طرح کسب و کار شرح مکتوبی از آینده‌ی کسبوکارتان و در واقع سندی است که می‌گوید شما چه کاری قرار است انجام بدهید و این کار را چگونه انجام خواهید داد. حتی اگر تنها پاراگراف کوتاهی روی یک تکه‌ی کاغذ درباره‌ی استراتژی‌های کسبوکارتان بنویسید، در واقع شما یک طرح کسب و کار یا دست‌ِ کم اصل و چکیده‌ی آن را نوشته‌اید. نوشتن طرح کسب و کار ذاتا استراتژیک است. به این معنا که شما امروز اینجا هستید با منابع و توانایی‌هایی مشخص، و زمانی در آینده (معمولا یک دوره‌ی ۳ تا ۵ ساله) قرار است جای دیگری باشید با منابع و توانایی‌هایی متفاوت به اضافه‌ی سود‌آوری‌های بیشتر و دارایی‌های کلان‌تر. یعنی، طرح کسب و کار نماینده‌ی مسیر شما از اینجا به آنجاست. بنابراین، هر کسب‌وکاری نیاز به یک طرح کسب و کار مکتوب دارد. طرح کسب و کار چه به منظور جهت‌دهی باشد، چه برای جذب سرمایه‌گذاران، نوشتن طرح کسب و کار برای موفقیت در سازمان‌تان بسیار مهم و ضروری است. اما، چگونه می‌توان یک طرح کسبوکار عالی نوشت؟
وب‌سایتِ «اِس.بی.اِی.» (SBA.gov) پیشنهاد می‌کند که نوشتن طرح کسب و کار شامل موارد زیر است:
- خلاصه‌ی اجرایی: یک نمای کلی از کسبوکارتان است
- شرح شرکت: شرح می‌دهد که چه کارهایی انجام می‌دهید.
- تحلیل بازار: پژوهشی است پیرامون صنعت، بازار و رقبای‌تان.
- خدمت یا محصول: خدمات یا محصولاتی است که ارائه می‌دهید.
- بازاریابی و فروش: چگونگی بازاریابی برای کسبوکارتان و استراتژی‌های فروش را نشان می‌دهد.
- درخواست بودجه: مقدار سرمایه‌ای است که برای ۳ تا ۵ سال آینده نیاز دارید.
- طرح‌های مالی: اطلاعات منابعی مانند ترازنامه‌هاست.
- پیوست: بخشی اختیاری است که شامل رزومه‌ها و مجوز‌ها می‌شود.
با این حال، شروع این کار ممکن است دشوار باشد. بنابراین، در ادامه ۷ گام اصلی برای نوشتن طرح کسب و کار را مطرح می‌کنیم.
۱. تحقیق کنید، تحقیق کنید، و باز هم تحقیق کنید
«بیل پیراگلیا» (Bill Pirraglia)، یک مدیر ارشد مالی و مدیر عامل بازنشسته، می‌نویسد: «درباره‌ی محصول، بازار و تخصص هدف‌تان تحقیق و تحلیل کنید. دو برابر زمانی را که می‌خواهید به نوشتن طرح کسب و کار خود اختصاص بدهید، صرف تحقیق، ارزیابی و اندیشیدن درباره‌ی کارتان بکنید. برای نوشتن طرح کسب و کار، شما باید شناخت کامل و دقیقی از شرکت‌تان، محصول‌تان، رقبای‌تان و همچنین بازار داشته باشید.»
به عبارت دیگر، مسئولیت شما این است که همه چیز را درباره‌ی کسبوکارتان و صنعتی که می‌خواهید واردش بشوید، بدانید. هر چیزی را که درباره‌ی صنعت‌تان وجود دارد، بخوانید و با مخاطبان‌تان صحبت کنید.
۲. هدف طرح‌تان را معین کنید
یک طرح کسبوکار، همان‌طور که وب‌سایتِ «کارآفرین» (Entrepreneur) تعریف کرده است، «یک سندِ مکتوب است که طبیعتِ کسبوکار، استراتژی فروش و بازاریابی و پیش‌زمینه‌ی مالی را شرح می‌دهد و نیز شامل یک اظهارنامه‌ی سود و زیانِ پیش‌بینی‌شده است.» هرچند، نوشتن طرح کسب و کار شما می‌تواند چندین هدف مختلف را برآورده کند.
