آنچه باید درباره ترس از ارتفاع بدانید

سرگیجه: سرگیجه‌ واقعی حالتی است که موجب احساس چرخش در فرد و گیج‌رفتن سر می‌شود. در این نوع ترس، واهمه از ابتلا به سرگیجه، می‌تواند باعث ایجاد علائم سرگیجه شود. «اکروفوبیا» باعث احساسات مشابهی می‌شود، اما این سه شرایط، یکسان نیستند.

اگر علائم سرگیجه را تجربه کرده‌اید، برای آزمایش‌های بیشتر به پزشک مراجعه کنید. آزمایش‌هایی مانند آزمایش خون، سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی می‌تواند از بیماری‌های عصبی بسیاری جلوگیری کند.

ترس از سرازیری و پله

نوعی دیگر ترس، ترس از سرازیری و پله است و به‌نوعی با ترس از ارتفاع ارتباط دارد. در این نوع ترس، ممکن است هنگام تماشای شیب تند، حتی اگر قصد بالارفتن از آن را نداشته باشید، احساس وحشت کنید. اگرچه بسیاری از افراد مبتلا به چنین ترسی به اکروفوبیا نیز دچار هستند، بیشتر مبتلایان به اکروفوبیا، ترس از سرازیری و پله را تجربه نمی‌کنند.

نوع دیگری از ترس با ترس از سرازیری و پله مرتبط است؛ به استثنای اینکه، این نوع ترس عموما زمانی اتفاق می‌افتد که در حال اندیشیدن به بالارفتن از جایی باشید؛ اگر تا زمانی‌که روی زمین ایستاده‌اید، از دیدن شیب یا پله وحشت نمی‌کنید. با وجود این، ممکن است این ترس در راستای اکروفوبیا رخ دهد.

اروفوبیا: ترس از پرواز را اروفوبیا می‌گویند. بسته به شدت ترس، ممکن است از فرودگاه یا هواپیما بترسید یا ممکن است تنها زمانی احساس ترس کنید که در هوا باشید. اروفوبیا نیز گاهی در راستای ترس از ارتفاع رخ می‌دهد.

علائم ترس از ارتفاع

اگر ترس از ارتفاع دارید، ممکن است هرگز علائم سرگیجه را تجربه نکنید. در عوض هنگامی‌که در ارتفاع هستید، احساس ترس کنید و به‌طور غریزی دنبال چیزی بگردید که به آن بچسبید، چراکه نمی‌توانید تعادل خود را حفظ کنید.

واکنش‌های رایج این نوع ترس عبارت‌اند از: سریع پایین آمدن، حالت خزیدن به خود گرفتن، به زانو درآمدن یا خم‌کردن بدن.

از لحاظ احساسی و جسمی، واکنش به اکروفوبیا شبیه واکنش به دیگر ترس‌هاست. در این نوع ترس ممکن است شروع به لرزیدن، تعریق، تپش قلب، گریه یا حتی فریادزدن کنید. احساس وحشت و فلج‌شدن کنید و حتی قدرت تفکر را نیز از دست بدهید.

اگر به اکروفوبیا مبتلا هستید، احتمالا از موقعیت‌هایی که باعث می‌شود زمانی در ارتفاع باشید نیز وحشت دارید. برای مثال نگران باشید که در تعطیلات آینده به اتاق هتلی می‌روید که در طبقه‌ی بالا قرار دارد یا از تعمیر خانه به دلیل ترس از نردبان صرف‌نظر کنید یا حتی از رفتن به خانه‌ی دوست‌تان به‌خاطر داشتن بالکن یا قرار داشتن پنجره‌ای بالای پله‌ها امتناع کنید.

خطر ترس از ارتفاع

بزرگ‌ترین خطر بسیاری از ترس‌ها، محدودکردن زندگی و فعالیت‌ها برای جلوگیری از روبه‌روشدن با موقعیت‌های ترسناک است.

