ادبیات ترکیه برای بیشتر کتاب‌خوان‌ها مساوی با اورهان پاموک و ناظم حکمت است. نویسنده و شاعری که بارها با کلماتشان ما را به قلب کوچه پس کوچه‌های استانبول برده‌اند و دلمان را جایی میان دریا و خشکی جا گذاشته‌اند. اما ترکیه جز این دو نویسنده و شاعر که در ایران بیش از بقیه معروف شده‌اند، نویسندگان دیگری هم دارد که آثارشان جهانی شده و جوایز زیادی کسب کرده است. نویسندگانی که نام ادبیات ترکیه با آنها گره خورده و خواندن آثارشان بر کسانی که ادبیات ملل مختلف را دنبال می‌کنند واجب است. خوشبختانه از بهترین نویسندگان ترکیه کتاب‌های زیادی به فارسی ترجمه شده است و طرفداران زیادی هم دارند.
ناظم حکمت
از چهار زندان
اگر زندگینامه شاعر کتاب «از چهار زندان»، یعنی ناظم حکمت را بخوانید، متوجه می‌شوید که او چرا شاعر شده است. کسی که در ۲۷ سالگی به ۳۵ سال زندان محکوم می‌شود و سال‌ها از عمرش را در یک سلول کوچک، بدون هیچ ملاقاتی سپری می‌کند، چاره‌ای جز شاعر شدن ندارد. ناظم حکمت در شهری از یونان که آن زمان جزو امپراتوری عثمانی بوده به دنیا می‌آید و از سن ۱۴ سالگی سرودن شعر را آغاز می‌کند. او در جوانی هنگام سفر به آنکارای امروزی، برای اولین بار با زندگی نکبت‌بار زنان و کودکان گرسنه، برهنه و بیمار وطن خود آشنا می‌شود و تا پایان عمر صحنه‌هایی را که دیده است فراموش نمی‌کند. به همین خاطر است که بخش قابل توجهی از اشعارش الهام گرفته از وضعیت زندگی مردم است و سادگی و روانی برآمده از ادبیات مردم عادی را دارد. کتاب «از چهار زندان» به سروده‌های ناظم حکمت در دوره زندانی بودنش اختصاص دارد و حاوی آخرین شعرهای سروده شده توسط این شاعر می‌شود. این کتاب به دو بخش کلی از جمله «از چهار زندان» و «آخرین شعرها» تقسیم شده و در ابتدای کتاب نیز زندگینامه مفصلی از ناظم حکمت آمده که چگونگی شکل‌گیری و سرایش برخی شعرهایش را برای مخاطب شرح می‌دهد. ناظم حکمت یکی از معروف‌ترین شاعران معاصر ترکیه است که بسیاری از سروده‌هایش در ترکیه اجازه انتشار نیافت اما به بسیاری از زبان‌ها از جمله فارسی ترجمه شده‌اند.
الیف شافاک
ملت عشق
«ملت عشق» پرفروش‌ترین کتاب تمام دوران‌ها در ترکیه است که بیش از ۵۰۰ مرتبه در ترکیه به تجدید چاپ رسیده است. کتابی که توسط الیف شافاک، یکی از معروف‌ترین نویسنده‌های ترک در سراسر جهان نوشته شده و با به دست آوردن جوایز زیاد برای نویسنده‌اش، موجب شهره جهانی این کتاب شده است. «ملت عشق» پس از ترجمه و چاپ در ایران نیز به سرعت به یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های بازار کتاب ایران تبدیل شد. اما داستان این کتاب پرفروش چیست؟ «ملت عشق» داستان عشق و رهایی است. روایتگر زندگی یکنواخت زنی در غرب که درگیر اندیشه‌های عرفانی شرق می‌شود. «اللا روبینشتاین» چهل ساله، در بیست سال زندگی زناشویی‌اش هیچ‌چیز جز زندگی روزمره را تجربه نکرده است. تنها دلیل و عاملی که سمت و سوی زندگی‌اش را تعیین می‌کند خانه و آسایش خانواده‌اش است. تا اینکه بعد از بیست سال زندگی مشترک یک روز صبح تصمیم می‌گیرد خود را از بند این زندگی آزاد کند و سفری بی‌بازگشت را آغاز کند. شاید عشق تنها دلیلی است که اللا را از زندگی آرام و تکراری‌اش جدا کرده و در مسیری پر تلاطم قرار می‌دهد. نویسنده در این کتاب دو داستان موازی و گیرا را روایت می‌کند که هر دو در نقطه‌ای کانونی به نام عشق به هم می‌رسند. یکی از این داستان‌ها در‌حال‌حاضر اتفاق می‌افتد و دیگری در قرن سیزدهم. یکی داستان مولاناست که با معلم معنوی خود، درویش رقصانی به نام شمس تبریزی مواجه می‌شود و دیگری درباره اللا روبینشتاین. همانطور که می‌بینیم کتاب‌های شافاک از فرهنگ‌ها و سنت‌های ادبی گوناگون، تاریخ، فلسفه، عرفان و سیاست‌های فرهنگی می‌گویند. او که حالا علاوه بر نویسنده بودن، یک فعال سیاسی هم محسوب می‌شود، مطالبش در روزنامه‌ها و مجلات بزرگ مانند گاردین، نیویورک تایمز، ایندیپندنت و … منتشر می‌شود. از او خواندن کتاب «شیر تلخ» را هم می‌شود توصیه کرد.
