اختلال خوردن و ۶ مورد از شایع‌ترین موارد آن

بی اشتهایی عصبی شناخته‌شده‌ترین نوع اختلال خوردن است. به‌طو‌ر‌ کلی، در دوران نوجوانی و جوانی دیده می‌شود و در زنان بیشتر از مردان اثر می‌گذارد. افراد دارای بی‌اشتهایی در حالی خودشان را چاق می‌دانند که کمبود وزن خطرناک دارند. این افراد تمایل دارند به‌طور مرتب وزنشان را زیر نظر داشته باشند، از خوردن بعضی غذاها خودداری می‌کنند و شدیدا کالری دریافتی‌شان را محدود می‌کنند.

علائم بی‌اشتهایی عصبی

علائم شایع بی‌اشتهایی عصبی شامل موارد زیر است:

• محدودیت شدید الگوی خوردن؛
• تأثیر زیاد وزن یا شکل بدن روی عزت‌نفس؛
• تصویری غیرطبیعی از بدن با انکار کمبود وزن جدی؛
• تلاش بی‌امان برای لاغری و بی‌تمایلی به حفظ وزن سالم؛
• کاهش وزن قابل‌ملاحظه در مقایسه با افراد هم‌سن و هم‌قد؛
• نوعی ترس شدید از افزایش وزن یا رفتارهای پافشارانه برای جلوگیری از افزایش وزن علی‌رغم کمبود وزن.

علائم وسواس فکری ـ عملی هم معمولا در این افراد دیده می‌شود؛ برای مثال، بسیاری از افراد مبتلا به بی‌اشتهایی گرفتار افکار مداوم درمورد غذا هستند و بعضی ممکن است به‌صورت وسواس‌گونه دستور غذا را بگیرند یا غذا را انبار کنند. چنین افرادی ممکن است به‌سختی در مکان‌های عمومی غذا بخورند و میلی قوی برای کنترل محیط از خود نشان دهند و خودبه‌خود توانایی‌شان را محدود کنند.

بی ‌اشتهایی به‌طور رسمی در ۲ زیرمجموعه قرار می‌گیرد:

• نوع محدودکننده؛
• نوع پرخوری و پاک‌سازی.

افراد مبتلا به نوع محدودکننده از طریق رژیم غذایی، روزه و ورزش زیاد به آرامی وزنشان را کم می‌کنند. افراد مبتلا به نوع پرخوری و پاک‌سازی ممکن است مقدار زیادی از غذا یا مقدار کمی از آن را بخورند. در هر دو مورد، بعد از غذا خوردن با کارهایی مثل بالاآوردن غذا، استفاده از مُلین‌ها یا مدرها یا با ورزش بیش‌ازحد پاک‌سازی را انجام می‌دهند.

عوارض بی‌اشتهایی عصبی

بی‌اشتهایی ممکن است آسیب زیادی به بدن بزند. ممکن است این افراد با گذشت زمان ضعیف‌شدن استخوان، ناباروری، شکننده‌شدن مو و ناخن‌ها و رشد لایه نازکی از موهای ریز را در سراسر بدن تجربه کنند.

۲. پرخوری عصبی (Bulimia Nervosa)

پرخوری عصبی نوع دیگری از اختلال عصبی شناخته شده است. مانند بی‌اشتهایی، پرخوری نیز در نوجوانی و اوایل جوانی بیشتر است و در مردان نسبت به زنان شیوع کمتری دارد. افراد مبتلا به پرخوری دائم در دوره‌های زمانی خاص مقدار زیاد و غیرمعمول غذا را می‌خورند. هر برهه پرخوری معمولا تا جایی ادامه می‌یابد که فرد به‌شکل افراطی سیر شود. در طول پرخوری، معمولا فرد احساس می‌کند نمی‌تواند غذاخوردن را متوقف کند یا روی مقدار غذایی که می‌خورد کنترلی ندارد.

پرخوری ممکن است با هر نوع غذایی باشد؛ اما معمولا با غذاهایی است که فرد به‌طور معمول از خوردن آنها اجتناب می‌کند. افراد مبتلا به پرخوری سعی می‌کنند برای جبران کالری مصرف‌شده پاک‌سازی انجام دهند و ناراحتی روده را برطرف کنند. رفتارهای پاک‌سازی شایع شامل استفراغ اجباری، روزه‌گرفتن، استفاده از ملین‌ها و مدرها، تنقیه و ورزش بیش‌ازحد است. علائم پرخوری شباهت زیادی به علائم پرخوری و پاک‌سازی در بی‌اشتهایی عصبی دارد. با‌ این‌ حال، افراد مبتلا به پرخوری معمولا به‌جای کم‌کردن وزن، وزن طبیعی‌شان را حفظ می‌کنند.