همان‌طور که وب‌سایتِ «کارآفرین» اشاره می‌کند، طرح کسب و کار همچنین «یک نقشه‌ی راه است که جهت‌یابی‌ها را ارائه می‌دهد تا کسبوکارتان بتواند برای آینده برنامه‌ریزی داشته باشد و از مسائل و مشکلات مسیر پیشگیری کند.» مهم است که به خاطر داشته باشید که آیا کسبوکارتان خودسرمایه‌گذار یا خودراه‌انداز است. اما اگر قصد جذب سرمایه‌گذار را نیز دارید، آنگاه طرح‌تان باید هدف متفاوتی داشته باشد و باید آن را طوری بنویسید که سرمایه‌گذاران را هدف قرار بدهد. پس در این صورت طرح‌تان باید تا حد امکان شفاف و موجز نوشته بشود. هنگامی که طرح‌تان را تعریف می‌کنید، حتما این اهداف را به طور شخصی نیز تعریف کنید.
۳. برای شرکت‌تان یک پروفایل بسازید
پروفایل شرکت شما باید شامل تاریخچه‌ی سازمان، محصولات یا خدمات، بازار هدف و مخاطبان، منابع، و روش‌های شما برای حل مسئله و مواردی باشد که کسبوکار شما را ویژه و منحصر به فرد می‌کند.
پروفایل شرکت اغلب در وب‌سایت رسمی شرکت یافت می‌شود و برای جذب مشتری و استعداد‌های ممکن به کار می‌رود. ولی البته، پروفایل شما برای توصیف شرکت‌تان در نوشتن طرح کسب و کار نیز به کار می‌رود. این نه‌تنها یک جزء اساسی از طرح کسب و کار شما، بلکه یکی از اولین بخش‌های طرح است که نوشته می‌شود.
مرتب بودن پروفایل‌تان انجام این گام را بسیار ساده‌تر می‌کند.
۴. همه‌ی جنبه‌های کسبوکارتان را مستندسازی کنید
سرمایه‌گذاران می‌خواهند مطمئن شوند که کسبوکار شما برای‌شان پول‌ساز خواهد بود. به دلیل این انتظار، آنها دوست دارند که همه‌چیز را درباره‌ی کسبوکارتان بدانند. برای کمک به این روند، همه‌چیز را از هزینه‌ها و گردش مالی گرفته تا طرح‌های صنعتی، مستندسازی کنید. همچنین جزئیاتِ به ظاهر کوچک مانند استراتژی موقعیت و موافقت‌نامه‌های صدرو مجوز را نیز فراموش نکنید.
۵. یک طرح بازاریابی راهبردی آماده کنید
یک طرح کسب و کار عالی همواره شامل طرح بازاریابی راهبردی و جسورانه‌ای نیز هست. این طرح عموما اهداف بازاریابی موفقیت‌آمیز مانند موارد زیر را شامل می‌شود:
- معرفی محصولات جدید
- گسترش یا بازیابی بازار برای محصولات موجود
- ورود به قلمروهای جدید برای شرکت
- تقویت فروش در یک محصول، بازار یا محدوده‌ی قیمت خاص. این کسبوکار از کجا خواهد آمد؟ به طور مشخص پاسخ دهید.
- ارائه‌ی همزمان چند خدمت یا محصول با هم
- تنظیم قراردادهای بلندمدت با مشتری‌های مطلوب
- افزایش قیمت‌ها بدون ایجاد اختلال در آمارهای فروش
- اصلاح و بهینه سازی یک محصول
- داشتن یک استراتژی برای بازاریابی محتوا
- بهبود ساخت و تحویل محصول
وب‌سایت «کارآفرین» می‌گوید: «هر هدف بازاریابی باید چندین زیرهدف (زیرمجموعه‌هایی از اهداف) و همچنین روش‌هایی برای دستیابی به آن اهداف داشته باشد. در بخش اهدافِ طرح بازاریابی‌تان، بر «چه چیزی» و «چرا»ی وظایف بازاریابیِ سال پیشِ روی‌تان تمرکز کنید. در بخش پیاده‌سازی، روی نواحی عملی و پُر زحمتِ «چه‌کسی»، «کجا»، «کِی» و «چگونه»ی کار تمرکز کنید. زندگی در سنگر بازاریابی این گونه است.»
