آخر هفته چه فیلمی ببینیم: از The Fly تا Children of Men

(Children of Men (2006

• نقد فیلم «فرزندان بشر» (Children of Men)

یک فیلم علمی-تخیلی که طی بسیاری از دقایق خود در گروه فانتزی‌های سیاه هم طبقه‌بندی می‌شود و آلفونسو کوارون آن را خلق کرد، از چشم کمتر سینماروی علاقه‌مند به این جنس از آثار دنیای هنر هفتم پنهان می‌ماند. بااین‌حال شاید اکنون که دنیا به خاطر کووید 19/ویروس کرونا به وضعیت متفاوتی دچار شده است، بیشتر بتوان این فیلم را که به‌شدت برای واقع‌گرایانه جلوه کردن هم جنگیده است، با چشمِ باز به تماشا نشست.

«فرزندان انسان» همزمان یک اثر استعاری قوی و فیلمی شکل‌گرفته بر پایه‌ی ماجرایی درگیرکننده است که هم اگر صرفا در لایه‌ی اول آن بمانید تماشایی به نظر می‌رسد و هم اگر بخواهید عمیق‌تر دقایقش را بررسی کنید، می‌بینید چه‌قدر قدرتمند با مخاطبِ هدف خود گفت‌وگو می‌کند. از این جهت که در فیلم و فضاهای بسیار سردش که دوربین امانوئل لوبزکی دیوانه‌وارترین تمهیدها را برای نمایش جزئیات آن‌ها به کار می‌برد، خبری از موجودات خطرناک مرسوم نیست، کوآرون فرصت پرداخت جدی‌تر به واکنش‌های انسانی به یک رویداد به وجود آورنده‌ی آخرالزمان را به چنگ می‌آورد. این‌جا فقط دنیا با یک مشکل بزرگ مواجه شده است؛ دیگر بچه‌ای به دنیا نمی‌آید. انسان‌های باقی‌مانده باید انقدر زندگی کنند تا ده‌ها سال بعد همگی بمیرند و نسل بشر همان‌گونه که راست کول می‌خواست، منقرض شود. جالب‌تر آن که انگار خود آدم‌ها هم قصد بستن منافذ اندک باقی‌مانده برای عبور نور امید را دارند و همزمان با تنفر از نسخه‌ی تازه‌ی جهان خود، خواسته یا ناخواسته از آن حفاظت نیز می‌کنند! ولی یک زن در خفا حامله شده است و باید پس از عبور از محیط‌هایی ناامن و پرخطر به نقطه‌ای به‌خصوص برسد. فیلم در تمامی طول سفر دهشتناک پروتاگونیست‌ها با الهام از حوادث دنیای واقعی مکان‌هایی سیاه‌شده به خاطر اعمال انسان‌ها را نشان می‌دهد. درگیری‌ها بیشتر و بیشتر می‌شوند، تنفر بر سرتاسر شهر سایه می‌اندازد و باز هم همه تنها به‌دنبال پاسخ یک پرسش هستند؛ آیا معجزه از راه می‌رسد؟

(The Fly (1986

«مگس» دیوید کراننبرگ فیلمی شکل‌گرفته بر پایه‌ی تلاش برای بازسازی ساخته‌ی کرت نیومن با همین اسم در سال ۱۹۵۸ میلادی است. ولی این بازسازی انقدر خاص و عالی از آب درآمد که اکنون به مراتب بیشتر از اثر اکران‌شده درون دهه‌ی ۵۰ میلادی به یاد آورده می‌شود و حتی تعداد زیادی از تماشاگرها آن را بهترین ساخته ی کراننبرگ می‌دانند. The Fly شاید کراننبرگ را از لحاظ موفقیت در نشان دادن قدرت خود برای نمایش سینمایی ترس‌های بدنی به مخاطب عام، به یکی از قله‌های کارنامه‌ی سینمایی خود رسانده باشد؛ یک فیلم وحشت‌آور قوی که در آن یک دانشمند با بازی جف گلدبلوم که وارد رابطه‌ی احساسی با یک ژورنالیست با نقش‌آفرینی جینا دیویس شده است، دستگاهی را برای تلپورت موارد گوناگون بین ایستگاه‌هایی مشخص طراحی می‌کند. اما پس از آن که آزمایش‌های دستگاه او به سمت بررسی کارکرد آن موقع انتقال موجودات زنده می‌روند، مشکل عظیمی به وجود می‌آید. مرد یک بار که می‌خواهد کارکرد اختراع خویش را روی خود امتحان کند، همراه‌با یک مگس وارد محفظه می‌شود. موقع تلپورت شدن آن‌ها با هم نیز فاجعه‌ای رخ می‌دهد که موجودی حاصل ترکیب DNA آن دو را می‌سازد و تبدیل به یک حشره‌ی تنفربرانگیز عظیم می‌کند.

