روزنامه فرهیخنگان درباره سفر رئیس جمهور چین به عربستان و واکنشهای صورت گرفته به آن نوشت: چین هرچند بنابه دلایلی مخاصمه چندانی با ایران نداشته است، اما شواهد نشان میدهد اگر شرایطش همانند آمریکا فراهم شود از چنین کاری دریغ نمیورزد.
به زعم چین ایران قادر نیست به دلیل مشکلات بینالمللی با غرب و متحدانش در منطقه و ناآرامیهای داخلی پاسخ درخوری به پکن بدهد. از سوی دیگر به زعم چینیها بدون آنها، اقتصاد ایران دچار مشکل خواهد شد. اینها همه دادههای درستی هستند اما ایران زمانیکه در سال 1979 از فاصلهای نزدیک با آمریکایی که سلطه نظامیاش در سراسر کشور پراکنده بود برخورد کرد، نشان داد محدودیتبردار نیست. تهران روزهای سختتری را به خود دیده است، زمانیکه آمریکا و شوروی هردو به عراق کمک میکردند و چین نیز بهویژه در ابتدای جنگ ظهور و بروز چندانی نداشت. ایران باید در بحران دیپلماتیک با چین، بهویژه در شرایطی دیگران به انفعال ایران نشستهاند، پاسخی مناسب و کلان برای این بحران طراحی کند.
مواضع چین علیه برنامه هستهای ایران و نیروهای مقاومت به خودی خود چندان مناقشهبرانگیز نیست زیرا از گذشته همینگونه بوده است. مساله مهم اشتراک بیان آن با محور رقیب ایران و از سوی دیگر دخالت پکن در تمامیت ارضی کشور است.
شبکه دولتی چین پیشتر در بحبوحه بحران بر سر برنامه هستهای ایران اقدام به مصاحبه با رضا پهلوی فرزند محمدرضا پهلوی کرده بود که با واکنش شدید ایران مواجه شد. در آن برهه پکن با ورود به مسالهای حساس مرتبط با نظام سیاسی کشور تلاش کرده بود پیامی جدی در رابطه با نارضایتیاش از برنامه هستهای ایران به تهران صادر کند.
پکن قائل و قادر به دشمنی با ایران آنگونه که از تفسیرها بر میآید نیست. چین نفعی در تضعیف ایران ندارد و از سوی دیگر اگر قرار بر انزوا و فشار بر تهران بود، هیچ فشاری قابل قیاس با غرب نیست.
بهزعم چین، روابط ایران و غرب به وضعیت غیرقابلبازگشتی رسیده است و پکن میتواند با مانورهای دیپلماتیک امتیازات بیشتری به دست آورد.