در این مقاله قصد داریم انواع قهوه، روش‌های تهیه قهوه و هر اطلاعاتی را که درباره قهوه نیاز دارید، به شما آموزش دهیم. با ما همراه باشید.
شناخت نام‌های مختلف قهوه
در ابتدا لازم است بدانید نام‌های اسپرسو، فرانسه و ترک فقط به روش تهیه قهوه اشاره دارد و در نوع قهوه مصرفی تغییری ایجاد نمی‌کند اما در درجه آسیاب پودر قهوه تفاوت ایجاد می‌کند.
در مقابل، نام‌های عربیکا و روبوستا به نوع قهوه مصرفی اشاره دارد؛ یعنی برای تهیه یک فنجان قهوه اسپرسو یا قهوه فرانسه می‌توانید هم از قهوه عربیکا، هم از قهوه روبوستا و هم از ترکیبی از این دو گونه قهوه استفاده کنید. انتخاب هرکدام به ذائقه و علایق شما بستگی دارد.
ابزارهای تهیه قهوه
تا اینجا متوجه شدید که برای تهیه یک فنجان قهوه ابتدا باید نوع دانه قهوه را انتخاب کنید. شما می‌توانید با توجه به ابزار دم‌آوری که در اختیار دارید، قهوه فرانسه، قهوه اسپرسو و یا قهوه ترک تهیه کنید.
- ابزارهایی که برای تهیه یک قهوه اسپرسو می‌توانید استفاده کنید موکاپات، دستگاه اسپرسوساز یا ماشین اسپرسو است.
- ابزارهایی که برای تهیه یک قهوه فرانسه می‌توانید استفاده کنید فرنچ‌پرس، دستگاه فرانسه‌ساز یا قهوه‌ساز چکه‌ای است.
- ابزارهایی که برای تهیه یک قهوه ترک می‌توانید استفاده کنید جذوه، دله یا شیر جوش است.
شاید سؤالی که در ذهن شما ایجاد شده باشد تفاوت قهوه عربیکا و روبوستا و ویژگی‌های هرکدام باشد. در ادامه با ویژگی‌ها و خصوصیات این دو گونه قهوه بیشتر آشنا خواهید شد.
انواع قهوه براساس نوع قهوه مصرفی
عربیکا (Arabica) و روبوستا (Robusta) دو نوع از مهم‌ترین انواع قهوه است که در جهان کشت می‌شود.
۱. قهوه عربیکا
قهوه عربیکا پرطرفدارترین نوع قهوه است؛ به همین دلیل بیشترین سهم تولید قهوه در جهان را دارد. سهم قهوه عربیکا از کل قهوه تولیدی در دنیا حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد است.
گیاه قهوه عربیکا بیشتر در ارتفاعات و مناطق کوهستانی و در ارتفاع ۹۰۰ تا ۲۰۰۰ متر از سطح دریا رشد می‌کند.
ارتفاع درخت این گیاه از ۹ تا ۱۲ متر متفاوت است، اما در حال حاضر، درختان قهوه عربیکایی که برای مصارف تجاری کاشته می‌شوند، برای راحتی در برداشت محصول، فقط حدود ۴٫۵ تا ۵ متر ارتفاع دارند.
قهوه عربیکا، همان طور که از نام آن پیداست، مختص کشورهای عربی است اما امروزه قهوه‌های بسیار باکیفیت عربیکا در کشورهایی در قاره آمریکا مانند پرو نیز پرورش می‌یابد.
۲. قهوه روبوستا
گونه دیگر قهوه پرمصرف در جهان، قهوه روبوستا است که سالانه حدود ۲۵ تا ۴۰ درصد از تولید قهوه جهان را به خود اختصاص می‌دهد.
گیاه قهوه روبوستا مختص مناطقی با ارتفاع پایین است و بیشتر در مجاورت دریا و در مناطقی با حداکثر ارتفاع ۸۰۰ متر از سطح دریا رشد می‌کند.
ارتفاع درخت قهوه روبوستا تا ۱۲ متر است، به نحوی که معمولا کشاورزان برای برداشت این محصول از نردبان‌های بلند استفاده می‌کنند.
یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد گیاه قهوه روبوستا میزان مقاومت آن در شرایط آب‌وهوایی مختلف است. گیاه قهوه روبوستا به میزان آب کمتری برای رشد نیاز دارد و مقاومت بیشتری دربرابر شرایط بد آب‌وهوایی و آفات مختلف دارد. همین ویژگی این گیاه سبب گسترش آن در سطح جهان شده است.
تا قبل از قرن نوزدهم میلادی، قهوه تولیدی در جهان، تنها قهوه عربیکا بود و مردم فقط از این گونه قهوه برای مصارف تجاری استفاده می‌کردند. در سال‌های پایانی قرن نوزدهم بیماری‌ای مزارع قهوه را فرا گرفت و قهوه عربیکا رو به نابودی رفت، به‌طوری‌که کل قهوه کشور اندونزی از بین رفت.
در آن زمان دانشمندان که به‌دنبال گونه‌ای از قهوه برای جایگزینی بودند در مناطقی از آفریقا گونه‌ای را پیدا کردند که مقاومت بیشتری در برابر بیماری‌ها و آفات گیاهی داشت. این گونه که همان قهوه روبوستا است به جاوا در اندونزی معرفی شد و به‌سرعت در این کشور و در مناطقی که برای رشد قهوه عربیکا مناسب نبود گسترش پیدا کرد و اکنون دومین گونه پرمصرف قهوه در جهان است.
برخی از مزیت‌های قهوه روبوستا نسبت به قهوه عربیکا عبارت‌اند از:
- رشد در مناطقی با ارتفاع کمتر
- مقاومت بیشتر در برابر آفات و حشرات (به‌دلیل کافئین بیشتر)
- مقاومت بیشتر دربرابر کم‌آبی
مقایسه قهوه عربیکا و روبوستا
یکی از سؤالات دوست‌داران قهوه، تفاوت‌های قهوه عربیکا و روبوستا است. در ادامه این مقاله، این دو گونه قهوه را از جهات مختلف بررسی می‌کنیم تا شما با دانش کافی بتوانید بهترین نوع قهوه را براساس ذائقه خود انتخاب کنید.
۱. تفاوت ظاهری قهوه عربیکا و قهوه روبوستا
اولین تفاوت قهوه‌های عربیکا و روبوستا در شکل دانه‌ها و یا لوبیای قهوه است.
مشخصات ظاهری قهوه عربیکا:
- دانه‌هایی تخت و صاف
- دانه‌هایی بیضی‌تر از قهوه روبوستا
- دارای انحنا در خط وسط لوبیای قهوه
مشخصات ظاهری قهوه روبوستا:
- دانه‌هایی کوچک‌تر از قهوه عربیکا
- دانه‌هایی گردتر از قهوه عربیکا
- دارای خط صاف در وسط لوبیای قهوه و نداشتن انحنا در خط وسط لوبیای قهوه
۲. قیمت قهوه عربیکا و قهوه روبوستا
قیمت قهوه عربیکا از قهوه روبوستا بیشتر است، به دو دلیل:
- محبوبیت این قهوه و در نتیجه افزایش تقاضا (همان طور که می‌دانید، اولین اثر افزایش تقاضا افزایش قیمت است)
- حساسیت بالای این گیاه به شرایط آب‌وهوایی و آفات
برای خرید قهوه و مقایسه انواع عربیکا و روبوستا می‌توانید به فروشگاه اینترنتی اوسکافه مراجعه کنید.
۳. میزان کافئین قهوه عربیکا و قهوه روبوستا
قهوه عربیکا در مقایسه با قهوه روبوستا میزان کافئین کمتر و طعم شیرین‌تری دارد. میزان کافئین قهوه عربیکای مناطق مختلف با هم متفاوت است و این مقدار بین ۰٫۸ تا ۱٫۵ درصد متغیر است.
همان طور که در بالا اشاره شد، قهوه روبوستا میزان کافئین بیشتری نسبت به قهوه عربیکا دارد. میزان کافئین این نوع قهوه بین ۱٫۵ تا ۴ درصد است که براساس منطقه‌ای که قهوه در آن کشت می‌شود متفاوت است.
