسه ناموفق است؛
• تمرکزش را به‌آسانی از دست می‌دهد یا حواسش پرت می‌شود؛
• با نظم و انضباط مشکل دارد؛
• از فعالیت‌هایی مانند انجام‌دادن تکالیف که به صرف زمان طولانی و تلاش‌های ذهنی نیاز دارد خوشش نمی‌آید؛
• موارد ضروری و لازم برای پیشبرد وظایف و کارهای مختلف را گم می‌کند.

بیش فعالی / تکانشگری

بیش فعالی / تکانشگری از نشانه‌های اختلال کم‌توجهی بیش فعالی است و درصورتی‌که کودک دارای علائم و رفتارهای زیر باشد، پزشک متوجه وجود این اختلال در او خواهد شد:

• همیشه میل رفتن دارد و انگار بی‌قرار انجام‌دادن کاری است؛
• بیش‌ازحد حرف می‌زند؛
• در امور مختلف، برای رسیدن نوبتش صبور نیست؛
• روی صندلی وول می‌خورد، پاها یا دست‌هایش را تکان می‌دهد و بی‌قرار است؛
• زمانی که باید روی صندلی بنشیند مدام بلند می‌شود؛
• در موقعیت‌هایی که باید آرام باشد، از درودیوار بالا می‌رود و در جای خود نمی‌نشیند؛
• نمی‌تواند به‌آرامی بازی کند یا در فعالیت‌های سرگرم‌کننده آرامشش را حفظ کند؛
• قبل از اینکه پرسش افراد تمام شود میان کلامش می‌آید و پاسخ می‌دهد؛
• مدام وسط حرف دیگران می‌پرد.

دیگر نشانه‌های اختلال adhd یا کم توجهی بیش فعالی

بی‌توجهی، بیش فعالی و تکانشگری ازجمله نشانه‌های مهمی هستند که به تشخیص اختلال adhd کمک می‌کنند. علائم و نشانه‌های دیگری که اثبات می‌کند فلان کودک یا بزرگ‌سال به چنین اختلالی دچار است شامل موارد زیر می‌شود:

• بروز نشانه‌های اختلال adhd تا قبل از ۱۲سالگی؛
• بروز علائم در بیش از یک موقعیت و مکان، مثلا در خانه، مدرسه، در برخورد با دوستان یا موقعیت‌های دیگر؛
• اثرگذاری علائم و نشانه‌های اختلال بر فعالیت‌ها در محیط کار، مدرسه یا دیگر موقعیت‌های اجتماعی؛
• وجود رفتارهایی که نمی‌توان آنها را با اختلالات دیگر مانند اختلالات اضطراب و خلق‌وخو توجیه کرد.

رفتارهای رایج در افراد مبتلا به اختلال adhd

تقریبا تمام افراد، در طول زندگی خود، سطوحی از اختلال adhd را تجربه می‌کنند. اگر علائم و مشکلات این اختلال به‌تازگی در بزرگ‌سالی برای‌تان رخ داده است یا گهگاه شاهد آن بوده‌اید، به‌احتمال زیاد دچار این اختلال نیستید. زمانی می‌توان فرد را مبتلا به اختلال adhd دانست که علائم در او به حدی شدید باشد که در بیش از یکی از زمینه‌های زندگی فرد مشکلاتی قابل‌توجه به وجود آورد. ردپای این علائم مخرب و مداوم به کودکی فرد می‌رسد.

تشخیص adhd در بزرگ‌سالان کمی دشوار است، زیرا علائم آن با نشانه‌های اختلالات دیگر مانند اضطراب و اختلالات خلق‌وخو شباهت دارد. همچنین، بزرگ‌سالان مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی معمولا حداقل یک مشکل روحی دیگر مانند اضطراب یا افسردگی را هم تحمل می‌کنند.

زمان مراجعه به پزشک

اگر علائم و نشانه‌های مذکور باعث بروز مشکل در زندگی عادی فرد شود، باید به پزشک مراجعه کند. پزشکان متخصص می‌توانند این بیماری را تشخیص دهند. مراجعه به متخصصی که در این زمینه تجربه دارد در بهبود روند درمان مؤثر است.

