آوانگارد (Avant-Garde) اصطلاحی فرانسوی است که به افراد و کارهای خلاق و پیشرو گفته می‌شود. آوانگاردبودن به معنای میل به تجربه‌گرایی است. در این مقاله می‌خواهیم از حضور آوانگاردیسم در مدوفشن برایتان بگوییم.
استایل آوانگارد چیست؟
آوانگاردبودن یک مفهوم است؛ مفهومی که به تجربه‌گرایی و خلاقیت اشاره دارد. آوانگاردها یعنی طرفداران این مفهوم به‌دنبال شکستن چارچوب‌ها و نگاه‌کردن از زوایای تازه به موضوعات مختلف از جمله مُد هستند. اگر بخواهیم به‌زبانی ساده و به‌شکلی مختصر آوانگاردیسم را شرح بدهیم، باید بگوییم که معنای آن خلق چیزی تازه با شکستن هنجارهاست. آوانگاردها محدودشدن را نمی‌پسندند.
طراحان طرفدار این مکتب در دنیای مدوفشن به ترندها (trends) علاقه‌ای ندارند و دوست دارند که به شکل و سبک خود ایده‌هایشان را ابراز کنند. آنها به پیوستن به صف تکراری طرفداران ترندها علاقه‌ای ندارند. چنین طراحانی به‌خاطر رسیدن سود و بازاریابی حاضر نیستند که خلاقیتشان را دستخوش مناسبات بازار کنند.
در دنیای مدوفشن، استایل آوانگارد استایلی است که فراتر از جنبه پوشانندگی لباس‌ها به آنها نگاه می‌کند. در این دنیای خلاقانه، استایل و لباس‌ها داستان‌گو هستند و می‌خواهند حس، پیام یا ماجرایی را هم روایت کنند. فرم‌ها، جنس‌ها و شیوه ارائه در دنیای آوانگاردها هم خاص و متفاوت است.
تاریخچه استایل آوانگارد چیست؟
فشن و استایل آوانگارد به سال‌های ۱۹۲۰ میلادی بازمی‌گردد؛ ریشه‌های آن هم در خاک ژاپن است. یوجی یاماموتو (Yohji Yamamoto)، ری کاواکوبو (Rei Kawakubo) و جونجا واتانابه (Junja Watanabe) از نخستین طراحان ژاپنی سبک آوانگارد بودند که اقداماتشان منبع و منشأ الهام بسیاری از افراد پس از خودشان شد. البته باید بدانید که این سبک در تمام زمینه‌های هنری وجود دارد و بدیهی است که یکی از ریشه‌هایش به زمین دنیای خلاقانه مدوفشن هم می‌رسد.
یوجی یاماتو از طراحان فشنی بود که در اشاعه استایل آوانگارد هم نقش مهمی داشت و توانست طرح‌ها و ایده‌هایش را در اختیار برندهای مشهور زیادی بگذارد. همکاری او با برند معروف آدیداس یکی از همین نمونه‌هاست. به محصولاتی از آدیداس که از سوی یوجی طراحی شده‌اند، وای‌تری (Y-3) گفته می‌شود.
در طی این سال‌ها، برخی از طراحان موفق شده‌اند که استقبال عموم را نسبت به طرح‌های آوانگارد خود جلب کنند. از جمله این طراحان می‌توان به ویکتور اند رالف (Victor & Rolf)، ویوین وست‌وود ( Vivienne Westood)، جان گالیانو ( John Galliano) و مانیش آرورا (Manish Arora) اشاره کرد. حمایت و توجه سلبریتی‌های هالیوودی از این طراحان هم در موفقیتشان بی‌تأثیر نبوده است.
ویژگی‌های استایل آوانگارد چیست؟
شاخصه اصلی استایل آوانگارد متفاوت‌بودن با مدل‌ها و طرح‌های مرسوم است. آوانگاردها می‌خواهند ساختارها را در هم بشکنند و با نگاهی تازه به مقوله استایل و لباس نگاه کنند. با در نظرگرفتن این رویکرد، شاخصه‌های زیر در هنر آوانگارد در فشن ارائه می‌شوند:
تجربه‌گرایی؛ تلفیق بافت‌ها، مدل‌ها و طرح‌ها
در استایل آوانگارد خبری از قانون و اصول نیست. قانون در اینجا بی‌قانونی است؛ یعنی دور ریختن تمامی کلیشه‌های قبلی و تلاش برای خلق چیزی تازه. همین است که دست طراحان این سبک را باز می‌گذارد تا با تلفیق برش‌ها، بافت‌ها، مدل‌ها، پارچه‌ها و اکسسوری‌های مختلف به نتیجه‌ای برسند که پیش‌تر وجود نداشته است.
