روزنامه اعتماد: فوتبال ایران سال‌های سال است که درگیر پرونده‌های خارجی متعددی است. هم باشگاه‌ها و هم فدراسیون فوتبال هر کدام پرونده‌های مالی متعددی در کمیته وضعیت فیفا دارند و با محکومیت‌های زیادی روبرو شده‌اند. شاید این پرونده‌ها از نظر عددی و گاهی برخی مسائل تفاوت‌هایی باهم داشته باشند اما وجه مشترک همه آنها یک چیز است؛ عمل نکردن به بند مالی قرارداد از سوی کارفرما.
از آنجا که قراردادهای فوتبالی بر اساس قوانین کشور سوییس تدوین می‌شود، در مباحث مالی همه قراردادها چه در آن نوشته شده باشد و چه نوشته نشده باشد، یک وجه مشترک دارند. اگر کارفرما دو ماه حقوق پرداخت نکند، مربی یا بازیکن تحت قرارداد می‌تواند بعد از ارسال یک اخطار ۱۵ روزه کتبی به کارفرما، قرارداد خود را یک‌طرفه فسخ و بعد کل مبلغ قراردادش را در مراجع حقوقی فیفا طلب کند. به عبارت دیگر اگر یک مربی با یک باشگاه قراردادی دو ساله به ارزش یک میلیون دلار برای هر سال داشته باشد و در ابتدای قرارداد مبلغی دریافت کرده باشد و دو ماه حقوق نگرفته باشد، می‌تواند بعد از اخطار ۱۵ روزه، قرارداد خود را یک‌طرفه فسخ کند و بعد با مراجعه به کمیته وضعیت فیفا، طرح شکایت کند و کل پول دو سال خود یعنی ۲ میلیون دلار را طلب کند و بعد با حکم فیفا بگیرد. البته آن مربی در این بازه زمانی نباید استخدام باشگاه یا فدراسیون دیگری هم باشد. یعنی او نمی‌تواند در یک بازه زمانی از دو کارفرما حقوق بگیرد و اگر با باشگاه دیگر قراردادی ببندد و مبلغ آن قرارداد کمتر از قرارداد قبلی‌اش باشد که فسخ کرده است، باشگاه قبلی فقط مابه‌التفاوت قرارداد جدید را تا سقف مبلغ قرارداد خودش (سالانه یک میلیون دلار) می‌پردازد.
فوتبال ایران دقیقا روی همین بند قراردادها سال‌های سال است که زیان‌های زیادی را متحمل شده که قصد داریم برخی از آنها را مرور کنیم. شرایطی که برای این قراردادها یکسان رخ داده اما با توجه به مبلغ و مدت قراردادها زیان‌های پرداخت‌شده آنها متفاوت بوده است.
ماریو بودیمیر - پرسپولیس
بودیمر از آن دسته مهاجمانی بود که کیفیت مطلوبی نداشت اما به پرسپولیس آمد و با قراردادی 500هزار یورویی درآمد خوبی کسب کرد و رفت. او که در سال آخر حضور برانکو در ایران به پرسپولیس پیوست قراردادی یک‌سال و نیمه داشت و در نهایت بعد از یک نیم‌فصل حضور در پرسپولیس به خاطر اینکه مطالباتش به موقع پرداخت نشده بود، قرارداد خود را فسخ کرد و توانست حکمی معادل 475 هزار یورو علیه پرسپولیس بابت یک سال قراردادش که مانده بود، بگیرد و در نهایت هم پرسپولیسی‌ها به خاطر هزینه‌های دادرسی در دادگاه CAS و سود 5 درصدی سالانه چیزی حدود 550 هزار یورو به او پرداخت کردند. نکته جالب در این میان این بود که او پیش از پیوستن به پرسپولیس قراردادی معادل ماهانه 2500 یورو داشت اما در پرسپولیس قراردادی 500 هزار یورویی بسته بود.
برانکو ایوانکوویچ - پرسپولیس
یکی دیگر از پرونده‌هایی که گریبان پرسپولیس را گرفت مربوط به برانکو می‌شود. این مربی کروات در شرایطی که یک فصل دیگر با پرسپولیس قرارداد داشت، از قانون پرداخت نشدن مطالباتش استفاده کرد و توانست قرارداد خود را یک‌طرفه فسخ کند و در ادامه پرسپولیس را محکوم به پرداخت 950 هزار یورو کند. نکته پرونده برانکو در اینجاست که با توجه به قرارداد بعدی او با باشگاه الاهلی عربستان، او دیگر نتوانست پول قرارداد سال بعدش را از پرسپولیس بگیرد و آن مبلغ 950 هزار یورویی هم مربوط به مطالبات سال قبلش بود که در پرسپولیس کار کرده بود.
وینفرد شفر - استقلال
یکی از مهم‌ترین پرونده‌های استقلال در سال‌های اخیر پرونده وینفرد شفر بود که باشگاه را به پرداخت ۳۰۰ هزار دلار محکوم کرده بود. او البته از فیفا تقاضای یک میلیون و 700 هزار دلاری داشت که فیفا استقلال را به پرداخت ۳۰۰ هزار دلار محکوم کرده بود. البته شفر ۲۵۰ هزار دلار بابت دوران کارکردنش در سه ماه آخر طلب داشت که در نهایت ۵۵۰ هزار دلار از استقلال گرفت تا پرونده‌اش بسته شود. او هم دقیقا به خاطر پرداخت نشدن مطالباتش توانست پول بیشتری از استقلال طلب کند.