دلایل ابتلا به adhd

دلیل اصلی بروز اختلال کم توجهی بیش فعالی مشخص نیست و تلاش‌ها برای کشف آن همچنان ادامه دارد. ازجمله عواملی که در ابتلا به این مشکل نقش دارند باید این موارد را ذکر کرد:

• عوامل ژنتیکی: امکان دارد که اختلال adhd ارثی باشد. مطالعات نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی می‌توانند در اختلال adhd نقش داشته باشند؛
• عوامل محیطی: عوامل محیطی مشخص مانند قرارگرفتن در وضعیت آب‌وهوایی آلوده (مثلا قرارداشتن در معرض سرب) هم می‌تواند موجبات ابتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی را فراهم کند؛
• مشکلات در حین رشد: مشکلاتی که در حین رشد در سیستم اعصاب مرکزی رخ می‌دهند می‌توانند نقشی مهم در بروز adhd داشته باشند.

عوامل ایجاد خطر adhd

خطر ابتلا به اختلال adhd در موقعیت‌های زیر افزایش می‌یابد:

• داشتن والدین یا خواهر و برادرهایی که به اختلال کم توجهی بیش فعالی یا اختلالات روحی دیگر مبتلا هستند؛
• مصرف الکل، مواد مخدر یا سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری؛
• قرارگرفتن در معرض مواد و محیط‌های سمی در دوران کودکی هم می‌تواند احتمال ابتلا به این اختلال را افزایش دهد. برای مثال، وجود سرب در رنگ و لوله‌های بناهای قدیمی ازجمله عوامل افزایش احتمال بروز adhd است؛
• تولد زودهنگام.

خطرات ناشی از اختلال کم توجهی بیش فعالی

ابتلا به این مشکل می‌تواند زندگی را برای افراد دشوار کند. برای مثال:

• عملکرد ضعیف در مدرسه یا محل کار؛
• بیکاری؛
• مشکلات مالی؛
• بروز مشکلات قانونی (زیرپاگذاشتن قانون ازسوی فرد و به‌وجودآمدن مشکلاتی در پی آن)؛
• مصرف الکل و مواد مخدر؛
• وقوع تصادفات رانندگی و…؛
• نبود ثبات در روابط بین‌فردی؛
• ضعف در سلامت روان و جسم؛
• تضعیف وجهه شخصی برای خود فرد (نداشتن تصویری درست و واضح از خود)؛
• تلاش برای خودکشی.

بروز اختلالات دیگر در کنار اختلال adhd

اگرچه اختلال کم توجهی بیش فعالی نمی‌تواند باعث شکل‌گیری اختلالات روانی دیگر شود، اما بعضی از مشکلات هم در کنار آن به وقوع می‌پیوندند؛ یعنی هرچند که adhd ریشه وقوع آنها نیست اما در کنار آن می‌توانند در فرد پدیدار شوند:

• اختلالات خلق‌وخو: بسیاری از افراد مبتلا به adhd دچار اختلالات خلق‌وخویی مانند افسردگی یا اختلالات دوقطبی هم هستند. لزوما نمی‌توان علت مشکلات جانبی در کنار اختلال adhd را در این مشکل پیدا کرد، اما هم‌زمانی وقوع‌شان و مشکلاتی مانند ترس‌ها و شکست هایی که با ابتلا به اختلال adhd پیش می‌آید باعث می‌شود مشکلاتی مانند افسردگی تشدید شوند.
• اختلالات اضطراب: اختلالات اضطراب اغلب در بزرگ‌سالان به وقوع می‌پیوندد. از نشانه‌های آن می‌توان نگرانی‌های استرس‌زا و عصبی‌شدن را برشمرد. اضطراب در مواجهه با چالش‌ها و شکست‌های ناشی از adhd تشدید می‌شود.
• اختلالات روان‌پزشکی دیگر: بزرگ‌سالان مبتلا به اختلال adhd در معرض ابتلا به اختلالات روان‌پزشکی دیگری مانند اختلالات شخصیتی، اختلال انفجاری متناوب یا اختلال سوءمصرف مواد هستند.
• اختلالات یادگیری: افراد مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی، نسبت به سن‌شان، در یادگیری عقب هستند. هوش آنها متناسب با سن‌شان نیست و در تحصیلات موفقیت های کمتری به دست می‌آورند. اختلالات یادگیری به مشکلاتی در درک و ارتباطات فرد مبتلا مربوط می‌شوند.