البته، دستیابی به اهداف بازاریابی هزینه‌هایی نیز خواهد داشت. «طرح بازاریابی شما نیاز به بخشی دارد که در آن بودجه‌‌ای به هر یک از فعالیت‌های برنامه‌ریزی‌شده تخصیص بدهید.» این به نفع‌تان خواهد بود که بودجه‌ی جداگانه‌ای برای ساعت‌های داخلی (ساعات قانونیِ کار) و هزینه‌های خارجی (هزینه‌های جانبی) تعیین کنید.
۶. طرح‌تان را به سلیقه‌ی مخاطبان‌تان بنویسید
«خواننده‌های بالقوه‌ی یک طرح کسب و کار گروه متنوعی هستند، از بانک‌داران و سرمایه‌گذارانِ ریسک‌پذیر گرفته تا کارکنان‌تان. گرچه، این افراد گروه گوناگونی را تشکیل می‌دهند، با این حال تعداد این افراد محدود است و هر گروه از خواننده‌ها منافع کلی مشخصی دارند. اگر شما از پیش، از این منافع آگاه باشید، می‌توانید مطمئن باشید که در زمان آماده‌سازی طرح‌تان برای آن مخاطبان خاص، منافع و علاقه‌مندی‌های آنها را مد نظر قرار خواهید داد.»
برای نمونه، بانک‌داران بیشتر به ترازنامه‌ها و اظهارات گردش مالی علاقه‌مندند، در حالی که سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر به دنبال درک مفهوم پایه‌ای کسبوکارتان و شناخت تیم مدیریتی شما هستند. با این حال، مدیر تیم‌تان، از این طرح برای «یادآوری اهداف» نیز استفاده خواهد کرد.»
به همین دلیل، اطمینان حاصل کنید که طرح‌تان بسته به مخاطبی که قرار است آن را بخواند، آراسته و پیراسته شده است. با این حال، این تغییرات را از طرحی به طرح دیگر محدود نگاه دارید. این یعنی هنگامی که طرح‌های مالی را به اشتراک می‌گذارید، داده‌های یکسانی را در اختیار اعضای هیئت مدیره قرار بدهید.
۷. دلیل اهمیت دادن‌تان را توضیح بدهید
هنگامی که طرح‌تان را با یک سرمایه‌گذار، مشتری یا اعضای تیم‌تان در میان می‌گذارید، این طرح باید به گونه‌ای باشد که نشان بدهد شما به کسبوکار و طرح‌تان علاقه‌مندید، واقعا به آن اهمیت می‌دهید و خودتان را وقف آن کرده‌اید. همچنین می‌توانید درباره‌ی اشتباهاتی که مرتکب شده‌اید و درس‌هایی که از آنها گرفته‌اید، مسائل و مشکلاتی که امیدوارید بتوانید حل‌شان کنید، فهرستی از ارزش‌ها و باورهای‌تان و آنچه که شما را از رقبای‌تان متمایز می‌کند، بحث و گفت‌وگو کنید.
هنگامی که شرکت خودم را راه‌اندازی کرده بودم، هدفم این بود که دنیا را تسخیر کنم. قصد داشتم روش انجام پرداخت‌ها را تغییر بدهم و این کار را برای همه‌ی انسان‌ها در هر گوشه‌ی دنیا، راحت‌تر کنم و هزینه‌ها را آنقدر کاهش بدهم تا به صفر برسند. من توضیح دادم که چرا می‌خواستم چنین سیستمی را ایجاد کنم. شور و علاقه‌ام در هر کاری که انجام می‌دهم، کاملا واضح و مشخص است.
با توضیح این که چرا به کسبوکارتان اهمیت می‌دهید، ارتباطی عاطفی با دیگران برقرار می‌کنید و در نتیجه، آنها شما را در مسیر پیشرفت سازمان‌تان یاری خواهند کرد.
برگرفته از: entrepreneur.com