با این حال، اکروفوبیا غیر‌عادی است، چراکه دچارشدن به حمله‌ی عصبی هنگام قرارگرفتن در ارتفاع، خود می‌تواند موجب خطرات احتمالی بعدی شود.

ممکن است این وضعیت تا زمان انجام اقدامات احتیاطی امن باشد، اما ترس باعث می‌شود، رفتارهای خطرناکی انجام دهید. بنابراین، باید فرد مبتلا به اکروفوبیا به‌سرعت و به صورت تخصصی درمان شود؛ به‌خصوص اگر ارتفاع بخش جدایی‌ناپذیر زندگی فرد است.

علل ترس از ارتفاع

تحقیقات نشان می‌دهند، درجاتی از ترس از ارتفاع، نه‌تنها در مورد انسان‌ها بلکه در تمام حیوانات نیز امری طبیعی است. در سال ۱۹۶۰، گیبسون و واک، یک آزمایش «صخره‌ی ذهنی» ترتیب دادند که نشان می‌داد نوزادان خزندگان و گونه‌های متعدد، از پنل شیشه‌ای ضخیم که بالای شیب تندی قرار داشت، عبور نمی‌کردند. حضور مادر نوزاد و تشویق او نیز، نوزاد را به امنیت آن مکان راضی نمی‌کرد. بنابراین به نظر می‌رسد که اکروفوبیا، احتمالا به‌عنوان یک مکانیسم تکوینی برای بقا تا حدودی طبیعی است. با وجود این، بسیاری از کودکان و بزرگسالان احتیاط می‌کنند، اما درعین‌حال از ارتفاع ترس زیادی ندارند.

درمان ترس از ارتفاع

درمان شناختی-رفتاری یا CBT، یکی از درمان‌های اصلی برای فوبیاهای خاص است. در این درمان، اغلب از تکنیک‌های رفتاری که فرد مبتلا را به‌تدریج (حساسیت‌زدایی سیستماتیک) یا به‌سرعت در معرض موقعیت استرس‌زا قرار می‌دهد، استفاده می‌شود. به‌علاوه، به بیمار روش‌های توقف ترس و به دست‌آوردن مجدد کنترل احساسی، آموزش داده می‌شود.

قرارگرفتن در ارتفاع یکی از روش‌های قدیمی و البته رایج‌ترین راه‌حل است. با این حال، چندین پژوهش تحقیقاتی از سال نشان داده است که فناوری واقعیت مجازی نیز می‌تواند به همان اندازه مؤثر باشد. مزیت عمده‌ی استفاده از واقعیت مجازی برای درمان، صرفه‌جویی در زمان و هزینه است؛ چراکه نیازی به وجود درمانگر در محل نیست. این روش هنوز در دسترس نیست، اما ارزش به‌کارگیری دارد.

از سال ۲۰۰۸، داروی D-Cycloserine برای درمان اختلالات اضطراب آزمایش شده است. به نظر می‌رسد که استفاده از دارو در کنار درمان شناختی-رفتاری نتایج بهتری دارد.

ظاهرا اکروفوبیا در مکانیسم ایمنی تکاملی ریشه دارد. با این حال، این بیماری می‌تواند باعث محدودیت‌های بسیاری در زندگی فرد شود. همچنین می‌تواند برای کسانی که در ارتفاع‌ زیاد دچار وحشت شدید می‌شوند، بسیار خطرناک باشد.

اکروفوبیا، سرگیجه -یک اختلال با علل احتمالی گوناگون- و همچنین سایر ترس‌های خاص می‌توانند علائم مشترکی داشته باشند. به همین علت، با مشاهده‌ی علائم اکروفوبیا، هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید و به دنبال درمان آن باشید.

همه چیز درباره‌ی ترس از صعود

ترس از کوهنوردی ترسی نسبتا غیرمعمول است و مانند اکروفوبیا -ترس از ارتفاع- و همچنین ترس از پله و سراشیبی به‌عنوان فوبیایی خاص شناخته می‌شود.

