شاید فکر کنید که مصرف شکر و شیرینیجات فقط باعث اضافه وزن میشود اما این تنها بخشی از مسئله است. شکر و قندهای مصنوعی علاوه بر آنکه زمینهی بروز چاقی و بسیاری از بیماریهای دیگر را فراهم میکنند، ممکن است باعث وابستگی شما نیز بشوند. بله! اعتیاد به شکر، به هیچوجه شوخی نیست. تحقیقات علمی نشان میدهد شکر حاوی نوعی مواد شیمیایی است که تأثیری مشابه مواد مخدر بر مغز میگذارند. به همین دلیل، بهنفع خودتان است که هرچه زودتر، چارهای برای این مشکل پیدا کنید. مطالب زیر را بخوانید تا با چند روش ساده و کاربردی برای ترک اعتیاد به شیرینی و شکر آشنا شوید.
ترک کردن چیزهای شیرین، آسان نیست اما شما میتوانید این کار را انجام بدهید و بعد از آن احساس بهتری پیدا کنید.
آیا شما به شیرینی معتاد هستید؟
هنگامی که این سؤال را میپرسم، اکثر افرادی که در سخنرانیهای من در مورد مدیریت وزن حضور دارند، دستهایشان را بالا میبرند و میگویند بله. ممکن است اعتیاد به شیرینی در برخی افراد، شدیدتر از بقیه باشد اما حقیقت این است که شکر، یک مادهی بهشدت اعتیادآور است.
اگر شما در مصرف کلوچه، آبنبات، کیک یا بستنی زیادهروی کرده باشید (همهی ما گاهی اوقات، این کار را میکنیم)، حتما با کشش وسوسهانگیز آن آشنا هستید. تولیدکنندگان مواد غذایی با تکیه بر همین مسئله، مقدار زیادی شکر به نوشابهها، غلات صبحانه، سوپها، سسهای سالاد، سس اسپاگتی، و حتی سس گوجهفرنگی اضافه میکنند. در نتیجه، اغلب ما تمایل شدیدی به مصرف چیزهای شیرین داریم، بدون آنکه حتی متوجه شویم چقدر شکر در روز مصرف میکنیم.
اعتیاد به شکر، شایعتر از آن چیزی است که فکر میکنید. مثلا آمریکاییها بهطور متوسط ۲۰ تا ۳۰ قاشق چایخوری (حدود نصف فنجان) شکر در روز مصرف میکنند در ایران نیز مصرف روزانهی قند وشکر برای هر فرد ۴۵ گرم اعلام شده است. مصرف شکر با انواع مشکلات سلامتی مرتبط است، از جمله چاقی، فشار خون بالا، بیماری قلبی، دیابت، سندروم رودهی تحریکپذیر (IBS)، مشکلات مربوط به توجه و حافظه، بیشفعالی، اضطراب و افسردگی. هر ماه، نتیجه مطالعهی جدید منتشر میشود و به لیست خطرات ناشی از مصرف شکر و همقطارهای آن، یعنی شربت ذرت با فروکتوز بالا، مالتوز و دکستروز اضافه میکند. اما بهرغم خطرات موجود، همچنان به مصرف شکر ادامه میدهیم، چون بسیار اعتیادآور است. در واقع شکر، تمام معیارهای یک مادهی اعتیادآور را دارد:
شکر به روشی مشابه الکل، کوکائین و سایر داروهای مخدر، انتشار انتقالدهندههای عصبی، از جمله دوپامین و سروتونین را در مغز افزایش میدهد.
مردم بهرغم عوارض منفی شکر و تصمیمی که برای ترک آن دارند، به اجبار آن را مصرف میکنند و با استفادهی مداوم، نسبت به اثرات آن مقاومت پیدا میکنند. افرادی که زیاد شکر مصرف میکنند، نمیتوانند بدون آن بهدرستی کار و فعالیت کنند و وقتی مصرف شکر را قطع میکنند، علائم ترک در آنها بروز میکند.
چاره چیست
خلاص شدن از شر وابستگی به شکر، به حرف آسان است اما عمل کردن به آن، کار دشواری است. چون اعتیاد به شکر، هم ریشههای جسمانی دارد و هم احساسی، شما به ترکیبی از روشهای جسمی و روانی نیاز دارید. هرچه کمتر شکر بخورید، کمتر هوس شکر خواهید کرد. اگر دچار علائم ترک شدید، بدانید که تنها چند روز طول خواهد کشید و پس از آن، شما متعادلتر و پرانرژیتر از همیشه خواهید بود.
۱۰ راه برای مهار اعتیاد به شکر
۱. شکر و محصولات حاوی شکر را از خانهتان دور کنید
این محصولات شامل شکر سفید و قهوهای، شربت ذرت و شربت افراست.