تجربه‌گرایی و تلاش برای آزمودن ترکیب‌های نوین در استایل از جمله ویژگی‌های مهم مدوفشن آوانگارد است. در دنیای مدوفشن معمولاً تلاش می‌شود که به کمک طراحی، زیبایی‌های هر فرد پررنگ‌تر شود اما در استایل آوانگارد چنین چیزی نیست و تلاش بر این است که ارتباطی میان بدن و محیط شکل بگیرد. در واقع، لباس‌ها و استایل راوی داستانی هستند که ارزش آنها را فراتر از ابعاد پوشش و زیبایی می‌برد.
نمایش و ابراز؛ روایت‌گری با برش‌ها و دوخت متفاوت
همان‌طور که گفته شد، در استایل آوانگارد فقط قرار نیست که فرد با استفاده از یک استایل زیبا و پوشیده شود. در این سبک، روایت ماجرا و داستان هم مهم است. در حقیقت، بدن به مثابه بوم نقاشی طراحان ظاهر می‌شود و لباس، اکسسوری‌ها و آرایش حکم ابزارهایی برای ابراز داستان را پیدا می‌کنند.
دقت و صرف وقت؛ توجه به جزئیات
استایل آوانگارد به جزئیات توجه زیادی دارد. این سبک در تقابل زیاد با مدوفشن سریع یا همان فست‌فشن (fast fashion) است. طراحان آوانگارد به ریزه‌کاری‌ها در دوخت و طراحی دقت زیادی دارند. مکان و دلیل به‌کارگیری دکمه‌ها، زیپ‌ها، کمربندها و هر چیز دیگری با دقت فراوان و بنا به دلیلی خاص مشخص می‌شود.
سرتاپا یک‌رنگی؛ مونوکروم بودن
یکی دیگر از مهم‌ترین شاخصه‌های استایل آوانگارد مونوکروم‌بودن است. استایل مونوکروم استایلی است که در آن، سرتاپا از یک رنگ انتخاب می‌شود. این ایده از دنیای آوانگاردها به بخش‌های دیگر دنیای مدوفشن هم سرایت کرده و از آن استقبال هم شده است.
یک‌رنگ‌‌بودن استایل اجازه نشان‌دادن جزئیات بیشتر را می‌دهد و این چیزی است که استایل آوانگارد در پِی آن می‌گردد. البته از رنگ‌های مختلف در کنار هم در استایل‌های این سبک هم استفاده می‌شود ولی تعدد رنگ‌ها معمولاً چندان زیاد نیست.
مقیاس‌های درهم‌شکسته؛ اندازه‌های نامتعارف در دوخت
در دنیای مدوفشن معمولاً اگر بخشی از استایل گشاد و بلند است، بخش‌های دیگر را تنگ و چسبان‌تر در نظر می‌گیرند. چنین قاعده‌ای در دنیای آوانگاردها وجود ندارد. طراحان این سبک نمی‌خواهند تعادلی در استایل ایجاد کنند. برای همین در استایل‌های این سبک، گاهی شاهد استفاده از یقه‌های بسیار بزرگ، پلیسه‌های حجیم یا گشادی بیش‌از اندازه هم هستیم.
تلفیق پارچه‌ها؛ تنوع بافت بخش‌های مختلف
استایلی با مشخصات سبک آوانگارد اصلاً شما را در انتخاب بافت بخش‌های مختلف لباستان محدود نمی‌کند. برای نمونه، شما می‌توانید چرم و نخ را در کنار هم به‌کار بگیرید. طرح‌های مختلف هم با نشستن در کنار یکدیگر نمادی از رهایی و تلاش برای گسستن از بند چارچوب‌ها در استایل آوانگارد هستند.
لایه‌لایه‌بودن؛ خلق کلاژی از طرح‌ها و ایده‌ها
لایه‌لایه‌بودن از ویژگی‌هایی است که در استایل آوانگارد دیده می‌شود. این سبک از دوخت و ارائه لباس می‌خواهد عمق و زیرساخت هر استایل را به رخ بکشد و به نمایش بگذارد. مدل‌های گشاد و دراپه هم در بخش‌های یقه لباس‌های این سبک جذاب‌اند.
انواع مدل‌های شومیز زنانه اینجاست
طراحان آوانگارد معروف را بشناسید
برای آشنایی بهتر با این سبک، خوب است که با طراحان شاخص آن هم آشنا شوید. در ادامه تعدادی از معروف‌ترین‌هایشان را برایتان معرفی خواهیم کرد. در ابتدای مقاله از طراحان مطرح و پیش‌روی آوانگاردیسم گفتیم اما در اینجا می‌خواهیم از افراد موفقی بگوییم که توانسته‌اند، این سبک عجیب را در ابعاد وسیع به موفقیت برسانند.