علل ترس از کوهنوردی

عوامل مختلفی می‌تواند باعث این اختلال اضطرابی شود، اما دلیل اصلی آن یک تجربه‌ی منفی در گذشته است. در صورت وجود شرایط زیر، احتمال ابتلا به این اختلال بیشتر است:

• پایین افتادن از پله؛
• به‌سختی از جایی بالارفتن؛
• تجربه‌ی حمله‌ی قلبی هنگام کوهنوردی.

ممکن است این تجربیات منفی، مستقیما برای شما رخ نداده باشد. اگر شاهد حادثه‌ای روی پله‌ها بوده‌اید یا یکی از عزیزان‌تان از بالارفتن می‌ترسد، ممکن است این ترس به شما نیز منتقل شود. احتمالا بسیاری از موارد کلیمیکافوبیا را به رویداد خاصی در گذشته نسبت دهیم. خوشبختانه درک علت اصلی ترس برای درمان آن ضروری نیست.

«ترس از صعود» به‌معنی «ترس از کوهنوردی» نیست

به استناد تعریفی که از ترس موجود است، ترس منطقی ِتحت تأثیر شرایطی پزشکی را نمی‌توان به‌عنوان فوبیا درنظر گرفت. در زیر به مواردی اشاره کرده‌ایم که نشان می‌دهد شما به این اختلال دچار نیستید:

• اگر دچار بیماری یا آسیبی هستید که موجب دشواری تعادل و استقامت‌تان شده است، ممکن است از بالارفتن بترسید، اما دقت کنید که در این مورد فوبیایی ندارید.
• اگر دچار وضعیتی هستید که در صورت صعود، عضلات، رباط‌ها یا تاندون‌های شما آسیب می‌بینند و به همین دلیل در مورد کوهنوردی تردید دارید، به این مورد فوبیا نمی‌گویند.
• ممکن است سرگیجه باشد.

گاهی اوقات این ترس علائمی شبیه به سرگیجه دارد. برای مثال اگر هنگام بالارفتن از نردبان به پایین نگاه کنید، دچار سرگیجه می‌شوید.

سرگیجه‌ی واقعی یک وضعیت پزشکی است، درحالی‌که ایلینوفوبیا ترس از سرگیجه است. تشخیص دقیق اینکه کدام اختلال باعث این علائم شده، واقعا دشوار است و برخی افراد گاهی بیش از یکی از این علائم را دارند.

برای تشخیص دقیق علت این اختلال، حتما به متخصص مراجعه کنید.

عوارض ترس از صعود

ترس‌هایی که موجب اختلالاتی در زندگی روزمره و فعالیت‌های فرد می‌شوند، نیاز به درمان دارند. از آنجایی‌که بالارفتن یا پایین‌آمدن از پله‌ها رفتار بسیار رایجی در زندگی روزمره است، بی‌توجهی به درمان این اختلال، باعث محدودیت‌های جدی‌ای در زندگی‌تان می‌شود.

چنین ترسی مانند سایر ترس‌های مربوط به ارتفاع می‌تواند باعث ترس از ارتفاع شود و درنهایت منجر به این شود که فرد برای غلبه بر ترس، حرکاتی ناگهانی و خطرناک انجام دهد.

درمان ترس از کوهنوردی و صعود

این ترس مانند بیشتر ترس‌های خاص، به‌خوبی به درمان شناختی-رفتاری پاسخ می‌دهد. در این روش درمان، فرد یاد می‌گیرد که افکار منفی خود را درباره‌ی بالارفتن از ذهن خود دور و آن‌ها را با افکار منطقی‌تر جایگزین کند. او همچنین می‌آموزد که رفتارش را تغییر دهد. درمان شناختی-رفتاری ممکن است به‌تنهایی یا در کنار درمان‌های دیگر به‌کار رود. تکنیک‌های مدیتیشن و استفاده از دارو، می‌تواند به فرد کمک کند تا ترسش را کنترل کند. از انواع مختلف گفتار درمانی نیز در این زمینه استفاده می‌شود؛ مخصوصا هنگامی‌که رویدادی ناشناخته باعث ترس شده باشد. به یاد داشته باشید که غفلت در درمان این اختلال، باعث تشدید آن در طول زمان می‌شود.