یاشار کمال
سربازان خدا
در میان انبوه رمان‌ها و مجموعه‌داستان‌هایی که یاشار کمال، نویسنده پرآوازه کرد نوشته، «سربازان خدا» از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. او که همواره در تمامی آثارش توجه ویژه‌ای به کودکان و مشکلات آنها داشته، داستان‌های این کتاب را به صورت اختصاصی حول محور مسائل مربوط به کودکان نوشته و حاصل گفتگویش با چندین کودک کار و خیابان را در ۸ داستان که در واقع هر یک همچون یک مستند است جمع‌آوری کرده است. یاشار کمال این هشت گزارش را در سال ۱۹۷۸ نوشته و در ابتدای کتاب نیز تأکید کرده که تمامی هشت داستان این کتاب ــ اگر بشود داستان نامیدشان ــ براساس مصاحبه‌های حضوری و مستند شخص نگارنده شکل گرفته‌اند و همه شخصیت‌ها و موقعیت‌های کتاب واقعی هستند. البته یاشار کمال خودش هم کودکی بسیار سختی را پشت سر گذاشته است. او در تصادفی چشم راستش را از دست داد و در پنج سالگی شاهد قتل پدری به دست فرزندخوانده‌اش در مسجدی در روز عید قربان بود. یاشار کمال مانند بسیاری از نویسندگان کرد ترکیه با محدودیت‌های زیادی از سوی حکومت روبرو شد و چندین سال از عمرش را در زندان سپری کرد.
عزیز نسین
مگه تو مملکت شما خر نیست؟
«من از شما می‌پرسم یه خر دو هزار و پونصد لیره می‌ارزه یا نه؟ چی بگم والله. نمیدونم آخه… خب، اگه خر با کمالاتی باشه، شاید اون قدر بیرزه. کدوم کمالات حضرت آقا، دارم می‌گم خر قرار نیست سخنرانی بکنه که! یه خر معمولی! تازه، هم گر و هم پیر… دو هزار و پونصد لیره فروختش به یارو!» عزیز نسین یکی از جالبترین نویسندگان ترکیه است. نویسنده‌ای که در زندگی‌اش از بقالی، دستفروشی و حسابداری تا عکاسی و روزنامه‌نگاری را تجربه کرده و در نهایت به عنوان یک نویسنده اسم خود را در ادبیات ترکیه ثبت کرده است. این ویژگی او، یعنی تجربه شغل‌ها و موقعیت‌های متفاوت، به شیوه کاری او به عنوان یک نویسنده هم سرایت کرده بود. عزیز نسین در طول زندگی ادبی خود در بیشتر حوزه‌های ادبیات فعالیت کرد و از داستان کوتاه و رمان و نمایشنامه گرفته تا نقد و تفسیر و شعر در کارنامه ادبی‌اش به چشم می‌خورد. اما عزیز نسین، نامی است که در ادبیات ترکیه با طنز و فکاهه هم‌نشین است. او که همواره در نقش یک منتقد، شاهد و روایتگر تحولات عصر خود بوده، در این کتاب نیز با زبانی طنز و منتقدانه داستان‌هایی در انتقاد به شرایط ترکیه و ناهنجاری‌های آن نوشته است. مجموعه داستان «مگه تو مملکت شما خر نیست؟» یکی از مهمترین کتاب‌های این نویسنده است، چرا که حاصل بهترین داستان‌های نیم قرن نویسندگی او به انتخاب خودش است. او معتقد است این کتاب جمعی از تمام نوشته‌های پرطرفدارش طی این سال‌هاست و شامل بهترین کارهایش می‌شود. پس اگر می‌خواهید داستان‌هایی با حال و هوای طنز بخوانید که هم سرگرمتان کند و هم شما را به فکر فرو ببرد، مجموعه داستان «مگه تو مملکت شما خر نیست؟» یکی از بهترین گزینه‌هاست.
اورهان پاموک
نام من سرخ
انتخاب یک کتاب از میان همه شاهکارهایی که اورهان پاموک نوشته و به خاطرش صدها جایزه ادبی گرفته، کار بسیار سختی است. به همین خاطر به دور از علایق شخصی و احساسی، دست روی کتابی می‌گذاریم که جایزه ادبی نوبل را دریافت کرده است. «نام من سرخ» در سال ۲۰۰۶ برنده جایزه نوبل ادبی شد و شهره‌ای جهانی برای نویسنده‌اش به ارمغان آورد. کتابی که به ۶۰ زبان زنده دنیا ترجمه شده و رگه‌هایی از اثرپذیری از فرهنگ و ادبیات ایران در آن به چشم می‌خورد. خود پاموک در این خصوص می‌گوید: «زمانی که کتابم را نوشتم از خواندن شاهنامه و خسرو و شیرین لذت می‌بردم». نویسنده در این کتاب تاریخ ترکیه را در زمان امپراتوری عثمانی و نقاط مشترک تاریخ ایران و ترکیه را به تصویر کشیده است. در این اثر مفاهیمی چون عشق، خشونت، حسادت و.. به ظرافت هرچه تمام تر بیان شده است. از جمله انگیزه‌های پاموک برای خلق این اثر، بازآفرینی داستان‌های ادبیات کلاسیک بوده است، در این رمان از کتاب های مشهور در فرهنگ اسلامی نام برده شده است،کتاب هایی که بیشتر آنها از جمله آثار فاخر ادبیات فارسی بوده است، آثاری چون آثار فردوسی و نظامی. پاموک همچنین در مصاحبه‌ای که با مجله نافه داشته، گفته به دلیل علاقه وافری که در دوران نوجوانی و جوانی به نقاشی داشته، بعدها که نویسنده معروف ترک شده است سعی بر آن داشته تا اثری را خلق کند که در آن به شرح لذات نقاشی و عقاید نقاشان بپردازد.
