دهانشویه‌های متفاوتی در بازار وجود دارند و همین مسئله انتخاب دهان شویه مناسب را دشوار می‌کند. در این مقاله، روش انتخاب و استفاده از دهانشویه را توضیح داده‌ایم.
دهان شویه برای چه استفاده می‌شود؟
در بازار ۲ نوع دهانشویه وجود دارد: بهداشتی و درمانی. دهانشویه‌های بهداشتی بوی بد دهان را موقتی از بین می‌برند و باعث خوش‌طعمی دهان می‌شوند و دهانشویه‌های درمانی حاوی موادی‌اند که موجب کاهش طولانی‌مدت باکتری‌های موجود در دهان می‌شوند.
از دهانشویه‌های درمانی می‌توان برای درمان عقب‌نشینی لثه‌ها، التهاب لثه، خشکی دهان و برطرف‌کردن پلاک‌های دندانی استفاده کرد. پلاک دندان تجمعی از باکتری‌هاست که در دهان رشد می‌کند و به‌صورت لایه‌ای سفید یا زرد کم‌رنگ روی سطح دندانها و بینشان دیده می‌شود.
دهانشویه‌ها را می‌توان با نسخه یا بدون نسخه پزشک از داروخانه‌ها خرید.
دهان شویه مناسب برای مصارف گوناگون
استفاده از دهانشویه مناسب می‌تواند موجب سلامت دندان شود و لبخند‌تان را زیباتر کند. دهان شویه می‌تواند به بخش‌هایی از دهان راه یابد که معمولا هنگام مسواک‌زدن و کشیدن نخ‌دندان، از قلم می‌افتند. برای انتخاب دهانشویه مناسب، باید در نظر بگیرید که وضعیت سلامت و بهداشت دهانتان چطور است و هدفتان از مصرف دهانشویه چیست. در ادامه نکات مختلفی را توضیح داده‌ایم که برای خرید دهان شویه مناسب باید در نظر بگیرید.
۱. بوی بد دهان
اگر مهم‌ترین مشکلتان نفس بدبوست، می‌توانید یکی از دهانشویه‌های بازار را بخرید و با استفاده از آن بوی بد دهان را از بین ببرید. دهانشویه‌ای بخرید که خاصیت ضدباکتریایی‌اش بیشتر باشد.
البته از دهانشویه بیشتر برای رفع بوی بد دهان ناشی از مصرف خوراکی‌هایی چون سیر و پیاز، استفاده می‌شود. اگر دهانتان دائم بدبوست، ممکن است مشکل معده یا عفونتی در دندان یا دهانتان داشته باشید و باید برای درمان مشکل اصلی به پزشک مراجعه کنید. دهانشویه بوی بد دهان را فقط مدتی برطرف می‌کند.
۲. خشکی دهان
اگر داروهای خاصی مصرف می‌کنید یا مشکلی دارید که عارضه جانبی آن خشکی دهان است، این خشکی با استفاده از دهانشویه حداقل تا چند ساعت برطرف می‌شود. البته دهانشویه‌های حاوی الکل ممکن است خشکی دهانتان را تشدید هم بکنند، بنابراین بهتر است نوع بدون الکل آن را بخرید.
۳. پلاک دندان یا مشکلات لثه
با استفاده از دهانشویه‌های حاوی فلوراید یا دیگر مواد فعالی که باکتری‌ها را از بین می‌برند، می‌توانید از تجمع میکروب و پلاک دندانی، عقب‌نشینی یا التهاب لثه پیشگیری یا این مشکلات را درمان کنید. برای برطرف‌کردن این مشکلات باید از دهانشویه‌های درمانی استفاده کنید که قدرت بیشتری دارند.
۴. حساس‌بودن دندانها
دندان‌های حساس گاهی بسیار عذاب‌آور می‌شوند. اگر دندان‌هایتان حساس هستند، باید دهانشویه‌هایی بخرید که حاوی موادی چون سیترات پتاسیم و نیترات پتاسیم باشند تا عاج و اعصاب درون دندان‌هایتان را بی‌حس کنند. فسفات کلسیم، فلوراید سدیم و فلوراید قلع هم دندانها را تقویت می‌کنند و از حساسیت دندانها می‌کاهند.