ترس از سراشیبی یا پله

بتموفوبیا یا ترس از سراشیبی و پله، تا حدودی یک ترس پیچیده است. این اختلال به جز یک مورد خاص، شبیه ترس از صعود یا ترس از بالارفتن از پله‌هاست. اگر به این ترس دچار هستید، ممکن است هنگام مشاهده‌ی یک شیب تند بترسید؛ درحالی‌که فرد مبتلا به ترس از صعود، هنگام بالارفتن احساس ترس می‌کند. این‌ تفاوت‌ها بسیار جزیی اما دارای اهمیت هستند و تنها یک پزشک متخصص می‌تواند آن را تشخیص دهد. ترس از سراشیبی یا پله در کودکان و بزرگسالان دیده می‌شود. همچنین در میان حیوانات به‌خصوص حیوانات خانگی نیز رایج است. به یاد داشته باشید که اگر فرزندتان از پله یا سراشیبی می‌ترسد، بسیار طبیعی است و بخشی از مرحله‌ی رشد او محسوب می‌شود. این ترس همانند دیگر ترس‌ها، تنها هنگامی در کودکان تشخیص‌پذیر است که بیشتر از ۶ ماه تداوم یابد.

علل ترس از سراشیبی یا پله

این ترس می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. یکی از علل رایج آن یک تجربه‌ی اولیه‌ی منفی از پله یا سراشیبی است. اگر از پله‌ها پایین افتاده‌اید یا شاهد تنگی نفس فردی هنگام بالارفتن از پله‌ها بوده‌اید، ممکن است در معرض ابتلا به این ترس قرار بگیرید. به‌ویژه در کودکان می‌تواند با صحبت درباره‌ی آن یا فکرکردن به صحنه‌‌ی ترسناک بالارفتن از پله‌ها، به‌وجود بیاید. برای نمونه، کودکی در تئاتر محلی با پله‌هایی روبه‌رو بود که به محوطه‌ی پشت صحنه منتهی می‌شد. پله‌ها شیب زیادی داشتند و از پشت نیز باز بودند که هنگام بالارفتن، پایین پله‌ها به‌خوبی معلوم بود. کودک می‌توانست این‌طور تصور کند که از آن‌ها عبور کرده است؛ حتی اگر این کار را نکرده باشد. خاطرات مربوط به آن پله‌ها، برای او به رویاییتبدیل می‌شد که در حال بالارفتن از پله‌هاست و با نزدیک‌شدن به مقصد، شیب پله‌ها نیز بیشتر می‌شود. بنابراین، او هنگام مواجه با یک سراشیبی یا پله دچار وحشت می‌شد.

تشخیص افتراقی

ترس از سراشیبی و پله علاوه‌بر ترس از صعود و کوهنوردی ذکرشده در بالا می‌تواند مربوط به اختلالات دیگر باشد. اکروفوبیا یا ترس از ارتفاع، بسیار شایع است. درحقیقت ممکن است ترس از پله‌ها همان ترس از ارتفاع پله‌ها باشد. ترس از سرگیجه نیز می‌تواند علائمی شبیه به ترس از سراشیبی و پله داشته باشد. علل پزشکی را نیز باید درنظر گرفت. سرگیجه‌ی واقعی، اختلال پزشکی سیستم تعادلی است که موجب احساس ترس از چرخش یا سرگیجه می‌شود. این اصطلاح به صورت علمی نیز به علائم مشابهی که اختلالات تعادلی ایجاد نمی‌کنند، اطلاق می‌شود. هر دو نوع می‌توانند با تغییری جزئی در ارتفاع شدت یابند.

درنهایت، طبق تعریف ترس، آن دسته از ترس‌های منطقی و ناشی از یک وضعیت پزشکی خاص را نمی‌توان فوبیا نامید.