اختلال کم توجهی بیش فعالی در بزرگ‌سالان

بزرگ‌سالان مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی یا adhd از کودکی به این مشکل دچار می‌شوند. اما امکان دارد که وجود اختلال مذکور در بزرگ‌سالی در آنها کشف شود. تشخیص وجود این مشکل معمولا از طریق یک دوست، همکار یا یکی از اعضای خانواده صورت می‌گیرد که مشکلات در روابط یا محل کار را می‌بیند. بزرگ‌سالان می‌توانند به هریک از سه نوع نام‌برده از اختلال کم توجهی بیش فعالی دچار شوند. تفاوت‌های جسمی بزرگ‌سالان با کودکان و بلوغ‌شان باعث می‌شود که علائم اختلال در آنها به‌شکل متفاوت ظاهر شود.

آیا امکان دارد درمان‌نکردن اختلال کم توجهی بیش فعالی به استمرار این وضعیت در بزرگ‌سالی بینجامد؟ واقعیت این است که با رشد و ورود به بزرگ‌سالی، قشر پیش‌پیشانی مغز هم رشد می‌کند و به بلوغ می‌رسد. این موضوع باعث کاهش شدت علائم اختلال می‌شود. تقریبا مشخص شده است که حدود یک‌سوم از مبتلایان در بزرگ‌سالی دیگر نشانه‌های این اختلال را ندارند. البته امکان دارد که علائم همچنان به‌شکلی خفیف‌تر هم در افراد وجود داشته باشند.

شدت اختلال کم توجهی بیش فعالی

شدت نشانه‌های اختلال کم توجهی بیش فعالی می‌تواند از حالت متوسط تا شدید متفاوت باشد. این تفاوت‌ها به وضعیت روان و محیط هر فرد وابسته است. بعضی از افراد در هنگام انجام‌دادن کارهایی که دوست ندارند علائم خفیفی از اختلال را بروز می‌دهند. اما درباره کارهای که دوست دارند توجه و دقت کافی به خرج می‌دهند.

بعضی دیگر از افراد مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی هم هستند که علائم شدیدتری از خود بروز می‌دهند و درنتیجه، این اختلال کار، مدرسه و حضورشان در موقعیت‌های اجتماعی مختلف را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

در بیشتر مواقع، علائم و نشانه‌های اختلال در افراد در محیط‌های ساختارنیافته‌تر و نامنظم‌تر تشدید می‌شود. برای مثال، در پارک و زمین بازی می‌توان شاهد شدیدترشدن بروز علائم اختلال بود اما در محیطی مانند مدرسه چنین چیزی کمتر نمود و بروز پیدا می‌کند. در محیطی مانند مدرسه که نظم و ساختار بیشتری وجود دارد و در آن ارزیابی عملکرد صورت می‌گیرد، افراد مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی نشانه‌های کمتری بروز می‌دهند.

مشکلات و وضعیت‌های دیگری مانند اضطراب، افسردگی یا ناتوانی‌های مختلف در یادگیری باعث شدیدتر شدن اختلال کم توجهی بیش فعالی می‌شوند. در بعضی از افراد، با ورود به بزرگ‌سالی، نشانه‌های اختلال هم از بین می‌رود. مثلا بزرگ‌سالی که در کودکی به این مشکل دچار بوده است در بزرگ‌سالی می‌تواند بی‌قراری‌اش را بیشتر تحت کنترل درآورد.

تشخیص اختلال

تشخیص علائم اختلال کم توجهی بیش فعالی در بزرگ‌سالان می‌تواند دشوار باشد. درهرحال، علائم اصلی این مشکل از قبل از ۱۲سالگی بروز می‌کنند و تا بزرگ‌سالی ادامه دارند و مشکلاتی جدی به وجود می‌آورند. هیچ آزمایشی به‌تنهایی نمی‌تواند به تشخیص قطعی adhd بینجامد. برای رسیدن به تشخیصی درست مراحل و آزمایش‌های زیر لازم‌اند:

• آزمایش جسمانی:‌ این آزمایش‌ها به ریشه‌یابی دلایل احتمالی نشانه‌های موجود در فرد کمک می‌کنند؛
• جمع‌آوری اطلاعات: در این روش درباره تمام مسائلی که بیمار به‌تازگی تجربه کرده است از او سؤال می‌شود، سوابق سلامت خانواده و خود شخص و تاریخچه و سوابق علائمی که تجربه کرده هم بررسی می‌گردد؛
• آزمون‌های روان‌شناسی یا استفاده از مقیاس درجه‌بندی adhd: این آزمون‌ها به جمع‌آوری اطلاعات درباره نشانه‌ها و ارزیابی‌شان کمک می‌کند.