۵. مراقبت از دندان کودکان
اگر می‌خواهید دهانشویه‌ای بخرید که مناسب تمام افراد خانواده از جمله کودکان باشد، باید نوع بدون الکل آن را تهیه کنید. البته یادتان باشد کودکان زیر ۶ سال نباید از دهانشویه استفاده کنند. دندان‌های کودکان در این سن هنوز در حال شکل‌گیری هستند و فلوراید به آنها صدمه می‌زند.
۶. پیشگیری از پوسیدگی دندانها
اگر هدفتان از خرید دهانشویه صرفا پیشگیری از پوسیدگی دندانها و مراقبت از آنهاست، دهانشویه‌ای بخرید که حاوی فلوراید باشد و مینای دندانتان را محکم کند.
این موارد را هم در بگیرید
۱. قیمت دهانشویه
قیمت عامل دیگری است که باید آن را در نظر بگیرید. گاهی ظرف دهانشویه گول‌زننده است. موقع خرید دهان شویه، به مقدار مایع موجود در ظرف توجه کنید. خرید بطری‌های بزرگ‌تر معمولا به‌صرفه‌تر است.
۲. داشتن تأییدیه
موقع خرید دهانشویه، برای اطمینان از کیفیت و اثربخشی آن دقت کنید که تأییدیه سازمان غذا و دارو را داشته باشد. اگر این نشان‌ها را روی بطری ندیدید، مطمئن باشید دهانشویه استانداردهای لازم را ندارد.
مواد به‌کاررفته در دهان شویه
موقع خرید دهانشویه، به مواد تشکیل‌دهنده آن دقت کنید. معمولا این مواد روی برچسب ظرف فهرست می‌شوند. بسیاری از دهانشویه‌ها حاوی مواد مختلفی‌اند که برای سلامت و بهداشت کلی دندانها کاربرد دارند، مانند:
- فلوراید: این ماده با پوسیدگی دندان مبارزه و مینای دندان را محکم می‌کند.
- ستیل‌پیریدینیوم کلراید: این ماده بوی بد دهان و باکتری‌های آن را از بین می‌برد.
- کلرهگزیدین: این ماده از مقدار پلاک‌های دندانی می‌کاهد و التهاب لثه را بهبود می‌بخشد.
- اسانس: برخی از دهانشویه‌ها حاوی ترکیباتی مانند منتول (نعناع)، اکالیپتوس و تیمول (آویشن) هستند که معمولا در اسانس‌ها یافت می‌شوند و خواص ضدقارچی و ضدباکتریایی دارند.
- کاربامید پروکساید یا هیدروژن پروکساید: این ماده دندان‌های زرد را سفید می‌کند.
نکات ایمنی هنگام استفاده از دهانشویه
از دهانشویه برای کودکان زیر ۶ سال استفاده نمی‌شود، مگر اینکه مخصوص کودکان تولید شده باشد. حتی کودکان بالای ۶ سال هم ممکن است موقع استفاده از دهانشویه بخشی از آن را قورت دهند، پس باید با نظارت خودتان از دهانشویه استفاده کنند. پیش از خرید دهانشویه برای کودکان، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
روش استفاده از دهان شویه
۱. تمیزکردن دندانها
ابتدا دندان‌هایتان را درست مسواک بزنید و نخ‌دندان بکشید. اگر از خمیردندان‌های حاوی فلوراید استفاده می‌کنید، قبل از استفاده از دهانشویه باید کمی صبر کنید، زیرا دهانشویه تمام فلوراید خمیردندان را که برای بهداشت دهانتان مفید است می‌شوید و پاک می‌کند.
۲. مقدار مصرف دهانشویه
به‌مقدار نوشته‌شده روی بطری، دهانشویه را درون ظرف مدرج همراه آن بریزید. این مقدار معمولا ۳ تا ۵ قاشق چای‌خوری است.