۲. برای رفع گرسنگیتان، بهمقدار کافی غذاهای سالم بخورید
برای ارضا کردن حس شیرینی دوستیتان، میان وعدههای کامل و سالم مانند میوه، هویج، فلفل قرمز، گوجه گیلاسی، خرما و میوهی خشک بخورید. همچنین مقدار زیادی آب بنوشید. برای شیرین کردن چای سرد، آب گازدار و سایر نوشیدنیهای بدون شکر، کمی آب میوه به آنها اضافه کنید. میوهی یخزده (به شکل کامل یا پوره شده) یک جایگزین خوشمزه برای بستنی است. هنگامی که شکر را از سیستم بدنتان پاک کنید، جوانههای چشایی شما حساستر خواهند شد و این مواد غذایی طبیعی و سالم، طعم شیرینتر و دلپذیرتری پیدا میکنند. اگر شما آگاهانه و با طمأنینه غذا بخورید، از این مواد غذایی لذت بسیار بیشتری خواهید برد.
۳. در هر روز، ۳ وعدهی غذایی منظم بخورید
که این ۳ وعده ترکیبی از کربوهیدراتهای پیچیده (سبزیجات، غلات کامل و میوهها)، پروتئین خالص (ماکیان، ماهی، گوشت، لبنیات) و چربیهای سالم (شیر، پنیر، امگا۳ها، روغن زیتون و سایر روغنهای تهیه شده به روش پرس سرد) باشد. این کار به شما کمک خواهد کرد در تمام طول روز، سطح قند خون پایداری داشته باشید و کمتر هوس شکر کنید. داشتن یک رژیم غذایی سرشار از فیبر نیز به کاهش هوس شکر کمک میکند.
۴. یک مکمل مولتیویتامین و مواد معدنی مصرف کنید
کرومیوم پیکولینات و الگلوتامین به کاهش هوسهای غذایی در برخی افراد کمک میکنند.
۵. قبل از بیرون رفتن از خانه، مطمئن شوید که گرسنه نیستید
بخصوص اگر در بیرون خانه، تنها به غذاهای شیرین دسترسی دارید با خودتان، تنقلات سالم ببرید و یا قبل از بیرون رفتن، چیزی بخورید.
۶. منظم ورزش کنید
علاوه بر ورزش منظم، به مقدار مناسب در معرض نور خورشید قرار بگیرید و خواب کافی داشته باشید تا هوس مصرف شکر را کاهش دهید.
۷. یاد بگیرید هوسهایی را که نتیجهی گرسنگی واقعی نیستند، شناسایی و مدیریت کنید.
این هوسها معمولا از اضطراب یا استرس نشأت میگیرند. برای مدیریت استرستان، راههای دیگری پیدا کنید: برای آرام کردن بدنتان به پیادهروی بروید، با یک دوست تماس بگیرید، کتاب بخوانید، با حیوان خانگیتان بازی کنید، فیلم تماشا کنید، نفس عمیق بکشید، مدیتیشن کنید، به موسیقی گوش کنید یا دوش آب گرم بگیرید. تمدد اعصاب به متعادل کردن قند خون و کاهش هوسهای غذایی کمک میکند.
۸. اگر برای مقابله با احساسات ناخوشایند به شیرینی روی آوردهاید….
یاد بگیرید که این احساسات خاص را شناسایی کنید و بهدرستی به آنها واکنش نشان بدهید. اگر خسته هستید، بهجای مقاومت کردن در مقابل آن، دست از کار بکشید و استراحت کنید. اگر کسل و بیحوصله هستید، یک کار هیجانانگیز انجام بدهید. اگر تنها هستید، به سراغ یک دوست بروید. برای غلبه بر اعتیاد به شکر باید واقعا به احساستان توجه کنید و بهجای استفاده از شکر بهعنوان یک جایگزین، به خودتان چیزی بدهید که بهراستی به آن نیاز دارید.
۹. اگر در مصرف شیرینی زیادهروی کردید…
اشتباهتان را بپذیرید و در اسرع وقت، به روال درست برگردید. احساس گناه و شرمساری نکنید. مصرف شکر، رفتار ناسالمی است اما گناه نیست. مانند سایر اعتیادها، ایرادی ندارد که برای ترک آن چندین بار تلاش کنید، فقط لازم است تا زمانی که عادت جدیدتان تثبیت شود، به تلاشتان ادامه دهید.
۱۰. با خودتان مهربان باشید. برای پایان دادن به کشمکش با شکر و شیرینی، یاد بگیرید بدنتان را بهخوبی تغذیه کنید و با دلسوزی به احساساتتان واکنش نشان بدهید. خویشتنپذیریِ خالصانه، بهترین جایگزین برای شکر است.