بیشتر گیاهان آپارتمانی بومی مناطق گرمسیر هستند به همین دلیل در فصل‌های سرد سال باید بیشتر مراقب آن‌ها باشید. اگر نمی‌دانید که از این گیاهان چطور نگهداری کنید، ادامه‌ی مطلب را بخوانید. با رعایت این نکته، گیاهان آپارتمانی شما زمستان را بدون دردسر می‌گذارند و دوباره در فصل بهار، فعالیت خود را شروع می‌کنند.
چرا در زمستان باید مراقب گیاهان آپارتمانی باشیم؟
در فضای داخل خانه، دمای هوا کنترل‌شده است و حتی در سردترین روزهای زمستان، هوای خانه گرم است. اما با این وجود، در زمستان گیاهان آپارتمانی ممکن است با چالش‌هایی مواجه شوند که زندگی آن‌ها را تهدید می‌کند. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که گیاهان آپارتمانی سالم و سرحالی داشتید ولی در زمستان آن‌ها را از دست داده‌اید.
گیاهانی که در فضای داخلی خانه نگهداری می‌کنید، چه گیاه آپارتمانی باشند چه گیاهی که برای گذراندن زمستان آن را به خانه آورده‌اید، در این فصل سرد سال ممکن است با عوامل استرس‌زای متعددی مواجه شوند. از جمله رایج‌ترین عوامل استرس که گیاهان داخل خانه را تهدید می‌کند می‌توان به نوسان زیاد دمای هوا از صبح تا شب، خشک شدن هوا، روزهای کوتاه و کمبود نور آفتاب و… اشاره کرد.
به همین دلیل باید در زمستان، شیوه‌ی مراقبت از گیاهان آپارتمانی را کمی تغییر دهید و به نیازهای جدید آن‌ها توجه کنید. شاید فکر کنید که بیشتر گیاهان در این فصل در حالت غیرفعال قرار دارند و نیازی به مراقبت خاصی نیست. اما با وجود کاهش رشد، هنوز هم در زمستان چالش‌های مختلف را متوجه می‌شوند و ممکن است اسیب ببینند.
نکاتی قبل از شروع
گیاهان مختلف، در فصل زمستان، نیازهای متفاوتی دارند پس همیشه قبل از هر کاری، در مورد گیاه آپارتمانی خودتان تحقیق کنید تا متوجه نیازهای گیاه بشوید. نکاتی که در ادامه مطرح می‌کنیم، یک راهنمای کلی است که برای بیشتر گیاهان آپارتمانی می‌توانید استفاده کنید اما در نظر بگیرید که بعضی گیاهان، نیازهای ویژه‌ای دارند که ممکن است در این مطلب به آن اشاره نکرده باشیم.
در حالت کلی برای اینکه به بهترین شکل از گیاهان خود مراقبت کنید باید این نکته را بدانید:
فضای خانه را درست شبیه فضایی کنید که منطقه‌ی بومی گیاه در زمستان تجربه می‌کند. مثلا اگر گیاه آپارتمانی شما بومی مناطق جنگلی استوایی است، در این مناطق تفاوت زیادی بین زمستان و تابستان وجود ندارد و این گیاهان معمولا دوران خواب زمستانی ندارند و تمام طول سال فعال هستند.
اما گیاهانی که بومی مناطق سردسیر هستند معمولا در زمستان دچار توقف رشد یا کاهش سرعت رشد می‌شوند. به همین دلیل ممکن است به بعضی چیزها مثلا آب، کمتر نیاز داشته باشند.
۸ نکته برای مراقبت زمستانی از گیاهان
در سردترین فصل سال این نکات را در مورد گیاهان آپارتمانی رعایت کنید.
۱. تغییر روند آب دادن گیاه
بیشتر گیاهان آپارتمانی در فصل زمستان به آب کمتری نیاز دارند. در زمستان، هوا خشک‌تر است ولی گیاهان معمولا در دوران کندی رشد قرار می‌گیرند و بعضی از آن‌ها به طور کامل به خواب زمستانی می‌روند. به همین دلیل به آب کمتری نیاز دارند و اگر زیاد به آن‌ها آب بدهید، دچار مشکلاتی مثل پوسیدگی ریشه می‌شوند.
البته توجه کنید که گیاهان مختلف، نیازهای متفاوتی دارند. مثلا کاکتوس‌هایی که نسبت به خشکی تحمل بالایی دارند ممکن است در طول زمستان اصلا به آب دادن نیاز نداشته باشند. گیاهان استوایی معمولا به آب بیشتری نیاز دارند ولی نه به اندازه‌ی تابستان.
در زمستان سطح خاک خیلی زودتر خشک می‌شود اما این خشک شدن به این معنی نیست که گیاه شما به آب نیاز دارد. برای تشخیص رطوبت خاک باید انگشت خود را داخل خاک فرو ببرید و اگر یکی دو اینچ از سطح خاک خشک شده بود، می توانید به گلدان آب بدهید.
هیچ وقت از آب سرد برای آب دادن به گیاهان استفاده نکنید. اجازه دهید که آب به دمای اتاق برسد تا سردی آن باعث ایجاد شوک در ریشه‌ی گیاه نشود. در بعضی از مناطق، آب شیر ممکن است در زمستان بسیار سرد باشد. از چند ساعت قبل، آب را داخل ظرفی بریزید و در دمای اتاق بگذارید. گرم شدن تدریجی آب به این روش، باعث می‌شود که بعضی گازهای موجود در آن مثلا کلرین، بخار و از آب خارج شود.