اختلالات مشابه adhd

بعضی از مشکلات و اختلالات دارای علائم و نشانه‌هایی مشابه اختلال کم توجهی بیش فعالی هستند؛ مثلا:

• اختلالات سلامت روان مانند افسردگی، اضطراب، وجود نقص در یادگیری و زبان، اختلال سلوک و…؛
• مشکلات پزشکی که می‌تواند روی رفتار و افکار اثر بگذارد مانند اختلال رشد، اختلال تشنج، مشکلات تیروئید، اختلالات خواب، صدمات مغزی یا هیپوگلیسیمی.

درمان اختلال

درمان استاندارد برای بهبود اختلال کم توجهی بیش فعالی در بزرگ‌سالان شامل درمان دارویی، مشاوره‌‌ها و آموزش‌های روانی و مهارتی است. ترکیب درمان‌های نام‌برده هم می‌تواند مؤثر واقع شود. البته بهبود علائم اختلال به‌کمک این روش‌های درمانی مقدور است ولی به‌طور کامل رفع نمی‌شوند. انتخاب بهترین روش درمانی برای هر فرد هم کمی زمان می‌برد.

دارودرمانی

درباره مزایا و معایب هر دارو با پزشک‌ مشورت کنید:

• محرک‌ها: داروهایی مانند متیل فنیدات و آمفتامین از رایج‌ترین داروها در درمان اختلال adhd هستند. البته داروهای دیگری هم تجویز می‌شود. به نظر می‌رسد که داروهای محرک به ایجاد تعادل و تقویت سطح مواد شیمیایی مغزی، موسوم به انتقال‌دهنده‌های عصبی، کمک می‌کنند.
• داروهای دیگر: دیگر داروهای غیرمحرک مانند اتوموکستین و داروهای ضدافسردگی مانند بوپروپیون هم برای درمان استفاده می‌شوند. اثرگذاری این داروها نسبت به داروهای محرک کمتر است اما اگر عوارض جانبی محرک‌ها آزارتان می‌دهد، باید از این داروها بهره ببرید.

بروز هرگونه عوارض جانبی را به پزشک اطلاع دهید و یادتان باشد که نوع، مقدار و دوز مناسب دارو برای هر فرد با دیگری متفاوت است و یافتن بهترین گزینه برای درمان کمی طول می‌کشد.

مشاوره روان‌شناسی

در روش مشاوره، فرد مبتلا با روان‌شناس گفت‌وگو و مشاوره می‌کند، درباره اختلال خود اطلاعات به دست می‌آورد و مهارت‌هایی برای بهترشدن کسب می‌کند. جلسات روان‌شناسی که به سایکوتراپی معروف‌اند باعث می‌شوند که:

• مهارت‌های مدیریت زمان و نظم در فرد به وجود آید؛
• رفتارهای تکانشی در فرد کاهش یابد؛
• فرد با مهارت‌های حل مسئله آشنا شود؛
• کنارآمدن با شکست‌های تحصیلی و کاری یا اجتماعی را بیاموزد؛
• عزت نفس فرد افزایش یابد؛
• روش‌هایی برای برقراری ارتباط با همکاران، دوستان و خانواده بیابد؛
• روش‌هایی برای کنترل عصبانیت و آرامش بیاموزد.

در میان روش‌های متداول در سایکوتراپی می‌توان از موارد زیر یاد کرد:

• رفتار درمانی شناختی: در این نوع از درمان ساختاریافته، برای مدیریت رفتار و تبدیل‌کردن افکار منفی به مثبت به بیمار مهارت‌هایی آموزش داده می‌شود. با یادگیری مهارت‌های مذکور فرد می‌تواند مشکلات روابط خود را رفع کند و چالش‌های کاری و تحصیلی را از میان بردارد. در حین این درمان، مشکلات دیگری مانند افسردگی و مصرف مواد مخدر هم حل می‌شوند.
• مشاوره خانوادگی و زناشویی: این جلسات به نزدیکان و عزیزان بیمار کمک می‌کند تا در کنار او باشند و با استرس‌های ناشی از بیماری عزیزشان کنار بیایند. جلسات مشاوره به این سبک می‌تواند به بهبود مهارت های ارتباطی و حل مسئله در مبتلایان به اختلال adhd کمک کند.

