تقریبا بیشتر زنان ۱۵ تا ۴۴ ساله تجربه مصرف قرص های ضدبارداری را دارند. ۲۵ درصد زنان برای جلوگیری از بارداری از قرص استفاده می‌کنند. مصرف قرص نیز مانند هر داروی دیگری عوارض جانبی دارد. برخی از خانم‌ها در حین مصرف قرص‌ها احساس می‌کنند که دچار ریزش مو شده‌اند و عده‌ای دیگر با قطع مصرف، این مشکل را پیدا می‌کنند. حال سؤال اینجاست که آیا قرص ضدبارداری باعث ریزش مو می‌شود؟ با ما همراه باشید تا جواب سوال خود را بفهمید.
عملکرد قرص‌های ضدبارداری چگونه است؟
قرص‌های ضدبارداری به چند روش مانع از بارداری می‌شوند. بیشتر این قرص‌ها حاوی هورمون‌های مصنوعی استروژن و پروژستین هستند. به‌طور طبیعی افزایش استروژن باعث ترک تخمک بالغ از تخمدان‌ها در حین چرخه تخمک‌گذاری می‌شود. قرص‌های ضدبارداری از افزایش استروژن که باعث تخمک‌گذاری می‌شود جلوگیری می‌کنند. قرص‌ها باعث ضخیم شدن مخاط دهانه رحم می‌شوند و در نتیجه رسیدن اسپرم به تخمک کمی دشوارتر می‌گردد. علاوه‌براین قرص‌ها باعث ایجاد تغییر در پوشش درون رحم نیز می‌شوند و اگر تخمکی بارور بشود، معمولا به خاطر این تغییر تخمک نمی‌تواند در جای مناسب قرار گیرد و رشد کند.
انواع دیگری از روش‌های جلوگیری از بارداری مانند چسب ضدبارداری (پَچ)، حلقه‌های واژنی، تزریق‌های کنترل بارداری و لوازمی که در مهبل قرار می‌گیرند نیز، باعث ترشح هورمون‌هایی می‌شوند که از تخمک‌گذاری جلوگیری می‌کنند.
انواع قرص‌های ضدبارداری
قرص‌های ضدبارداری بنابه نوع هورمونی که درون آنها موجود است، به ۲ دسته مختلف تقسیم می‌شوند. برخی از انواع قرص‌ها نیز ۲ نوع هورمون پروژستین و استروژن را توأمان دارا هستند. قرص‌های شیردهی موسوم به مینی‌پیل، حاوی هورمون پروژستین هستند. این قرص‌ها به‌اندازه قرص‌های ترکیبی قادر به جلوگیری از بارداری نیستند.
دسته‌بندی دیگری نیز برای قرص‌های ضدبارداری وجود دارد که براساس دوز و مقدار هورمون‌ها تعیین می‌شود. قرص‌های مونوفاز همگی از دوز هورمون یکسانی برخوردارند و قرص‌های مولتی‌فاز مقادیر هورمونی متفاوتی دارند.
عوارض جانبی قرص‌های ضدبارداری
مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری معمولا عوارض خاصی ندارند، اما در برخی از زنان نشانه‌هایی مشابه عوارض زیر ایجاد می‌کنند:
- ایجاد حساسیت و ناراحتی در سینه؛
- سردرد؛
- دمدمی‌مزاجی؛
- ایجاد حساسیت در سینه؛
- حالت تهوع؛
- لکه‌بینی در فواصل عادت ماهیانه؛
- قاعدگی نامنظم؛
- افزایش یا کاهش وزن؛
- کاهش میل جنسی.
سایر عوارض جانبی مانند افزایش فشار خون، افزایش احتمال وقوع سرطان سینه، سرطان دهانه رحم یا کبد به‌ندرت ایجاد می‌شوند. مشکل احتمالی دیگری که ممکن است ایجاد بشود، انعقاد خون در پاها یا شش است و اگر سیگار بکشید احتمال وقوع این مشکل افزایش نیز می‌یابد.
تأثیر قرص‌های ضدبارداری بر ریزش مو چگونه است؟
مشکل ریزش مو در افرادی دیده خواهد شد که سابقه ریزش موی هورمونی خانوادگی دارند یا نسبت به هورمون موجود در داروهای ضدبارداری حساسیت نشان می‌دهند.
