محسن پاک آئین در خبرآنلاین نوشت: الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان اخیرا در اظهارات رسانه ای، چند سئوال درباره مناسبات اخیر تهران-باکو مطرح و عنوان کرده که وی با سه رئیس جمهور در ایران کار کرده اما هیچ‌گاه تنش در روابط دوکشور به این میزان نبوده است.
باید از آقای علی اف پرسید که چه دلایلی موجب شده که امروز شاهد فراز و نشیب در روابط دو همسایه باشیم. در واقع این ایران است که باید از ایشان بپرسد به چه علت روابطی که در طول حضور ایشان در سمت ریاست جمهوری و در جریان حضور سه رئیس‌جمهور در جمهوری اسلامی ایران خوب بوده، امروز با تشدید اختلاف مواجه است.
سئوالِ نخست رئیس جمهوری آذربایجان این بود که چرا رزمایش ایران در مرزهای شمال غربی برگزار شده است؟ باید از ایشان پرسید که باب رزمایش را کدام کشور در منطقه باز کرد؟ مگر جمهوری آذربایجان در کنار ترکیه و پاکستان، یک رزمایش در نخجوان و علیه تمامیت ارضی جمهوری ارمنستان برگزار نکرد؟ این رزمایش قبل از رزمایش فتح خیبر توسط نیروهای مسلح ایران بود. در حالی که رزمایش ایران برای حمایت از تمامیت ارضی کشورهای منطقه برگزار شد اما رزمایش جمهوری آذربایجان، نقض تمامیت ارضی ارمنستان را هدف قرار داده بود. چرا در آن زمان آقای علی‌یف از برگزاری رزمایش شکایت نکرد؟! ایشان نه تنها شکایت نکرد بلکه در اجلاس سران کشورهای ترک زبان، ادعاهای تاریخی را درباره اراضی ارمنستان مطرح کرد و گفت سعی دارد از مسیر نظامی برای بازکردن دالان زنگزور اقدام و بخشی از ارمنستان را به خاک خود ضمیمه کند. چنین اقدامی به معنای تغییر ژئوپلیتیک منطقه و تهدید مرزهای جغرافیایی و نقض تمامیت ارضی یک کشور و ایجاد مناقشه های جدید است و ایران نمی تواند نسبت به آن بی تفاوت باشد. مقامات سیاسی و نظامی ایران اعلام کردند که رزمایش‌های جمهوری اسلامی ایران تهدیدی برای هیچیک از همسایه ها نیست و با هدف حمایت از تمامیت ارضی کشورهای منطقه برگزار می شود. ایران همانطور که از تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان در مساله اشغال قره باغ و هفت شهر این کشور حمایت کرد بر اساس سیاست اصولی خود از تمامیت ارضی ارمنستان هم حمایت می‌کند. چرا که معتقد است تداوم مناقشه ای منطقه ای و ایجاد ناامنی، سدی در مقابل همکاری‌های اقتصادی ایران با همسایگان است.
سئوال دیگرِ الهام علی اف که دخالت آشکار در امور داخلی ایران بود،اظهارنظر درمورد مناطق آذری زبان ایران و طرح ادعاهای تاریخی بود.ایشان به خوبی می داند که جمعیت ده میلیونی جمهور آذربایجان، ایرانی تبار هستند و ناجوانمردانه از وطن اصلی خود جدا شده اند. حال اگر قرار باشد ادعاهای تاریخی مطرح شود، ایران به مراتب از جمهوری آذربایجان محق‌تر است و چنانچه ایران به دنبال دفاع از ده میلیون ایرانی تباردر جمهوری آذربایجان باشد،حرف های زیادی برای گفتن خواهد داشت. جمهوری اسلامی ایران استقلال جمهور آذربایجان را به رسمیت شناخته و برای حفظ دوستی با این کشور به دنبال طرح ادعاهای تاریخی نبوده و بهتر است آقای الهام علی اف هم مباحث تاریخی را به مورخین بسپارد و اجازه دهد تا دوکشور روابط خوبی با یکدیگرداشته باشند.
سئوال سوم آقای علی اف درباره روابط ایران با ارمنستان است و سعی دارد این رابطه را مانع موفقیت خود در جنگ با ارمنستان القا کند. در حالی که روابط ایران و ارمنستان در چارچوب سیاست کشور مبنی بر تقویت روابط با همسایگان بوده و علیه هیچ کشور دیگری نیست. جمهوری اسلامی ایران در تحولات منطقه ای، موضع اصولی خود را اتخاذ می کند و حمایت از تمامیت ارضی همسایگان از جمله ارمنستان و جمهوری آذربایجان و مخالفت با تغییر مرزهای جغرافیایی در زمره این مواضع است.
متاسفانه جمهوری آذربایجان بدون توجه به موضع اصولی ایران، در یک واکنش غیرمنطقی به دنبال تقویت مناسبات با رژیم اشغالگر فلسطین است در حالی که این اقدام مشکلات جدیدی را برای جمهوری آذربایجان ایجاد می‌کند. اسرائیل به هیچ وجه دوست کشورهای مسلمان به ویژه کشورهای شیعه نیست و با فرصت‌طلبی و سوء استفاده از اختلافات جمهوری آذربایجان با ایران، برای تثبیت حضور خود در باکو تلاش می کند. اسرائیل بازوی عملیاتی آمریکا در منطقه است و آمریکا همیشه به دنبال ایجاد انقلاب‌های مخملی در کشورهایی مانند جمهوری آذربایجان بوده که حتی آقای علی اف هم به این امر اذعان داشته‌است.
روابط ایران و ارمنستان یک روابط منطقی و مبتنی بر سیاست همسایگی است. جمهوری اسلامی ایران در عین رابطه با ارمنستان همواره از تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان در دوره جنگ قره‌باغ حمایت کرد اما حضور رژیم صهیونیستی در آذربایجان یک حضور همراه با توطئه و دسیسه برای همسایگان آذربایجان است و آینده روابط اسرائیل با جمهوری آذربایجان نمی‌تواند تأمین‌کننده منافع این کشور باشد.
امیدواریم آقای علی‌اف که فرد باتجربه‌ای است، واقعیت‌های منطقه را بپذیرد، از دخالت در امور کشورهای همسایه اجتناب کند و بداند که ایران به دنبال دوستی با کشورهای همسایه است و قصد تعرض به هیچ کشوری را ندارد و در عین حال از مواضع اصولی خود مبنی بر حمایت از تمامیت ارضی کشورهای همسایه دفاع می‌کند.
توصیه ایران به جمهوری آذربایجان مبنی بر شناخت واقعیت های منطقه و دسایس رژیم صهیونیستی، ناصحانه و خیرخواهانه و نه از موضع ضعف است. ایران در عمل ثابت کرده که هشیارانه تحرکات دشمنان بخصوص رژیم اشغالگر فلسطین را زیر نظر دارد و در صورت لزوم اقدامات بازدارنده را در دستورکار خود قرار می دهد..