افرادی که دچار اختلال اضطراب اجتماعی (SAD) هستند از اینکه تحت نظر یا قضاوت قرار بگیرند یا خود را شرمنده کنند یا در معرض تحقیر قرار دهند، ترسی غیرمنطقی دارند. این اضطراب و ترس گاهی آنقدر شدید می‌شود که کارهای روزمره‌ی آنها را مختل می‌کند.
SAD یکی از شایع‌ترین اختلالات روحی روانی است: حدود ۱۳ درصد از افراد حداقل یک بار در طول عمر خود آن را تجربه می‌کنند. این اختلال، یک بیماری ناتوان‌کننده اما قابل درمان است. در این مقاله می‌توانید بیشتر راجع به آن بدانید.
نشانه‌های SAD
تفاوت میان خجالت عادی و SAD در شدت و مانایی نشانه‌هایی است که فرد تجربه می‌کند. افرادی که دچار SAD هستند هم دچار نشانه‌های عاطفی هستند و هم فیزیکی.
- برخی از این نشانه‌های عاطفی عبارتند از:
- ترس شدید از قرار گرفتن در موقعیت‌هایی که سایر افراد حاضر را نمی‌شناسید
- ترس از موقعیت‌هایی که در آن مورد قضاوت قرار خواهید گرفت
- اضطراب اینکه شرمنده یا تحقیر خواهید شد
- ترس از اینکه دیگران متوجه اضطراب شما بشوند
- ترس یا وحشت از اتفاقات آینده، مدتها پیش از موعد آنها
مثال‌هایی از نشانه‌های فیزیکی عبارتند از:
- سرخ شدن
- تعریق زیاد
- لرزیدن دست‌ها
- کشیدگی عضلات
- تپش قلب
افراد مبتلا به SAD می‌دانند که ترس آنها با واقعیتِ موقعیت نسبتی ندارد، اما در عین حال قادر به کنترل اضطراب خود نیستند. این اضطراب ممکن است در یک نوع موقعیت یا وضعیت خاص برای آنها پیش بیاید و یا در تمام مواقع. بعضی از این موقعیت‌ها که جرقه‌ی اضطراب را شعله‌ور می‌کنند عبارتند از صحبت با غریبه‌ها، تماس چشمی و آغاز گفتگو.
علل ابتلا به SAD
این اختلال معمولا در سال‌های نوجوانی آغاز می‌شود، اگرچه این امکان هم وجود دارد که در کودکی ایجاد شود. با اینکه علت دقیق SAD مشخص نیست، تصور می‌شود که هم عوامل ژنتیکی و هم محیطی در به وجود آمدن آن موثر باشند.
ژنتیک، بیوشیمی و ساختار مغزی
محققان در حال تحقیق روی این مسئله هستند که آیا ژن‌های خاصی با اضطراب و ترس مرتبط هستند یا نه.
از آنجایی که SAD معمولا در میان اعضا یک خانواده مشترک است، احتمال دارد که بخشی از علت به وجود آمدن آن فاکتورهای ژنتیکی باشد.
برخی بر هم خوردن تعادل در مواد شیمیایی مغزی را با SAD مرتبط دانسته‌اند. به عنوان مثال، بر هم خوردن تعادل در سروتونین، یک ماده‌ی شیمیایی مغزی که احوالات و عواطف را تنظیم می‌کند، ممکن است در ایجاد SAD نقش داشته باشد. کابرد دارو در درمان SAD بر مبنای تنظیم مواد شیمیایی مغزی انجام می‌شود.
ساختاری مغزی به نام آمیگدال (amygdala) نیز با احساس ترس مرتبط دانسته شده است. گفته می‌شود که برخی از افراد مبتلا به SAD ممکن است به دلیل آمیگدال بیش‌فعال خود، مستعد ابتلا به ترس اغراق‌آمیز و در نتیجه افزایش اضطراب باشند.
فاکتورهای ریسک محیطی
چندین فاکتور محیطی می‌توانند خطر ابتلا به SAD را افزایش دهند. تعدادی از این فاکتورها عبارتند از:
– داشتن والدین زیادی منتقد، کنترلگر یا حفاظت‌کننده
– مورد قلدری یا تمسخر قرار گرفتن در کودکی
– مشکلات خانوادگی یا آزار جنسی
– خلق و خوی خجالتی یا گوشه‌گیری در کودکی
تشخیص SAD
پزشک متخصص ابتدا یک معاینه‌ی فیزیکی کامل از شما به عمل خواهد آورد تا مطمئن شود که مشکلی پزشکی باعث ایحاد علائم نباشد. در بخشی از این معاینه باید چندین سئوال را در مورد علائمی که مشاهده می‌کنید پاسخ دهید. برای آنکه بیماری در شما تشخیص داده شود باید چند معیار تشخیصی درباره‌ی شما صدق کند.
درمان SAD
بهترین روش‌های درمانی برای SAD عبارتند از درمان‌های دارویی و درمان رفتاری-شناختی (CBT) که اغلب برای به دست آوردن نتیجه‌ی بهینه، هر دوی این روش‌ها به کار گرفته می‌شوند.
کنار آمدن با SAD
به جز درمان دارویی، چند کار دیگر هم می‌توان برای کنار آمدن با SAD انجام داد، مثلا انجام نرمش‌های آرامش‌بخش، خواب کافی یا داشتن رژیم مناسب غذایی برخی از این راهکارها هستند.
آنچه اهمیت دارد این است که از موقعیت‌هایی که شما را مضطرب می‌کنند اجتناب نکنید، چون اگرچه ممکن است این کار در کوتاه‌مدت اضطراب شما را کاهش دهد، در بلندمدت اوضاع را بدتر می‌کند. اگر احساس اضطراب کردید، بهتر است به خودتان یادآوری کنید که قادرید به سلامت این موقعیت را از سر بگذرانید، که اضطراب‌تان مدت زیادی دوام نمی‌آورد و اینکه احتمال به حقیقت پیوستن ترس‌هایتان بسیار کم است.
یادتان باشد که احساس اضطراب و عصبی بودن نشانه‌ی ضعف یا سستی نیست. SAD یک مشکل پزشکی است که باید آن را درمان کنید چون در غیر این صورت ممکن است به مشکلات دیگری مانند اعتیاد یا خطر افسردگی یا خودکشی منجر شود. اما با درمان صحیح و مراقبت مداوم، خواهید توانست کیفیت زندگی خود را خیلی بهتر کنید.