۴. اسیدیته قهوه عربیکا و روبوستا
شاید شما هم این سؤال در ذهن‌تان ایجاد شده باشد که عبارت «اسیدیته» که در سایت‌های تخصصی قهوه بسیار به کار برده می‌شود چیست؟
یک فنجان قهوه علاوه بر طعم تلخ، دارای مقداری ترشی است که همان اسیدیته قهوه است.
اسیدیته قهوه براساس مناطق کشت قهوه متفاوت است اما به‌طور کلی، اسیدیته قهوه‌های عربیکا از قهوه‌های روبوستا بیشتر است. البته قهوه‌های روبوستا با اسیدیته بالا هم وجود دارند.
علاوه بر نوع و محل کشت قهوه، میزان رست قهوه هم در اسیدیته تاثیرگذار است.
هرچه میزان رست قهوه کمتر باشد، قهوه از اسیدیته بالاتری برخوردار خواهد بود. البته اسیدیته قهوه با اسید قهوه متفاوت است و نباید این دو را با یکدیگر اشتباه گرفت.
اسید قهوه چیست و تفاوت آن با اسیدیته قهوه در چیست؟
یکی از ویژگی‌هایی که علاوه بر موارد ذکرشده در قهوه‌های مختلف متفاوت است، میزان pH است که به آن اسید قهوه می‌گویند.
اسیدیته را با مقادیر زیاد، متوسط و کم تفکیک می‌کنند اما اسید قهوه همان pH قهوه است که بین ۰ (کاملا اسیدی) تا ۱۴ (کاملا قلیایی) دارد که در قهوه این بازه حدود ۴ تا ۷ است.
در قهوه انواع اسیدهای مختلف وجود دارد که برخی از آنها عبارت‌اند از:
- اسید کلروژنیک
- اسید سیتریک
- اسید مالیک
- اسید استیک
- اسید فسفریک
- اسید تارتاریک
شاید در برچسب مشخصات قهوه‌های مختلف، عنوان‌هایی مانند «طعم پرتقالی» و غیره را مشاهده کرده باشید. این عناوین به اسید قهوه مربوط است. برای مثال قهوه‌ای که دارای اسید سیتریک است کمی طعم پرتقالی دارد و قهوه‌هایی که دارای اسید مالیک هستند، کمی طعم سیب می‌دهند. پس هنگامی که نام میوه‌ها را در مشخصات قهوه مشاهده کردید، تعجب نکنید! این به‌دلیل نوع اسید موجود در قهوه است.
میزان آسیاب قهوه در میزان اسید آزادشده در قهوه بسیار تاثیرگذار است؛ به همین دلیل، قهوه‌هایی که بیشتر آسیاب شده‌اند و ریزتر هستند، اسید بیشتری آزاد می‌کنند. پس می‌توان این‌طور نتیجه‌گیری کرد که قهوه اسپرسویی که با دستگاه اسپرسوساز تهیه می‌شود میزان اسید بیشتری نسبت به قهوه اسپرسوی موکاپات دارد. همچنین قهوه فرانسه‌ای که با دستگاه تهیه می‌شود میزان اسید بیشتری نسبت به قهوه فرانسه‌ای که با فرنچ‌پرس تهیه می‌شود دارد.
۵. تلخی قهوه‌های عربیکا و روبوستا
یکی دیگر از تفاوت‌های قهوه‌های عربیکا و روبوستا، میزان تلخی قهوه است. به‌طور کلی، قهوه‌های عربیکا طعم مطلوب‌تر و تلخی کمتری نسبت به قهوه‌های روبوستا دارند. اگر شما به قهوه با طعم تلخ‌تر علاقه‌مند هستید، بهتر است از قهوه روبوستا استفاده کنید.
علاوه بر نوع قهوه، میزان رست قهوه نیز در میزان تلخی آن تاثیرگذار است.
هرچه میزان رست قهوه بیشتر باشد تلخی قهوه بیشتر خواهد بود. قهوه‌های مدیوم از قهوه‌های لایت تلخ‌تر و قهوه‌های دارک از قهوه‌های مدیوم تلخ‌تر هستند.