مو به‌طور طبیعی در طی چرخه‌ای مشخص می‌روید. مرحله آناژن مرحله‌ای است که در آن فعالیت برای رشد مو زیادتر است. در این مقطع زمانی موها از فولیکول می‌رویند و مدت آن ۲ تا ۷ سال طول می‌کشد. کاتاژن مرحله‌ای گذار است که در آن رشد مو متوقف می‌شود. این مرحله ۱۰ تا ۲۰ روز طول می‌کشد. مرحله تلوژن نیز مقطعی مربوط به استراحت است. در طی آن مو رشد نمی‌کند و در آن ۲۵ تا ۱۰۰ عدد مو به‌طور روزانه ریزش می‌کنند. این ریزش می‌تواند تا بیش از ۱۰۰ روز ادامه داشته باشد.
قرص‌های ضدبارداری باعث می‌شوند تا موها از مرحله رشد، سریعا به مرحله توقف و استراحت از رشد برسند. به این فرایند «تلوژن افلوویم» گفته می‌شود و در آن موها به‌شدت می‌ریزند. اگر ریزش مو در خانواده شما ارثی باشد، قرص‌ها روند ریزش را تسریع می‌کنند.
سایر روش‌های جلوگیری از بارداری هورمونی نیز می‌توانند علت ریزش مو باشند یا آن را بدتر کنند. به‌طور مثال:
- تزریقات هورمونی مانند دپو-پرووِرا؛
- پَچ‌های پوستی مانند اورتو-اِورا؛
- کپسول‌های کاشتنی زیرپوست مانند نورپلانت؛
- حلقه‌های واژنی مانند نووآرینگ؛
چه کسانی با مصرف قرص دچار ریزش مو می‌شوند؟
زنانی که سابقه ریزش موی هورمونی در خانواده خود دارند در حین مصرف یا با قطع استفاده از قرص‌ها احتمال دارد دچار ریزش مو بشوند. ریزش مو در برخی از زنان به شکل کمتر و در برخی با شدت بیشتر و ریزش دسته‌های مو اتفاق می‌افتد و بعضا مصرف قرص‌ها با تُنُک شدن موها همراه است. ممکن است ریزش مو در زمان تغییر نوع قرص‌های مصرفی ضدبارداری نیز اتفاق بیفتد.
برای مقابله با ریزش مو چه باید کرد؟
ریزش مو در اثر مصرف قرص‌های ضدبارداری معمولا مقطعی هستند و معمولا بعد از چند ماه با قطع مصرف یا عادت کردن بدن به دوز مصرفی ادامه پیدا نمی‌کند.
اگر ریزش مو قطع نشد و موها مجددا رشد نکردند، باید به پزشک مراجعه کرد و از داروهای تجویزی مانند ماینوکسیدیل استفاده کرد. ماینوکسیدیل تنها دارویی است که سازمان غذا و دارو به‌عنوان ماده‌ای مؤثر در رشد موی خانم‌ها معرفی کرده است. ماینوکسیدیل باعث می‌شود تا فولیکول‌های مو سریع‌تر وارد مرحله رشد شوند. البته تأثیرات مثبت آن چند ماه به‌طول می‌انجامد.
راه‌های دیگر جلوگیری از بارداری را امتحان کنید
اگر به انتخاب روش های جلوگیری از بارداری فکر می‌کنید، ارثی بودن ریزش مو را جدی بگیرید و به‌دنبال قرص‌هایی باشید که استروژن بیشتری نسبت به پروژستین دارند. شاخص آندروژنی این داروها کمتر است و می‌توانند محرکی برای رشد موها و نگه داشتن آن در مرحله طولانی‌تری از آناژن باشند. نمونه‌ای از قرص‌های ضدبارداری با آندروژن کم این موارد هستند:
- دزوژن؛
- اُرتو میکرونور؛
- اُرتو سپت؛
- اُرتوسایکلین؛
- اُرتو تری سایکلین؛
- نُر-کیودی؛
- اُوکان۳۵؛
- و…
ممکن است این قرص‌ها، عوارض جانبی دیگری نیز داشته باشند. درباره خطرات و مزایای آنها با پزشک خود صحبت کنید. اگر در خانواده‌تان سابقه ریزش مو به شکل جدی وجود دارد، روش‌های جلوگیری از بارداری به صورت غیرهورمونی انتخاب بهتری برای شما خواهد بود.
