اعتماد: براساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران دامنه تغییرات نرخ تورم سالانه در آبان ماه ۱۴۰۱ برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از ٤١,٧درصد برای دهک دهم تا ۵۰٫۲درصد برای دهک اول حکایت دارد.
براساس این گزارش در آبان ماه در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به گروه «میوه و خشکبار» و گروه «سبزیجات» (گوجه‌فرنگی و پیاز) بود و هر چند نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» در این ماه با کاهش ۳ واحد درصدی همراه شد و به عدد ۶۷٫۷درصد رسید، اما با وجود این افت اندک در این بخش کاهش قیمت‌ها در حوزه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در کشور اصلا محسوس نیست و با وجود گرانی‌هایی که در سطح جامعه به وجود آمده قدرت خرید مردم کمتر از گذشته شده است.
براساس گزارشی که اخیرا اتاق بازرگانی تهران منتشر کرده ارقام تراکنش‌ها نسبت به گذشته نه تنها رشدی نداشته بلکه با افت هم همراه شده است و رقم واقعی تراکنش‌ها در ابتدای پاییز امسال نسبت به سال ۱۳۹۵ تا۲۰درصد کاهش یافته که به معنای کاهش قدرت خرید مردم است.
براساس این آمار، روند نزولی کل تراکنش‌های خرید (موبایل- اینترنتی- پایانه فروشگاهی) از مرداد سال ۱۳۹۹ آغاز شده است. همچنین افت کل تراکنش‌ها به نسبت سال ۹۵ از رقم منفی ۶.۲۵ درصد در شهریور ماه به ۵.۲۰ درصد در مهر ماه ۱۴۰۱ رسیده است که تنها بهبود اندکی را نشان می‌دهد.
اما نکته‌ای که با وجود گرانی‌های سرسام‌آور در سال‌های اخیر در بخش خوراکی‌ها وجود دارد این است که این روز‌ها خرج مردم از دخل‌شان بیشتر شده است و هر طور هم صرفه‌جویی و قناعت کنند حتی اگر مستاجر هم نباشند باز هم مثل سابق قادر به سیر کردن شکم خود و خانواده‌شان نیستند.
تنها روز‌های شاد زندگی‌شان در ماه چند روز اول ماه و زمان گرفتن حقوق‌شان است و پس از آن از اواسط ماه شادی‌شان کمرنگ شده و در روز‌های آخر ماه کاسه چه کنم چه کنم به دست می‌گیرند.
تهیه مواد خوراکی این روز‌ها حتی برای کسانی که کار هم دارند به یک دغدغه تبدیل شده و با یک محاسبه سرانگشتی و با وجود دستمزد‌های اندکی که کارمندان و کارگران می‌گیرند، می‌توان دریافت که خورد و خوراک یک روز چقدر از درآمدشان را به خود اختصاص می‌دهد.
در این گزارش می‌خواهیم ببینیم یک خانواده چهار نفره در یک روز چه میزان باید برای سفره خود هزینه کند.
یک صبحانه معمولی چند؟
اگر هر کدام از اعضای خانواده برای وعده صبحانه تنها یک تخم‌مرغ ۳۵۰۰ تومانی بخورد جمع آن ۱۴ هزار تومان خواهد شد و در صورتی که ۲ نان سنگک ۷ هزار و ۵۰۰ تومانی برای صبحانه خریده شود جمعا ۱۵ هزار تومان خواهد شد و با یک لیوان چای شیرین (در صورتی که ۵۰ گرم چای احمد ۲۰۰ هزار تومانی برای ۴ نفر آماده شود) ۸ هزار تومان می‌شود و با ۴ قاشق شکر (در صورتی که ۱۰۰ گرم شکر ۲۳ هزار تومانی برای ۴ نفر درنظر گرفته شود) ۲ هزار و ۳۰۰ تومان خواهد شد و اگر یک لقمه نان و پنیر هم بخواهند بخورند و (۲۰۰ گرم پنیر ۴۰ هزار تومانی برای ۴ نفر درنظر گرفته شود) ۸ هزار تومان خواهد شد که جمعا برای یک صبحانه معمولی باید ۴۷ هزار و ۳۰۰ تومان هزینه شود که این رقم در ماه تنها برای صبحانه یک میلیون و ۴۱۹ هزار تومان خواهد شد.
یک وعده ناهار چند؟
این روز‌ها قیمت برنج سر به فلک کشیده است. در صورتی که یک خانواده ۴ نفره بخواهند برای ناهار زرشک‌پلو با مرغ بخورند باید برای یک کیلو برنج ایرانی که (میانگین قیمت آن در هر کیلوگرم به بیش از ۱۰۰ هزار تومان رسیده) ۱۳۰ هزار تومان و برای ۴ تکه ران مرغ ۱۶۲ هزار تومان و برای ۱۰۰ گرم (روغن ۹۰ هزار تومانی) ۹ هزار تومان و برای یک پیاله ماست حدود ۲۰۰ گرم (۴۰ هزار تومانی) ۸ هزار تومان هزینه کنند که جمعا برای این ناهار هم باید ۳۰۹ هزار تومان هزینه کنند و اگر این خانواده بخواهند برای وعده ناهارشان در ماه از برنج استفاده کنند تنها برای خرید برنج باید حدود ۴ میلیون تومان در ماه هزینه کنند.
