آیا استرس باعث سفید شدن مو می‌شود؟

حتما شما هم توجه کرده‌اید که افراد در مسئولیت‌های مهم یا شغل‌های پر استرس خیلی زود پیر می‌شوند. هرچند استرس همیشه بد نیست و کاربردهای خود را دارد. به گفته دکتر Marielke Tollenaar، استاد روانشناسی دانشگاه Leiden انسان‌ها به کمی استرس برای عملکرد مناسب در زندگی روزمره نیاز دارند.

استرس در واقع یک نوع غریزه باستانی برای آماده کردن بدن است. این غریزه می‌تواند بدن شما را برای مبارزه در برابر یک موقعیت خطرناک یا فرار از آن آماده کند. وقتی برای زمان کوتاهی استرس دارید، چه اتفاقی در بدن شما می‌افتد؟ تصور کنید که ناگهان یک سگ بزرگ جلوی شما ظاهر می‌شود. مغز در آن لحظه متوجه می‌شود که شما باید هوشیار باشید.

بخشی از مغز که مسئول این واکنش است در لوب گیجگاهی مخ قرار گرفته و بادامه مغز نام دارد. این بخش از مغز اطلاعات را از حواس مختلف انسان دریافت می‌کند تا بتواند سریع تصمیم بگیرد. در مثال سگ، به محض متوجه شدن خطر، غده هیپوفیز هورمون‌ تشریح می‌کند و هورمون‌ها از طریق جریان خون به بخش‌های مختلف بدن می‌روند.

در مورد استرس دو هورمون آدرنالین و کورتیزول نقش دارند. آدرنالین ضربان قلب و فشار خون را افزایش می‌دهد و با تنگ کردن رنگ‌ها باعث می‌شود که بیشتر توجه کنید. کورتیزول کمی دیرتر عمل می‌کند و با افزایش سطح قند خون انرژی لازم برای واکنش را تامین می‌کند.

جالب اینجاست که کورتیزول فعالیت بخش‌هایی از بدن که چندان در آن لحظه مهم نیستند (مثلا سیستم‌های گوارش، ایمنی و تناسلی) را کاهش می‌دهد. بدین ترتیب بدن می‌تواند تمام منابع خود را برای مواجهه با خطر در اختیار داشته باشد.

مشکل استرس در دنیای مدرن

در دنیای مدرن استرس بیشتر به خاطر مشکلاتی که در ذهن خود ایجاد می‌کنیم، به وجود می‌آید. مثلا نرساندن یک گزارش کاری در زمان مقرر جان شما را در معرض خطر قرار نمی‌دهد، اما مغز آن را اینگونه می‌بیند. متاسفانه در سبک زندگی جدید تعداد موقعیت‌های استرس‌زا بسیار زیاد هستند و همین باعث می‌شود که مغز مرتب دستور ترشح هورمون استرس را صادر کند.

در طول ده سال گذشته تعداد افراد درگیر با مشکل استرس افزایش چشمگیری داشته است و می‌توان گفت که ۳۰ درصد از جامعه با استرس مزمن یا مشکلات مرتبط با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.

تاثیر استرس بر پیری

سوال اساسی اینجاست که به جز تاثیر روانی، استرس چه تاثیری روی بدن خواهد گذاشت؟ آیا زودتر پیر می‌شوید؟ آیا استرس باعث سفید شدن مو می‌شود؟ تعداد زیادی از پژوهش‌های انجام شده این مسئله را تایید می‌کنند. دکتر Tollenaar حتی این موضوع را با گروهی از دانشجویان خود بررسی کرد.

اول از هرکدام پرسید که چقدر استرس دارند و سپس تصاویری از آنها را به بقیه گروه نشان داد تا سن هر نفر را حدس بزنند. مشخص شد که افراد با استرس زیاد پیرتر از سن واقعی خود به نظر می‌رسند و افراد با استرس کم جوان‌تر مانده‌اند.

نقش استرس در مرگ زودرس

علاوه بر تاثیر بد بر ظاهر فرد، استرس مزمن می‌تواند عمر شما را هم کوتاه کند. البته مرگ زودرس ناشی از استرس مزمن دلایل مختلفی دارد. یکی از این موارد می‌تواند سبک زندگی ناسالم (مثلا غذا خوردن با نگرانی یا ورزش نکردن) باشد؛ اما از طرفی استرس زیاد سرعت فرآیند پیر شدن را هم بیشتر می‌کند.

اگر شما استرس زیادی داشته باشید، حجم زیادی کورتیزول در بدن ترشح می‌شود. کورتیزول می‌تواند علاوه بر فرستادن پیام به اندام‌ها و مغز مستقیم به خود سلول‌ها نیز پیام بفرستد. DNA ما درون هر سلول قرار دارد و ژن‌هایی در آن قرار دارد که نحوه عملکرد سلول را تعیین می‌کنند. کورتزول می‌تواند برخی ژن‌ها را فعال یا غیرفعال کند.

در نتیجه همین مکانیزم نیز کورتیزول می‌تواند روی بدن تاثیر‌های مختلفی بگذارد. هرچند که متاسفانه این هورمون مهم با مجبور کردن سلول‌ها به سخت کار کردن، عمر آنها را هم کاهش می‌دهد. در نهایت سلول‌های ضعیف باید جایگزین شوند. جایگزینی سلول‌ها از طریق کپی‌ کردن DNA اتفاق مي‌افتد تا یک سلول خسته به دو سلول سالم تقسیم شود. متاسفانه این فرآيند محدودیت دارد (در غیر این صورت جاودان می‌شدیم) و از یک زمان مشخص دیگر سلول‌ها جایگزین نمی‌شوند.

تحقیقات نشان داده‌اند که کورتیزول این فرآیند را سرعت می‌بخشد و در واقع وقتی فردی در زندگی خود استرس زیادی دارد، بدنش نسبت به سن تقویمی آن فرد پیرتر خواهد بود.

تاثیر استرس بر سفید شدن مو

یکی از نشانه‌های پیری سفید شدن مو است. البته در این مورد کورتیزول مقصر نیست و آدرنالین باعث سفید شدن مو می‌شود. پژوهش‌های انجام شده روی موش‌ها نشان می‌دهد که آدرنالین باعث می‌شود سلول‌های حاضر در فولیکول مو که مسئول تولید ملانین و رنگدانه هستند، زودتر تضعیف شوند.

در واقع استرس دائمی باعث می‌شود که موهای جدید شما رنگ خود را از دست بدهند و سفید شوند. شاید پس از خواندن این مقاله کمی استرس گرفته باشید. همانطور که گفتیم استرس برای انسان ضروری است؛ اما نحوه مواجهه با آن نیز اهمیت زیادی دارد.

اگر فکر می‌کنید که در زندگی روزمره با حجم زیادی استرس طرف هستید (به خاطر شرایط کاری، کمال‌گرا بودن یا استرس کلی زندگی)، حتما بهتر است با یک روان‌شناس صحبت کنید تا راه‌های کنترل استرس را یاد بگیرید.

اگرچه این کار ممکن است کمی وقت شما را بگیرد و هزینه داشته باشد، اما قطعا در بلند مدت ارزشش را دارد و می‌توانید چند سال بیشتر زندگی کنید. همچنین دیگر نگران سفید شدن موهای خود به خاطر استرس نخواهید بود.

منبع :Universal Sci