بهبود روابط بین‌فردی بیمار

افراد مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی در به‌خاطرسپردن قرار ملاقات‌ها و تاریخ‌ها دچار مشکل‌اند و رفتارهای‌ غیرقابل‌پیش‌بینی دارند؛ مثلا رفتارهای تکانشگری دارند و تصمیم‌های غیرعاقلانه می‌گیرند. این رفتارها حتی باگذشت‌ترین دوستان، همکاران و همسران را هم عاصی می‌کند. درمان‌های مشاوره‌ای که این رفتارها را در افراد مبتلا کنترل می‌کنند بسیار مؤثرند. وجود جلسات مشاوره و کلاس‌های آموزشی با حضور عزیزان و آشنایان فرد مبتلا به شناخت بیشتر این اختلال می‌انجامد و درنتیجه باعث بهبود روابط می‌شود.

سبک زندگی و درمان‌های خانگی

هر فردی کاملا منحصربه‌فرد است و اختلال کم توجهی بیش فعالی هم بسیار اختلال پیچیده‌ای به نظر می‌رسد. بنابراین، نمی‌توان توصیه‌هایی کلی برای همه افراد بزرگ‌سالی داشت که به این مشکل دچارند. اما چند توصیه عمومی وجود دارد که برای بیشتر افراد مفید خواهد بود:

• فراهم‌کردن فهرستی از وظایف برای به‌وجودآوردن نظم در کارهای روزانه را فراموش نکنید. فهرست نباید پر از فعالیت‌های مختلف باشد، اما رعایت اولویت بندی در آن ضروری است؛
• به کمک چک‌لیست‌ها تلاش کنید تا وظایف مختلف‌تان را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید تا بدین‌سان بهتر مدیریت‌شان کنید؛
• از برچسب‌های مخصوص یادداشت برای نوشتن کارهای روزانه و وظایف‌تان استفاده کنید. برچسب‌ها را روی در یخچال یا آینه دست‌شویی، در خودرو یا هرجای دیگر که بیشتر در معرض دیدتان است بچسبانید؛
• از دفترچه یادداشت برنامه ریزی ها یا تقویم الکترونیکی برای یادداشت قرارها و برنامه‌های‌تان بهره ببرید؛
• از دفترچه‌های الکترونیکی و عادی برای نوشتن کارها و مواردی استفاده کنید که باید به خاطر بسپارید؛
• هم در رایانه و ابزارهای الکترونیکی و هم در دفاتر کاغذی‌تان از سیستم‌هایی برای ایجاد فایل و تنظیم مدارک و مستندها بهره ببرید. خود را به استفاده از این سیستم‌ها عادت دهید؛
• از نظم در رفتارهای روزانه‌تان بهره ببرید. مثلا هر روز وسایل‌تان (کیف پول، کلید و…) را در جایی مشخص بگذارید؛
• برای بهبود، از عزیزان‌تان درخواست کمک کنید.

تحقیقاتی گسترده درباره داروهای جایگزین مناسب در درمان اختلال کم توجهی بیش فعالی وجود ندارد. با وجود این، برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهد مدیتیشن و تلاش برای زیستن در زمان حال به بهبود خلق و خو و توجه در بزرگ‌سالان عادی و مبتلا به adhd می‌انجامد. قبل از استفاده از هر روش درمانی با پزشک‌تان مشورت کنید.

گروه‌های حمایتی

درمان و، در کنار آن، شناخت بهتر اختلال adhd به تسریع روند بهبود افراد مبتلا کمک می‌کند. بعضی از گروه‌های پشتیبان درزمینه درمان کمک زیادی می‌کنند:

• گروه‌های حمایتی به افراد کمک می‌کنند با دیگر مبتلایان در ارتباط قرار بگیرند و تجربه‌های‌شان را باهم به اشتراک بگذارند و راهکارهای کنارآمدن با این مشکل را مطرح کنند. این گروه‌ها به‌شکل آنلاین و حضوری فعالیت می‌کنند؛
• بهره‌مندی از حمایت دوستان، عزیزان و اقوام و آگاه‌کردن آنها در مورد وضعیت فرد مبتلا می‌تواند باعث بهبود روند درمان شود. زیرا در این صورت، دیگران مبتلایان به اختلال را بهتر درک خواهند کرد و روابط‌شان سالم‌تر و صحیح‌تر می‌شود؛
• اختلال adhd باعث بروز چالش‌هایی در کار و مدرسه می‌شود. اگر دوستان، استادان و همکاران فرد مبتلا در جریان وضعیت او قرار گیرند، به او کمک بیشتری خواهند کرد. مثلا استادان توضیحات بیشتری به فرد خواهند داد و برای انجام‌دادن برخی از امور زمان بیشتری در اختیارشان قرار خواهند داد.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

