5 مورد از وحشتناک ترین آتشفشان های جهان

این کوه آتشفشانی، به فوران سال 79 میلادی و ویرانی شهرهای پومپئی و هرکولانیوم مشهور است. هنوز هم خطر آن، روی شهر ناپل و حومه با جمعیتی بالغ بر 3 میلیون نفر، سایه انداخته است.

شهرت دیگر وزوو، از فرم شدید فوران آن می‌آید که پلینیان (Plinian) نام دارد. در فوران پلینیایی، ستون عظیمی از گاز و غبار به لایه استراتوسفر پرتاب می‌شود؛ یعنی خیلی بالاتر از جایی که هواپیماهای تجاری پرواز می‌کنند. اگر امروز چنین فورانی در شُرف وقوع باشد، احتمالا مناطق اطراف تخلیه می‌شود؛ چرا که موجی از پیش لرزه‌ها، زودتر خبر از وقوع فاجعه می‌دهد.

اما اگر کسی در آنجا بماند، ابتدا بارانی از سنگ‌های عظیم روی سرش خواهد بارید. وقتی که تمام انرژی آتشفشان تخلیه شود، ستون صعودی گاز و غبار از هم می‌پاشد و تکه سنگ‌های کوچک‌تر با سرعتی دیوانه‌وار بر زمین فرود خواهند آمد.

سپس، نوبت هجوم ابرهای خفه‌کننده و سنگ‌های آتشفشانی است که هر چیزی را در مسیرشان نابود می‌کنند. گاز و خاکستر، با سرعتی خوفناک تا ده‌ها کیلومتر دورتر می‌تازد و احتمالا از ناپل، پومپئی دیگری می‌سازد!

نیراگونگو، جمهوری دموکراتیک کنگو

آتشفشان آفریقای مرکزی، در دهه‌های اخیر چندین بار فوران کرده است؛ اما نه از نوع انفجاری!

نیراگونگو، نوعی گدازه رونده و خطرناک تولید می‌کند که به محض بیرون ریختن، به سرعت جاری می‌شود و مناطق اطراف را بدون اخطار قبلی، در بر می‌گیرد.

در سال 2022، دریاچه گدازه نوک آتشفشان، نشت کرد و سیلی از مواد مذاب، به سمت شهر گوما در نزدیکی آن، سرازیر شد. حتی بخش‌هایی از شهر، تا 2 متر زیر گدازه فرو رفت. خوشبختانه، فعالیت شدید این آتشفشان تحت نظر بود و هشدار، به موقع به مردم رسید. بیش از 300 هزار نفر، تخلیه شدند.

باید امیدوار بود اگر دوباره چنین حادثه‌ای رخ داد، دولت همین قدر آماده باشد؛ اما درباره جایی صحبت می‌کنیم که از لحاظ سیاسی، وضعیت ناپایداری دارد. همین هم خطر نیراگونگو را دو چندان می‌کند.

پوپوکاتپتل، مکزیک

آتشفشان پوپوکاتپتل یا به قول محلی‌ها پوپو (Popo)، در 70 کیلومتری جنوب-غرب مکزیکوسیتی قرار دارد؛ یکی از بزرگ ترین شهرهای جهان با 20 میلیون نفر جمعیت! همین به تنهایی، تصویری وحشتناک از آن ترسیم می‌کند. بدتر اینکه، پوپو به طور مرتب فعال می‌شود.

آخرین بار، در سال 2016 خبرساز شد؛ وقتی که دودی از خاکستر را تا ارتفاع 5 کیلومتری بلند کرد. فوران این آتشفشان در بیشتر عمر خود و به ویژه این اواخر، به تولید همین دود و خاکستر محدود بوده است؛ ولی در ترکیب با آب، ماده‌ای گل‌آلود از آن ایجاد می‌شود که می‌تواند با سرعت زیاد تا کیلومترها جریان یابد.

این جریان گِلی که با نام لاهار یا گل‌رود شناخته می‌شود، مرگبار است. نمونه‌اش، وقوع فاجعه «نوادو دل روئیس» در سال 1985 که به مرگ 26 هزار نفر از اهالی شهر آرمرو کلمبیا انجامید؛ آن هم در اثر گل‌رودی که از آتشفشانی در فاصله 60 کیلومتری نشات گرفته بود.

جاری شدن آن گل‌رود، ناشی از ذوب یخ در نوک کوه آتشفشانی بود؛ ولی بارش حجم زیادی از باران، می‌تواند به طور بالقوه چنین لاهار کشنده‌ای را در پوپو ایجاد کند. آن وقت، میلیون‌ها نفر فرصتی برای فرار پیدا نخواهند کرد.

کراکاتوآ، اندونزی

فوران این آتشفشان در سال 1883، چنان سونامی بزرگی ایجاد کرد که 36 هزار نفر را به کام مرگ کشاند. انرژی رها شده از کراکاتوآ در آن فوران، 13 هزار برابر بمب اتمی هیروشیما بود؛ پس بدنام بودن آن، اصلا جای تعجب ندارد.

آن حادثه، جزیره آتشفشانی را کاملا محو کرد؛ ولی 50 سال بعد، یک جزیره جدید در آن جا پدیدار شد. جزیره نو، آناک کراکاتائو (به معنی فرزند کراکاتوآ) نام گرفت.

از سال 2007، دوباره فعالیت‌ آتشفشانی محسوسی در آنجا آغاز و در سال 2017، بر شدت آن افزوده شد. هیچ کس نمی‌داند که آیا فرزند کراکاتوآ هم راه پدر را برای رقم زدن فاجعه‌ای دیگر، در پیش گرفته است؟

مشکل اینجاست که آتشفشان، بین دو جزیره پر جمعیت اندونزی، یعنی جاوا و سوماترا قرار دارد؛ یک تهدید دائمی برای جان میلیون‌ها نفر!

چانگبای شان، چین

افراد زیادی نام این آتشفشان در یک نقطه دور افتاده آسیا را نشنیده‌اند؛ چرا که آخرین فوران آن، به سال 1903 برمی‌گردد. ولی تاریخچه ترسناکی دارد. حدود سال 969 میلادی، چانگبای شان یکی از بزرگ‌ترین فوران‌های آتشفشانی در 10 هزار سال اخیر را رقم زد؛ سه برابر قوی‌تر از فوران کراکاتوآ در سال 1883!

یکی از خطرات اصلی، دریاچه پهناور دهانه کوه است که حجم آن به 9 کیلومتر مکعب می‌رسد. اگر نشت کند، گل‌رودی ایجاد می‌شود که زندگی 100 هزار نفر از مردم ساکن در مجاورت را تهدید می‌کند.

در دهه 2000، دانشمندان با تحت نظر گرفتن این آتشفشان، دریافتند که فعالیتش رو به افزایش است و خفتگی اتاقک ماگمای آن، رو به پایان! نتیجه‌گیری آن‌ها این بود که در دهه‌های آینده، باید خطر چانگبای شان را جدی گرفت.

چیزی که بر پیچیدگی موضوع می‌افزاید، قرار داشتن این کوه آتشفشانی در مرز چین و کره شمالی است؛ منطقه‌ای حساس از لحاظ ژئوپلیتیک که مدیریت هرگونه فعالیت آتشفشانی را سخت می‌کند.

منبع :universal-sci