یوجی یاماموتو (Yohji Yamamoto)
یوجی از پیشروان آوانگارد در دنیای مدوفشن است. او در ابتدا رشته حقوق را دنبال و در خیاط‌خانه مادرش به او کمک می‌کرد. اما رفته‌رفته، میلش به دنیای مدوفشن زیاد شد و پا به حیطه طراحی گذاشت. یوجی طرح‌های عجیبی برای لباس‌هایش انتخاب می‌کند. یکی از اصولی که می‌شکند، طراحی لباس‌هایی است که زنانگی را در استایل نادیده می‌گیرند.
او با انتخاب برش‌های گشاد و پارچه‌های زیاد سعی می‌کند که اندام را از حالت جنسیتی خارج کند و لباس‌هایی بی‌جنسیت ارائه دهد. ایجاد تضاد رنگی در بخش‌های مختلف استایل هم از شاخصه‌های آثارش است.
ویکتور و رالف (Viktor & Rolf)
دو طراح معروف دیگر سبک آوانگار ویکتور هورستینگ (Victor Horsting) و رالف اسنوئرن (Rolf Snoeren) از اسامی شاخص دنیای مدوفشن هستند. این دو با طراحی‌های فراواقع‌گرایانه‌شان پای هنر متفاوت را با عمق و شدتی زیاد به دنیای فشن باز کرده‌اند.
دو طراح با بهره‌گیری از اغراق، در هم شکستن ابعاد و مقیاس‌ها و بافت‌های مختلف پارچه طرح‌هایی ارائه می‌دهند که بسیار پیچیده و عجیب‌اند. رالف و ویکتور هلندی‌اند و نخستین مجموعه آثارشان را در سال ۱۹۹۳ میلادی به نمایش گذاشتند. از آن پس، توجه برندها و دنیای مدوفشن به سمتشان جلب شد.
در سال‌های اخیر، توجه این طراحان بیشتر معطوف به ارائه طرح‌هایی در حمایت از محیط زیست بوده است. در یکی از مجموعه آثارشان، مدل‌ها با سرهای عروسکی بسیار بزرگ از مواد بازیافتی ظاهر شدند. تصویر بالا نمونه‌ای از این مجموعه را نشان می‌دهد.
ویوین وست‌وود (Vivienne Westwood)
این طراح انگلیسی هم از مطرح‌ترین‌ها در دنیای مدوفشن آوانگارد است. ویوین در جلب توجه مخاطبان موفق عمل می‌کند. از طرح‌های شاخص او می‌توانیم به استفاده از لباس‌های زیر به عنوان لباس‌هایی برای پوشیدن به عنوان لباس اصلی اشاره کنیم.
او از دنیای پانک‌ها (Punk) هم برای طراحی‌هایش وام می‌گیرد و برای همین صاحب لقب «مادر پانک» هم هست. پانکی‌ها طرفداران ساختارشکنی و رهایی‌اند و مکتبی اثرگذار بر مد، فرهنگ، سینما و سیاست بوده‌اند. پانک‌ها ضد قدرت‌طلبی بودند و این را در تمام بخش‌های زندگی‌شان به نمایش می‌گذاشتند.
ویوین با الهام از پانک‌ها طرح‌های آوانگارد محبوبی دارد. او دغدغه محیط زیست و فعالیت‌های فرهنگی هم از خود نشان می‌دهد. برای مثال، در بعضی از آثارش سعی داشته که مفاهیمی ضدجنگ را به نمایش بگذارد. او حدوداً ۷۰ساله است و همچنان ایده‌ها و طرح‌هایش خریدار دارند و جنجال می‌آفرینند.
جان گالیانو (John Galliano)
گالیانو از طراحان به‌شدت پیشرو در مکتب آوانگارد است که با طراحی‌های خلاقانه‌اش مسیرهای تازه‌ای در دنیای مد ایجاد می‌کند. آثار او بسیار خوش‌دوخت‌اند و دقت در جزئیات در آنها از شاخصه‌های اصلی‌شان است. جان گالیانو تِم و زمینه عاشقانه و رویایی هم به کارهایش می‌دهد.
او در صنعت مد با برندهای معروفی مانند دیور و ژیوانشی همکاری کرده و در حال حاضر برای برند لوکس فرانسوی مارجیلا (Margiela) کار می‌کند. گالیانو هم حرف‌های زیادی را از طریق نمایش آثارش بیان می‌کند. هنر او با دقت به جزئیات در دوخت و ابراز مفاهیم مختلف از راه ماجراگویی ارزشمند است.