علائم پرخوری عصبی

علائم شایع پرخوری عصبی شامل موارد زیر است:

• دوره‌های مکرر پرخوری با احساس عدم‌کنترل؛
• عزت‌نفسی که تحت‌تأثیر شکل و وزن بدن است؛
• ترس از افزایش وزن علی‌رغم داشتن وزن طبیعی؛
• دوره‌های مکرر رفتارهای پاک‌سازی نامناسب برای جلوگیری از افزایش وزن.

عوارض پرخوری عصبی

عوارض جانبی پرخوری ممکن است شامل التهاب و درد گلو، ورم غدد بزاقی، فرسودگی مینای دندان، پوسیدگی دندان، بازگشت اسید، سوزش روده، کم‌آبی شدید و اختلال هورمونی باشد. در موارد شدید، پرخوری ممکن است در میزان الکترولیت‌هایی مثل سدیم، پتاسیم و کلسیم عدم‌تعادل ایجاد کند و موجب سکته مغزی و حمله قلبی شود.

۳. اختلال پرخوری (Binge Eating Disorder)

اختلال پرخوری یکی از شایع‌ترین انواع اختلال خوردن است. به‌طور معمول، در نوجوانی و اوایل جوانی اتفاق می‌افتد؛ اما می‌تواند در سنین بالاتر هم باشد. افراد مبتلا به این اختلال علائمی شبیه به پرخوری عصبی یا پرخوری و پاک‌سازی مربوط به بی‌اشتهایی عصبی دارند.

برای مثال، مقدار زیاد و غیرمعمولی از غذا را در بازه زمانی کوتاهی می‌خورند و احساس می‌کنند روی پرخوری‌شان کنترلی ندارند. افراد مبتلا به اختلال پرخوری محدودیتی روی کالری دریافتی ندارند و از عادت‌های پاک‌سازی مانند استفراغ یا ورزش بیش‌ازحد برای جبران پرخوری‌شان استفاده نمی‌کنند.

علائم اختلال پرخوری

علائم شایع اختلال خوردن شامل موارد زیر است:

• احساس عدم‌کنترل در طول دوره پرخوری؛
• احساس پریشانی مانند شرم، انزجار یا احساس گناه با فکرکردن به رفتار پرخوری؛
• خوردن مقدار زیادی از غذا به‌صورت سریع و در خفا تا زمان سیری ناراحت‌کننده، بدون اینکه فرد احساس گرسنگی کند؛
• استفاده‌نکردن از رفتارهای پاک‌سازی مانند محدودکردن کالری، استفراغ، ورزش بیش‌ازحد یا استفاده از ملین یا مدر برای جبران پرخوری.

عوارض اختلال پرخوری

افراد مبتلا به اختلال پرخوری اغلب دچار اضافه‌وزن یا چاقی هستند که ممکن است خطر عوارض مربوط به اضافه‌وزن مانند بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت نوع ۲ را افزایش دهد.

۴. هرزه‌خواری یا پیکا (Pica)

پیکا نوع دیگری از اختلال خوردن است که شامل خوردن چیزهایی است که غذا محسوب نمی‌شود.

علائم هرزه‌خواری

افراد مبتلا به پیکا مواد غیرغذایی مثل یخ، خاک، گچ، صابون، کاغذ، مو، پارچه، پشم، سنگریزه، مواد شوینده یا نشاسته ذرت هوس می‌کنند. پیکا ممکن است در هر گروه سنی ایجاد شود؛ اما بیشتر در کودکان، زنان باردار و افراد مبتلا به اختلالات ذهنی دیده می‌شود.

عوارض هرزه‌خواری

افراد مبتلا به پیکا بیشتر در معرض مسمومیت، عفونت، آسیب روده و کمبود مواد مغذی‌اند. بسته به نوع ماده خورده‌شده، پیکا ممکن است کشنده باشد. بنابراین خوردن مواد غیرغذایی نباید به‌عنوان بخش طبیعی از فرهنگ و مذهب فرد باشد و نباید به‌عنوان عملی پذیرفته‌شده از طرف هم‌سالان فرد محسوب شود.

۵. اختلال نشخوار (Rumination Disorder)

اختلال نشخوار به‌تازگی به‌عنوان اختلال خوردن شناخته شده است و نوعی بیماری توصیف می‌شود که در آن فرد غذایی را که قبلا جویده و قورت داده برمی‌گرداند و دوباره می‌جود و سپس یا آن را قورت می‌دهد یا تف می‌کند.

علائم اختلال نشخوار

این اختلال به‌طور معمول ۳۰ دقیقه بعد از صرف وعده غذایی اتفاق می‌افتد و برخلاف بیماری‌هایی مثل رفلاکس، ارادی است. این اختلال ممکن است در دوران نوزادی، کودکی یا بزرگ‌سالی اتفاق بیفتد. در نوزادان، بین سن ۳ تا ۱۲ ماهگی دیده می‌شود و اغلب خودبه‌خود از بین می‌رود؛ اما کودکان و بزرگ‌سالان معمولا به درمان نیاز دارند.