بعد از مراجعه به نخستین پزشکی که وضعیت شما را بررسی می‌کند، امکان دارد که برای ادامه درمان به روان‌شناس، روان‌درمان یا متخصص مشکلات ذهنی و روانی معرفی شوید. در ملاقات با پزشک به موارد زیر دقت کنید:

• مطرح‌کردن تمام علائم و مشکلات به‌وجودآمده مثل مشکلات در محل کار، مدرسه یا روابط؛
• اطلاعات کلیدی مهم مانند استرس‌های اساسی یا تغییرات اخیر در زندگی؛
• اعلام داروهای مصرفی مانند ویتامین‌ها، گیاهان دارویی، مکمل‌ها و دوز مصرفی‌شان؛
• میزان مصرف الکل، کافئین یا مواد مخدر به‌شکل تفننی.

تمام سؤالاتی که درباره مشکل‌تان دارید از پزشک بپرسید. نتایج آزمایش‌های پیشین خود را هم درصورت وجود با خود به نزد پزشک ببرید. پرسش‌های زیر را هم می‌توانید از پزشک بپرسید:

• دلایل محتمل در بروز نشانه‌های بیماری چیست؟
• به انجام‌دادن کدام آزمایش‌ها نیاز دارم؟
• چه درمان‌هایی وجود دارد و کدام‌یک را پیشنهاد می‌کنید؟
• رویکردهای جایگزین درباره وضعیت من چیست؟
• من مشکلات جسمی و روانی دیگری هم دارم. چطور باید آنها را مدیریت کنم؟
• آیا به متخصص، مثلا روان‌شناس یا روان‌پزشک، نیاز دارم؟
• آیا نوع ژنریک جایگزینی به‌جای داروی تجویزی‌تان وجود دارد؟
• عوارض جانبی داروهای مصرفی‌ام چه خواهد بود؟
• وب‌سایت یا بروشور خاصی برای کسب اطلاعات بیشتر وجود دارد؟

باید انتظار داشته باشید که پزشک هم از شما سؤالاتی بپرسد:

• نخستین بار چه زمانی برای آرام‌نشستن یا تمرکز و توجه‌کردن دچار مشکل شده‌اید؟
• علائم و نشانه‌های اختلال در شما به‌طور مداوم ظاهر می‌شوند یا گاه‌گاه؟
• کدام نشانه‌ها بیشتر آزارتان می‌دهد و به نظر می‌رسد که چه مشکلاتی را در پی خواهند داشت؟
• شدت علائم‌تان در چه حد است؟
• در کجا به مشکل‌تان پی برده‌اید؟ خانه، سرکار یا…؟
• دوران کودکی‌تان را چگونه گذرانده‌اید‌؟ مشکلاتی در مدرسه و جامعه داشته‌اید؟
• وضعیت اخیر محل کار و تحصیل‌تان چگونه بوده است؟
• ساعات و الگوی خواب‌تان چطور است؟
• چه چیزهایی علائم‌تان را تشدید می‌کنند؟
• چه چیزهایی علائم‌تان را تخفیف می‌دهند؟
• چه داروهایی مصرف می‌کنید؟
• کافئین در رژیم غذایی شما وجود دارد؟
• الکل می‌نوشید؟‌ به‌طور تفننی مواد مخدر مصرف می‌کنید؟

بنا به نیازها، وضعیت و پاسخ‌های‌تان، پرسش‌های دیگری هم ردوبدل خواهد شد. آشنایی با سؤالات احتمالی به مؤثرتر پیش‌رفتن جلسه ملاقات با پزشک کمک می‌کند.

در آخر

شناسایی نوع اختلال کم توجهی بیش فعالی به درمان بهتر و سریع‌تر کمک می‌کند. بهتر است افرادی که به پزشک مراجعه می‌کنند درباره تمام نشانه‌ها و علائم خود حرف بزنند.