مانیش آرورا (Manish Arora)
آرورا هندی است و به او جان گالیانوی هندی می‌گویند. اغراق، استفاده از طرح‌های عجیب، تأکید بر زنانگی در کارها و رنگ‌های درخشان در آثارش دیده می‌شود. مانیش هندی است و همین در متفاوت‌بودن طرح‌های آوانگاردش هم اثر می‌گذارد.
او مانند کشور و مردمش شیفته رنگ و تنوع است. استایل‌های آوانگارد معمولاً مونوکروم هستند اما طراحی‌های آرورا پُر از رنگ‌وشورند و گاهی تعدد رنگ‌های در کارهایش به‌طرز عجیبی زیاد است. با این حال، تعادل و جذابیت از آنها رخت نمی‌بندد.
افراد مشهور طرفدار استایل‌های آوانگارد را بشناسید
تعدادی از هنرمندان و سلبریتی‌ها در عرصه‌های مختلف طرفدار سرسخت استایل آوانگارد هستند و همیشه با تیپ‌وظاهری وام‌گرفته از این سبک در موقعیت‌های مختلف ظاهر می‌شوند. بعضی هم گاهی بنا به موقعیت و شرایط سعی می‌کنند که از مزایای آوانگاردیسم بهره ببرند. در ادامه به چند مورد از آنها اشاره می‌کنیم.
لیدی گاگا؛ آوانگارد بی‌چون‌وچرای دنیای هنر
گاگا هنرپیشه و خواننده موفقی است. او خوب می‌خواند و خوب هم بازی می‌کند. علاوه بر همه این‌ها، دانش و هوش بالایی در ارائه خود و آثارش دارد. سبک موردعلاقه او برای پوشش و ظاهر استایل آوانگارد است.
استایل او همیشه شاخصه‌هایی از سبک آوانگارد را دارد؛ لباس‌هایی با برش‌ها و جنس‌های عجیب و نامتعارف، طرح‌هایی که مرزهای عادی‌بودن را فرسنگ‌ها رد می‌کنند (یک‌بار لباسی از گوشت به تن کرده بود) و آرایش‌ها و اکسسوری‌های خارج از عرف و به‌شدت خلاقانه.
دیوید بووی؛ چهره شاخص مد، موسیقی و بازیگری
بووی از هنرمندان معاصر بزرگی است که نقش مهمی در صنعت موسیقی و هنر بازی می‌کرد. او هم بازیگر و خواننده خوبی بود که به استایل آوانگارد علاقه زیادی نشان می‌داد.
در هم شکستن کلیشه‌ها از اصلی‌ترین شاخصه‌های استایل آوانگارد او بود. یکی از نکات مهمی که در بررسی استایل دیوید بووی به چشم می‌خورد، میل او به استفاده از استایل‌هایی بود که مرزکشی میان جنسیت زن و مرد را نادیده می‌گرفتند.
بیلی پورتر؛ پیام‌آور تغییر
تاکنون بسیاری از سلبریتی‌های مرد دوست داشته‌اند که در پوشش خود ساختارشکنی داشته باشند. آنها از کلیشه‌ها فاصله گرفته‌اند و سعی داشته‌اند که مردوزن‌بودن را از استایل کنار بگذارند اما هیچ‌کدام به‌اندازه بیلی پورتر در این داستان پیش نرفته‌اند.
او در اسکار ۲۰۱۹، تاکسیدویی به تن داشت که در بخش پایین‌تنه با دامنی بزرگ و حجیم همراه می‌شد. این تنها باری نبود که پورتر از دامن در استایلش استفاده می‌کرد. این هنرپیشه که نقش پری مهربان داستان سیندرلا در تازه‌ترین نسخه آن را هم بازی کرده، یک آوانگارد واقعی است.
بیایید به جمع‌بندی برسیم!
با استایل آوانگارد آشنا شدید. از آن خوشتان آمد؟ به نظرتان پیام و هدفش به‌اندازه کافی مهم و جذاب هست؟ درکتان از این استایل چه بود؟ رهایی و خلاقیت بی‌مرزی که چنین سبکی ارائه می‌کند، قابل‌اعتنا و تقدیر است اما هیاهو و هزینه‌های پیرامونش هم منطقی است؟ شما چه فکر می‌کنید؟ حتماً نظراتتان را برایمان بنویسید. دوست داریم بدانیم که رویکردها درباره چنین طرح و استایلی در دنیای فشن چیست.