کالدرون - پرسپولیس
از دیگر پرونده‌های عجیب مربوط به باشگاه پرسپولیس پرونده کالدرون است. طبق قرارداد کالدرون، او پیش از پایان نیم‌فصل نخست (که در قرارداد پایان ماه دسامبر ٢٠١٩ قید شده بود) باید ٣٠٠هزار دلار دریافت می‌کرد و در ادامه در آغاز نیم‌فصل دوم نیز ٣٠٠هزار دلار دیگر باید به او پرداخت می‌شد. در این قرارداد همچنین آمده بود مربی آرژانتینی قبل از پایان فصل ٢٠20 - ٢٠19 باید ٢۵٠ هزار دلار دیگر دریافت کند تا این گونه تمام مبلغ ٨۵٠ هزار دلار قراردادش را دریافت کرده باشد.
از طرف دیگر در بندی از قرارداد کالدرون عنوان شده، اگر باشگاه پرسپولیس پیش از پایان نیم‌فصل (پایان سال ٢٠١٩) با او قطع همکاری کند، فقط باید ٣٠٠هزار دلار نخست را به کالدرون پرداخت کند. در مقابل اگر به هر دلیلی باشگاه پرسپولیس نتواند ٣٠٠هزار دلار اول را پیش از پایان نیم‌فصل نخست (پایان سال ٢٠١٩) پرداخت کند، کالدرون می‌تواند ضمن فسخ یک‌طرفه قرارداد، تمام پول قراردادش (٨۵٠هزار دلار) را طلب کند.
با این شرایط پرسپولیسی‌ها طی نیم‌فصل نخست در چند نوبت به کالدرون مبالغی پرداخت کردند که جمع آن به ١٧٨هزار دلار رسید. با این حال در اواخر نیم‌فصل نخست مربی آرژانتینی طی چند مصاحبه صراحتا به مدیران پرسپولیس هشدار داد تا ١٢٣هزار دلار باقیمانده را به حسابش واریز کنند. در نهایت در تاریخ ٢۶دسامبر (۵دی‌ماه) زمانی که کالدرون قصد داشت ایران را ترک کند، اعضای هیات‌مدیره باشگاه پرسپولیس در منزل او جلسه‌ای برگزار می‌کنند تا به نوعی مشکلات مربی آرژانتینی برای ادامه همکاری برطرف شود.
در آخرین جلسه پرسپولیسی‌ها و کالدرون، وقتی این مربی صراحتا به خاطر پرداخت نشدن مطالبات خود انتقاداتی را مطرح می‌کند، یکی از اعضای هیات‌مدیره باشگاه، طی یک فقره چک شخصی، مبلغ یک میلیارد و ۵٠٠ میلیون تومان را به باشگاه می‌دهد تا در اسرع وقت با این پول، از طریق یکی از صرافی‌ها ١٢۵هزار دلار (٢هزار دلار بیشتر از طلب کالدرون) به حساب سرمربی تیم در قطر منتقل شود. با این وجود باشگاه پرسپولیس در پرداخت مطالبات کالدرون تعلل می‌کند تا اینکه در نهایت طلب سرمربی تیم در نیم‌فصل نخست، در ٨ژانویه ٢٠٢٠ (١٨ دی‌ماه) به حسابش واریز می‌شود. در نهایت هم با وجود اینکه پرسپولیسی‌ها توانستند قسط نخست سرمربی تیم‌شان را پرداخت کنند، اما تاخیر ۱۳ روزه به کالدرون این امکان را داد تا بر اساس بند قراردادش، علاوه بر فسخ یک‌طرفه، بتواند پول کل قراردادش را طلب کند تا پرسپولیس محکوم به پرداخت حدود 800 هزار دلار به این مربی و دستیارانش شود.
استراماچونی - استقلال
یکی از معروف‌ترین پرونده‌های استقلال مربوط به مربی ایتالیایی است. استراماچونی که با حضورش در استقلال روند فنی خوبی را در این تیم ایجاد کرده بود، بعد از دریافت نکردن دو ماه حقوق خود در میانه فصل استقلال را رها کرد و به کشورش رفت و با وجود اینکه بخشی از طلبش چند روز بعد پرداخت شد او قراردادش را یک‌طرفه فسخ و به فیفا شکایت کرد. استراماچونی که قراردادی دوساله با استقلالی‌ها داشت در نهایت استقلال را محکوم به پرداخت یک میلیون و 600 هزار یورو کرد. این یعنی او پول قرارداد سال بعدش را هم از استقلالی‌ها طلب کرد و حالا باید به او پرداخت شود.
ویلموتس - فدراسیون فوتبال
پرونده ویلموتس از نظر مبلغ قرارداد و حکم محکومیتی که از سوی فیفا صادر شده از آن پرونده‌هایی است که در رسانه‌های ایران بیش از سایر پرونده‌ها مورد بررسی قرار گرفت و کار به جایی رسید که حتی در صحن علنی مجلس هم درباره آن صحبت شد. با این حال این پرونده هم دقیقا مانند سایر پرونده‌های خارجی چند سال اخیر فوتبال ایران است. ویلموتس به فوتبال ایران آمد و شش ماه بعد درحالی‌که حقوق خود را دریافت نکرده بود قراردادش را یک‌طرفه فسخ کرد و به کشورش رفت. البته در آن مقطع فدراسیون فوتبال 2 میلیون یورو از پول او را در ترکیه به حسابش واریز کرد اما ویلموتس که از قانون فیفا استفاده کرده بود به ایران بازنگشت و در ادامه فدراسیون فوتبال ایران را محکوم کرد که کل پول 4 سالش را به او بدهند. این یعنی فدراسیون فوتبال محکوم به پرداخت بیش از 6 میلیون یورو شد اما در نهایت در دادگاه عالی ورزش این رای شکسته شد تا فدراسیون به پرداخت حدود 3 میلیون یورو ملزم شود.
پ