برای مثال اگر شما به قهوه‌ای با تلخی متوسط و ترشی متوسط علاقه‌مند هستید، بهتر است از قهوه ترکیبی ۵۰ درصد عربیکا استفاده کنید. این قهوه ترکیبی برابر از قهوه عربیکا و روبوستا است. اگر هم به قهوه‌ای با کافئین بالا و تلخی تقریبا زیاد علاقه‌مند هستید، پیشنهاد ما به شما قهوه ترکیبی ۸۰ درصد روبوستا است. این قهوه تشکیل‌شده از ۸۰ درصد قهوه روبوستا و ۲۰ درصد قهوه عربیکا است.
۶. چربی قهوه‌های عربیکا و روبوستا
قهوه عربیکا دارای چربی بیشتری نسبت به قهوه روبوستا است. به‌دلیل چربی بالاتر، بهتر است کمتر از قهوه عربیکا در کنار لبنیات چرب مانند خامه استفاده کنید. اگر هم قصد دارید از خامه در کنار قهوه استفاده کنید، از قهوه روبوستا و یا ترکیبی از قهوه عربیکا و روبوستا استفاده کنید.
۷. مناطق کشت قهوه عربیکا و روبوستا
گیاه قهوه عربیکا مختص مناطق اتیوپی و سودان است اما امروزه این گیاه در کشورهای برزیل، جامائیکا، کلمبیا، کاستاریکا، کنیا، آنتیگوا گواتمالا، پرو و اتیوپی تولید می‌شود.
گیاه قهوه روبوستا در آفریقا کشف شد و پرورش آن به‌صورت صنعتی از اندونزی آغاز شد اما اکنون با گسترش استفاده از قهوه در جهان، این گیاه در کشورهای ویتنام، برزیل، اندونزی، هند و اوگاندا با کیفیت خوب تولید می‌شود.
نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که میزان آسیاب قهوه‌ای که تهیه می‌کنید با توجه به ابزار شما متفاوت است؛ پس هنگام خرید قهوه باید به این نکته توجه کنید.
برای مثال، شما پس از انتخاب نوع قهوه خود (عربیکا، روبوستا و یا ترکیبی از عربیکا و روبوستا) با توجه به ابزاری که در اختیار دارید باید از فروشنده بخواهید قهوه را برایتان آسیاب کند. ترتیب میزان آسیاب به شرح زیر است:
- فرنچ‌پرس: آسیاب درشت
- دستگاه فرانسه‌ساز برقی: آسیاب متوسط مایل به درشت
- اسپرسو روگازی یا موکاپات: متوسط مایل به ریز
- دستگاه اسپرسوساز برقی یا ماشین اسپرسوساز: ریز
حال پس از انتخاب نوع قهوه و آسیاب می‌توانید قهوه فرانسه و یا اسپرسو را با هریک از وسیله‌هایی که در اختیار دارید تهیه کنید.
پس از آشنایی با انواع گونه‌ها و آسیاب قهوه، شما را با قهوه فرانسه، قهوه اسپرسو، قهوه ترک، کاپوچینو و سایر نوشیدنی‌های بر پایه اسپرسو آشنا می‌کنیم.
انواع قهوه براساس روش تهیه
حتما نام‌های قهوه فرانسه، قهوه ترک، قهوه اسپرسو و بسیاری از نام‌های دیگر مانند کاپوچینو و آمریکانو را در منوی کافه‌ها بسیار مشاهده کرده‌اید. هنگامی که در یک کافه نشسته‌اید و منوی یک کافه را در دست دارید، این سؤال در ذهن شما به وجود می‌آید: تفاوت این نام‌ها چیست؟!
در ادامه شما را با نام‌های مختلف قهوه آشنا خواهیم کرد. پس با ما همراه باشید.
۱. قهوه ترک
ساده‌ترین روش تهیه قهوه، قهوه ترک است. برای تهیه قهوه ترک به ابزار خاصی نیاز ندارید. فقط با کمی پودر قهوه و یک قهوه‌جوش یا شیرجوش می‌توانید قهوه ترک را تهیه کنید.
پودر قهوه قابل‌استفاده در قهوه ترک با ریزترین درجه آسیاب می‌شود.