• آخر هفته چه فیلمی ببینیم: Cosmopolis دیوید کراننبرگ

از نظر طراحی صحنه، طراحی لباس، طراحی مو و گریم و استفاده از جلوه‌های ویژه‌ی میدانی و کامپیوتری، The Fly یکی از قدرتمندترین آثار سینمایی دوران خود به حساب می‌آید و کارگردانی کراننبرگ هم طی دقایق آن می‌درخشد. ولی اگر هیچ‌کدام از این موارد هم به اندازه‌ی کافی جذاب به نظر نمی‌رسند، باید بدانید The Fly یک عاشقانه‌ی تراژیک لایق توجه نیز محسوب می‌شود.

(The Dead Zone (1983

فیلم‌نامه‌ی این اقتباس خواستنی از کتابی از استیون کینگ توسط کراننبرگ نوشته نشد اما او بدون شک روی پروسه‌ی نگارش آن توسط جفری بوام اثرگذار بود. The Dead Zone یکی از آن اقتباس‌هایی است که همزمان با وفاداری به کتاب مرجع به موشکافی عمیق‌تر بخش‌های هیجان‌انگیزی از قصه‌ی پیش‌تر روایت‌شده توسط آن می‌پردازند؛ تا جایی که می‌شود درکنار Carrie و Stand By Me، «منطقه مرده» دیوید کراننبرگ را نیز کلاس درس اقتباس سینمایی صحیح از آثار خاص پادشاه ادبیات وحشت به حساب آورد.

• آخر هفته چه فیلمی ببینیم: Stand by Me، یک اقتباس سینمایی درخشان از رمان استیون کینگ

داستان اصلی فیلم نه با تصادف یک معلم مدرسه و فرو رفتن او به کما که با بیدار شدن وی پس از پنج سال آغاز می‌شود. البته با ذکر این نکته که وی پس از به هوش آمدن و بازگشت به زندگی می‌فهمد به توانایی خاصی دست یافته است که به او فرصت مشاهده‌ی آینده را می‌بخشد. این‌گونه می‌شود که معلم به همکاری با اداره‌ی پلیس برای حل چند پرونده ی قتل تن می‌دهد و به درون قصه‌هایی قدم می‌گذارد که سیاست‌مدارهای فاسد و جنگ‌های اتمی عناصر کلیدی آفریننده‌ی آن‌ها هستند. آن‌هایی که به‌دنبال یک درام سینمایی با تعلیق‌های بسیار قوی و بازی‌های درخشان می‌گردند، به سبب نرفتن به سراغ اثر توصیف‌شده‌ی کراننبرگ مرتکب جرم بزرگی می‌شوند.

(The Brood (1979

فیلم‌هایی مثل Videodrome به مراتب در کارنامه‌ی کراننبرگ بیشتر از The Brood به چشم آمدند. ولی این ابدا به‌معنی آن نیست که اثر چندلایه‌ی اکران‌شده در سال ۱۹۷۹ میلادی عالی یا حتی از برخی جهات بهتر از آن‌ها نباشد! The Brood به‌معنی واقعی کلمه ارائه‌دهنده‌ی یک تجربه‌ی خوفناک سینمایی است که می‌شود آن را شخصی‌ترین ساخته‌ی سینمایی کراننبرگ نیز صدا زد. چرا که حکم بازتابی از جدایی تند او از یک زندگی مشترک را دارد. The Brood بارها و بارها ذهن تماشاگر را با فرض‌هایی آزاردهنده و وحشتناک پر می‌سازد. آن هم در دل قصه‌ای با محوریت یک پدر تنها، دختربچه‌ای کوچک و مادری جداشده که وضعیت بسیار بدی را از نظر روانی تجربه می‌کند. نولا یا همان مادر اصلیِ حاضر در فیلم‌نامه در جایی مشغول طی کردن دوران درمانی کریه و عجیبی است؛ درمانی آزمایشی که در آن دردهای درونی خود را روی بدن بیمار به شکل واقعی نشان می‌دهند. این پروسه شرایط لازم برای زاده شدن کوتوله‌هایی دهشتناک توسط وی را فراهم می‌آورند. اشتباه متوجه نشده‌اید؛ The Brood فیلمی نیست که هر شخصی بتواند به تماشای آن بنشیند.