یک شام معمولی چند؟
همچنین این خانواده اگر برای شام بخواهند یک غذای بدون برنج مصرف کنند تا در مصرف برنج خود صرفه‌جویی کنند و به عنوان مثال کتلت را برای شام‌شان انتخاب کنند باید ۲۰۰ گرم گوشت چرخ شده ۱۹۰ هزار تومانی که حدود ۳۸ هزار تومان می‌شود و ۲ عدد تخم‌مرغ ۳۵۰۰ تومانی که ۷ هزار تومان می‌شود و ۴ عدد سیب‌زمینی که این روز‌ها تقریبا هر کیلو ۱۵ هزار تومان است (و اگر نیم کیلو برای این ۴ نفر استفاده شود) حدود ۷ هزار و ۵۰۰ تومان خواهد شد و با چند قاشق روغن مایع ۹۰ هزار تومانی که اگر برای پخت این غذا ۲۰۰ گرم درنظر بگیریم و یک عدد پیاز ۱۰۰ گرمی که حدودا با قیمت ۲۵ هزار تومان در هر کیلو ۲۵۰۰ تومان می‌شود در مجموع برای این شام ساده بدون گوجه‌فرنگی و خیارشور با ۴ عدد نان باگت که ۲۸ هزار تومان می‌شود ۸۳ هزار تومان هزینه کنند که اگر این خانواده بخواهند شبیه همین غذای معمولی را در ماه مصرف کنند حدودا ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان در ماه تنها باید برای یک وعده غذای‌شان هزینه کنند.
این گزارش تنها برای خرید مواد غذایی ضروری تهیه سه وعده غذای ساده و معمولی یک خانواده ۴ نفره بود و اگر بخواهیم هزینه‌های دیگر نظیر خرید میوه، سبزی و ادویه‌جات و اجاره‌بهای مسکن و هزینه‌های مربوط به انرژی و خرید پوشاک و حمل و نقل و هزینه‌های مربوط به مدرسه فرزندان را هم به آن اضافه کنیم مسلما این ارقام بسیار بیشتر از دستمزد کارگر یا کارمندی است که این روز‌ها حدود ۶ یا ۷ میلیون تومان درآمد دارد و ناچار است برای اینکه بتواند ملزومات زندگی خانواده‌اش را تهیه کند همزمان چند جا کار کند این درحالی است که مردم دیگر توان این حجم از گرانی‌ها را ندارند و متاسفانه این روز‌ها در برخی گزارش‌ها شاهد آگهی تعویض لوازم شخصی با غذا در برخی سایت‌های نیازمندی هستیم.
دو سال پیش چطور بود؟
در شهریور ماه ۹۹، ارزان‌ترین غذا‌ها برای یک خانواده ۴ نفره و براساس آمار جمع شده از خرده‌فروشی‌های مواد غذایی تخم‌مرغ، املت، کوکو سیب‌زمینی و کوکو سبزی محسوب می‌شد که بدون احتساب قیمت روغن مصرفی به ترتیب حدود ۵ هزار تومان، ۵۶۰۰ تومان، ۷ هزار تومان و ۱۳ هزار تومان برای هر خانواده هزینه داشت.
با استناد به آمار‌های خرده‌فروشی، هر شانه تخم‌مرغ ۳۰ عددی حدود ۲۶ هزار تومان، هر کیلو سبزی کوکو ۱۵ هزار تومان و هر کیلو زرشک پفکی صادراتی ۶۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده؛ هر کیلو گوجه و سیب‌زمینی نیز ۳۸۰۰ و ۵۲۰۰ تومان در میادین میوه و تر‌بار به فروش می‌رسید.
با وجود اینکه تا سال‌ها پیش نان، پنیر و خیار به عنوان وعده‌ای ارزان برای خانواده‌ها درنظر گرفته می‌شد، اما با قیمت‌های همان دو سال پیش هم این وعده نیز گران‌تر شده بود. قیمت هر کیلو پنیر از ۱۸ هزار تومان تا ۵۴ هزار تومان در نوسان بود و هر کیلو خیار نیز از ۳ تا ۶ هزار تومان قیمت‌گذاری شده بود، بنابراین هر وعده نان و پنیر و خیار برای یک خانواده ۴ نفره بدون احتساب قیمت نان حدود ۱۳ هزار تومان هزینه داشت.
وضعیت برای غذا‌های اصلی که گوشت و مرغ در آن‌ها به کار رفته، متفاوت‌تر بود. به عنوان مثال قیمت پخت هر وعده قورمه‌سبزی در خانه و با توجه به مقدار مواد به کار رفته از ۲۵ تا ۱۰۰ هزار تومان و برای غذا‌های گران‌تری مانند آبگوشت نیز ۷۰ هزار تا ۱۲۰ هزار تومان برآورد قیمتی شده بود.
هزینه پخت هر وعده غذایی در خانه با توجه به مواد لازم از حدود ۶ هزار تومان تا ۷۰ هزار تومان متغیر بود. بنابراین هزینه یک ماه وعده غذایی برای خانواده ۴ نفره از ۶۰۰ هزار تومان تا ۲ و نیم میلیون تومان نوسان داشت.
با توجه به اینکه حداقل حقوق برای سال ۹۹ بالغ بر ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان مصوب شد برای یک خانواده تنها ۳۰۰ هزار تومان برای سایر هزینه‌ها مانند اجاره‌خانه، درمان، آموزش و تفریح باقی می‌ماند.