عوارض اختلال نشخوار

اگر این بیماری در نوزادان برطرف نشود ممکن است موجب کاهش وزن کودک و کمبود مواد مغذی شده و کشنده باشد. بزرگ‌سالان مبتلا به اختلال ممکن است غذای دریافتی‌شان را به‌خصوص در جمع محدود کنند که ممکن است موجب کاهش وزن شود.

۶. اختلال اجتناب یا محدودیت غذا (Avoidant /Restrictive Food Intake Disorder)

اختلال اجتناب یا محدودیت غذا اسمی جدید برای اختلالی قدیمی است. این اصطلاح جایگزین اسم «اختلال تغذیه نوزادان و اوایل کودکی» شده است که قبلا برای کودکان زیر ۷ سال تشخیص داده می‌شد. هرچند این بیماری معمولا طی نوزادی و اوایل کودکی اتفاق می‌افتد، ممکن است تا بزرگ‌سالی ادامه داشته باشد و مردان و زنان را به‌طور یکسان درگیر کند. افراد مبتلا به این اختلال اختلال خوردنی را تجربه می‌کنند که به‌دلیل بی‌تمایل به خوردن یا به‌دلیل بی‌میلی به بوها، مزه‌ها، رنگ‌ها، بافت غذا یا دمای آن ایجاد می‌شود.

علائم اختلال اجتناب

علائم شایع اختلال اجتناب یا محدودیت غذا شامل موارد زیر است:

• کاهش وزن یا رشد ضعیف نسبت به سن و قد؛
• کمبود مواد مغذی یا وابستگی به مکمل‌‌ها یا لوله غذایی؛
• اجتناب یا محدودیت غذاهای دریافتی که جلوی دریافت کالری و مواد غذایی کافی را می‌گیرد؛
• عادات خوردنی که در فعالیت‌های اجتماعی طبیعی مثل غذاخوردن با دیگران اختلال ایجاد می‌کند.

توجه داشته باشید که این بیماری فراتر از عادات طبیعی غذاخوردن مثل بدغذابودن کودکان نوپا یا کم‌شدن غذای افراد مسن است. علاوه‌ بر این، اجتناب یا محدودیت غذاها به‌دلیل عدم‌دسترسی یا ویژگی‌های مذهبی یا فرهنگی افراد نیست.

سایر اختلالات غذایی

بعضی از اختلالات خوردن شیوع کمتری دارند و در ۳ گروه تقسیم می‌شوند که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:

• سندرم خوردن شبانه: افراد مبتلا به این سندرم اغلب بعد از بلندشدن از خواب در غذاخوردن زیاده‌روی می‌کنند.
• اختلال پاک‌سازی: افراد مبتلا به این اختلال اغلب عادت‌های پاک‌سازی مانند استفراغ، استفاده از ملین‌ها، مدرها یا ورزش بیش‌ازحد را برای کنترل وزن یا شکل بدن دارند؛ با این حال پرخوری نمی‌کنند.
• سایر اختلالات تغذیه ای یا خوردن خاص: این بیماری شامل همه بیماری‌هایی است که علائمی شبیه به اختلال خوردن دارند اما در دسته‌بندی‌های قبلی قرار نمی‌گیرند.
• اورتورکسیا: به‌تازگی در گروه اختلالات تغذیه‌ ای یا خوردن خاص قرار گرفته است. هرچند در بسیاری از رسانه‌ها و پژوهش‌های علمی از آن یاد می‌شود، هنوز در دسته اختلالات خوردن قرار نگرفته است. افراد مبتلا به اورتورکسیا روی تغذیه سالم تمرکز دارند، تا حدی که زندگی روزانه آنها مختل می‌شود.

برای مثال، فرد مبتلا ممکن است تمام گروه‌های غذایی را از ترس ناسالم‌بودن حذف کند که ممکن است موجب سوءتغذیه، کاهش وزن شدید، مشکل در غذاخوردن در بیرون و پریشانی احساسی شود. این افراد کمتر روی کاهش وزن تمرکز دارند. در عوض‌، احساس ارزشمندی، شخصیت یا رضایت آنها به میزان تطابقشان با قوانین رژیم غذایی تحمیل‌شده بستگی دارد.

سخن پایانی

اختلالات خوردن بیماری‌هایی روانی‌اند که معمولا به درمان نیاز دارند و در صورت درمان‌نشدن ممکن است به بدن آسیب بزند.

اگر اختلال خوردن دارید یا فردی را می‌شناسید که به این بیماری مبتلاست، از پزشک متخصص کمک بگیرید. می‌توانید برای شروع، این مقاله را برای دوستتان بفرستید و او را در این زمینه راهنمایی کنید. همچنین، در صورت تمایل، می‌توانید در قسمت ارسال دیدگاه تجربه و نظرتان را با ما در میان بگذارید. منتظر پیام‌های ارزشمند شما هستیم.