در تهیه قهوه به روش ترک عموما از قهوه عربیکا استفاده می‌شود. یکی از دلایل استفاده از قهوه عربیکا میزان تلخی کمتر آن نسبت به قهوه روبوستا است؛ زیرا در این قهوه به‌دلیل وجود پودر قهوه در قهوه آماده‌شده، شما سنگینی و تلخی بیشتری حس می‌کنید.
روش تهیه
برای تهیه قهوه به روش ترک باید دو قاشق چای‌خوری پودر قهوه را با یک فنجان آب سرد مخلوط کنید. پس از مخلوط کردن، محلول همگن و یک‌دست به‌دست‌آمده را روی شعله کم بگذارید و منتظر بمانید تا قهوه به مرحله جوش برسد. قبل از جوش آمدن، شعله را خاموش کنید و قهوه را از روی اجاق بردارید.
۲. قهوه فرانسه
قهوه فرانسه به قهوه‌ای گفته می‌شود که با روش دم کردن تهیه می‌شود. این روش تهیه قهوه فقط در ایران به این نام معروف است و در دنیا چنین اسمی ندارد. بعد از قهوه ترک، ساده‌ترین روش تهیه قهوه، فرانسه است. این قهوه بیشتر با استفاده از دو ابزار فرنچ‌پرس و دستگاه قهوه ساز چکه‌ای یا فرانسه‌ساز تهیه می‌شود.
روش تهیه
برای تهیه این قهوه با فرنچ‌پرس کافی است دو قاشق پودر قهوه را در فرنچ‌پرس بریزید و آب جوش را به آن اضافه کنید. پس از چند دقیقه قهوه آماده می‌شود و پس از فشار دادن اهرم فرنچ‌پرس به سمت پایین می‌توانید قهوه را در فنجان بریزید و نوش جان کنید.
برای تهیه قهوه فرانسه با دستگاه چکه‌ای یا فرانسه‌ساز باید به‌ازای هر فنجان قهوه که می‌خواهید، یک تا دو قاشق پودر قهوه درون سبد دستگاه بریزید و به‌ازای هر فنجان قهوه، یک فنجان آب درون مخزن آب دستگاه بریزید و سپس دستگاه را روشن کنید. پس از گذشت چند دقیقه، قهوه به‌صورت چکه‌ای درون قوری قهوه دستگاه ریخته می‌شود و شما می‌توانید آن را نوش جان کنید.
۳. قهوه اسپرسو
پیچیده‌ترین روش تهیه قهوه، اسپرسو است. قهوه اسپرسو بیشتر به‌وسیله دو ابزار موکاپات و ماشین اسپرسو یا اسپرسوساز برقی تهیه می‌شود.
اسپرسو یکی از محبوب‌ترین روش‌های تهیه قهوه است و پایه نوشیدنی‌هایی مانند کاپوچینو، امریکانو، لاته، دبل اسپرسو و بسیاری دیگر از نوشیدنی‌هایی است که در منوی کافه‌ها نام آنها به چشم می‌خورد.
برای مثال کاپوچینو از سه لایه تشکیل می‌شود:
- لایه اول، یک شات قهوه اسپرسو
- لایه دوم، یک شات شیر جوشیده
- لایه سوم و آخر، یک شات شیر کف‌کرده به‌صورت فوم
همچنین لاته از سه لایه تشکیل می‌شود:
- لایه اول، یک شات قهوه اسپرسو
- لایه دوم، یک‌ونیم شات شیر جوشیده
- لایه سوم و آخر، نیم شات شیر کف‌کرده به‌صورت فوم
در حقیقت لاته نوعی کاپوچینو است که میزان شیر جوشیده بیشتر و فوم کمتری نسبت به کاپوچینو دارد.
برای اطلاع از انواع نوشیدنی‌های بر پایه اسپرسو پیشنهاد می‌کنیم مقاله تفاوت بین کاپوچینو، لته و امریکانو را حتما مطالعه کنید.
سایت و فروشگاه تخصصی قهوه اوسکافه مقالات بسیاری درباره انواع قهوه، تاریخچه قهوه و دانستی‌های مفید قهوه آماده کرده است. اگر علاقه‌مند به یادگیری و کسب اطلاعات بیشتر درباره قهوه هستید، کافی است اوسکافه را در گوگل جست‌وجو کنید.