۳. شستن دهان با دهانشویه
اکنون دهان شویه داخل ظرف مدرج را در دهان خود خالی کنید و آن را بچرخانید. مراقب باشید دهانشویه را قورت ندهید، زیرا برای نوشیدن تهیه نشده است و اگر آن را بنوشید اثری روی سلامت دهان و دندان‌هایتان نخواهد داشت. مایع دهانشویه را به‌مدت ۳۰ ثانیه در دهانتان غرغره کنید. اگر ساعت نزدیکتان نیست، به‌آرامی تا ۳۰ بشمارید. در پایان دهانشویه را از دهانتان بیرون بریزید.
زمان استفاده از دهانشویه
برخی از افراد برای تمیز نگه‌داشتن دندان‌هایشان هر روز از دهانشویه استفاده می‌کنند. همچنین اگر دهانتان بدبوست، می‌توانید برای برطرف‌کردن بوی بد از دهانشویه استفاده کنید.
اگر از دهانشویه برای رفع بوی بد استفاده می‌کنید، دستورالعمل خاصی ندارد. اما اگر از آن برای تقویت مینای دندان یا بهبود بیماری‌های لثه استفاده می‌کنید، باید ابتدا دندان‌هایتان را با مسواک و نخ‌دندان کاملا تمیز کرده و بلافاصله پس از آن از دهانشویه استفاده کنید. در واقع برای بهترین اثرگذاری، باید دندان‌هایتان کاملا تمیز باشند.
دفعات استفاده از دهان شویه
یادتان باشد که دهانشویه جایگزین مسواک و نخ‌دندان نیست. همچنین برای تمیز نگه‌داشتن دهان نیازی به استفاده از دهانشویه نیست. در دستورالعمل بیشتر این محصولات توصیه شده است که ۲ بار در روز پس از مسواک‌زدن و نخ‌دندان‌کشیدن استفاده شوند.
روش اثربخشی دهانشویه
دهانشویه‌ها با استفاده از ضدعفونی‌کننده‌هایی چون الکل، منتول و اکالیپتوس باکتری‌های دهان را از بین می‌برند. این مواد می‌توانند وارد شکاف‌های بین دندانها شوند و حتی به بخش‌هایی مانند ته دهان برسند که دسترسی به آنها راحت نیست و توده‌های باکتریایی موجود در آن قسمت‌ها را از بین ببرند.
برخی از تولید‌کنندگان دهانشویه می‌گویند که فلوراید موجود در آن مینای دندانها را محکم می‌کند. در سال ۲۰۰۷، با بررسی تعدادی از کودکان مدرسه‌ای مشخص شد که دهانشویه‌های حاوی فلوراید تعداد دندان‌های پوسیده آنها را در مقایسه با کودکانی که از دهانشویه استفاده نکرده بودند تا ۵۰درصد کاهش داده بود.
افزودنی‌های فلوراید در دهانشویه شبیه شست‌وشودهنده‌هایی هستند که در مطب دندانپزشک پس از پایان درست‌کردن دندانها برای تمیزکردن دندان استفاده می‌شوند. البته مقدار فلوراید موجود در محصولات دندانپزشکی به‌مراتب بیشتر از مقدار فلوراید دهانشویه‌های معمولی است.
مواد موجود در دهانشویه‌ها روی دندانها را می‌پوشانند و جذب مینای دندان می‌شوند و آنها را بادوام‌تر و در برابر پلاک‌های دندانی مقاوم می‌کنند.
نکات احتیاطی برای استفاده از دهانشویه
دهانشویه معمولا حاوی حجم بالایی از الکل و فلوراید است. هنگام مصرف دهانشویه باید مراقب باشید بخشی از آن را قورت ندهید.
اگر در دهانتان زخم باز یا ضایعات دهانی دارید، ممکن است بخواهید با استفاده از دهانشویه روند درمان آنها را سرعت ببخشید. پیش از این کار، حتما با دندانپزشک مشورت کنید، به‌ویژه اگر زخم‌های دهانتان عودکننده هستند. گاهی این زخم‌ها نتیجه مشکلاتی دیگر هستند و ممکن است مصرف فلوراید یا ضدعفونی‌کننده‌های الکلی بیش از اینکه مفید باشد، ضرر برساند.
کلام آخر
با استفاده از دهانشویه‌ها می‌توانید از دندان‌هایتان به‌خوبی مراقبت کنید. اگر شما هم تجربه‌ای در این خصوص دارید، لطفا آن را با ما هم در میان بگذارید.