۲. تغییر رطوبت
کاهش رطوبت محیط یکی از بزرگترین چالش‌های گیاهان آپارتمانی در زمستان است. در خانه‌هایی که با بخاری و وسایل گرمایشی گرم می‌شوند، رطوبت هوا در زمستان بین ۱۰ تا ۲۰ درصد کاهش می‌یابد. رطوبت موردعلاقه‌ی گیاهان، ۵۰ درصد است.
اگر در خانه از دستگاه‌های بخور استفاده می‌کنید، گیاه خود را به نزدیکی آن منتقل کنید تا از فضای مرطوب اطراف آن لذت ببرید. دستگاه بخور بهترین راهکار برای پیشگیری از خشکی هوای محیط است. در لینک زیر می‌توانید نمونه‌هایی از دستگاه‌های بخور را ببینید که نه تنها برای گیاهان بلکه برای سلامت پوست و دستگاه تنفسی خود شما هم مفید است.
روش دیگر، کنار هم قرار دادن گلدان‌ها است. گیاهان به طور طبیعی از برگ‌های خود بخاری تولید می‌کنند. اگر آن‌ها را در کنار هم قرار دهید از این بخار ایجاد شده در اطراف خود، بیشتر بهره می‌برند.
سرویس بهداشتی و آشپزخانه هم از جمله قسمت‌هایی از خانه است که معمولا رطوبت هوا در آن بیشتر است. اگر امکان‌پذیر است در زمستان گیاهان آپارتمانی خود را به این قست‌های خانه منتقل کنید.
یک روش قدیمی دیگر استفاده از سینی آب است. یک سینی آب در کنار گلدان‌های خود بگذارید. می‌توانید یک سینی بزرگ بردارید و ان را با سنگ بپوشانید و گلدان را داخل آن بگذارید تا خود گلدان با آب در تماس نباشد. بخار شدن آب داخل سینی، رطوبت مورد نیاز گیاهان را فراهم می‌کند.
غبارپاشی یکی دیگر از روش‌های خوب برای تامین رطوبت مورد نیاز گیاه است. ولی این کار بیشتر برای باغبان لذت‌بخش است تا اینکه برای گیاه مفید باشد. رطوبتی که روی برگ‌های گیاه ایجاد می‌شود خیلی زود بخار می‌شود. اگر می‌خواهید گیاه شما واقعا از غبارپاشی سود ببرد، باید این کار را چند بار در روز انجام دهید. اگر گلدان‌های زیادی داشته باشید، این کار ممکن نیست ولی اگر یکی دو گلدان دارید و وقت کافی هم دارید، غبارپاشی گیاه را انجام دهید.
در تابستان، غبارپاشی زیاد می‌تواند باعث ایجاد مشکلات قارچی در گیاه شود ولی در زمستان معمولا این خطر وجود ندارد. با یک آبپاش معمولی می‌توانید غبارپاشی را انجام دهید.
۳. توجه به دمای هوا
بیشتر گیاهان مثل انسان در دمایی بین ۱۸ تا ۲۳ درجه در روز راحت‌اند. برای اینکه این شرایط را برای گیاهان فراهم کنید، باید آن‌ها را از درزهایی که هوای سرد از آن به داخل می‌آید دور نگه دارید و از منابع گرما مثلا بخاری هم دور کنید. نوسان در دمای محیط اطراف گیاه، باعث از بین رفتن آن می‌شود. مدت‌های طولانی قرار گرفتن در معرض سرما یا گرما هم می‌تواند آسیب جدی به گیاه وارد کند. سعی کنید دمای خانه را همیشه در یک حد میانگین نگه دارید.
۴. توجه به نور آفتاب
در زمستان خورشید ساعات کمتری می‌تابد و روزها کوتاه‌تر است. علاوه‌بر‌این، زاویه‌ی تابش آن هم کمتر است. به همین دلیل گلدان‌های شما ممکن است به اندازه‌ی تابستان نور کافی دریافت نکنند. در این فصل سعی کنید آن‌ها را به قسمت‌هایی از خانه منتقل کنید که ساعات بیشتری آفتاب می‌گیرد. مثلا پنجره‌های جنوبی و غربی بیشتر ساعات روز آفتاب دارند. البته توجه کنید که گلدان‌ها را زیاد به پنجره‌هایی که درز دارند نزدیک نکنید.
هر بار که به گلدان‌ها آب می‌دهید آن را ۹۰ درجه بچرخانید تا تمام اطراف گلدان نور بگیرد و گیاه به طور یکنواخت رشد کند. وجود لایه‌های غبار روی برگ‌ها می‌تواند دریافت نور را با مشکل مواجه کنید. سعی کنید همیشه با یک دستمال نرم مرطوب برگ‌ها را تمیز کنید تا گردوغبار مانع رسیدن نور آفتاب به برگ‌ها نشود. برای این کار می‌توانید از گردگیر استفاده کنید. فقط دقت کنید که با ملایمت این کار را انجام دهید تا ساقه و برگ گیاه آسیب نبیند.
نکته:
در خانه‌ها و مکان‌هایی که نور خورشید در زمستان به کمترین حالت خود می‌رسد و شاید به‌کلی هیچ نوری در روز دریافت نشود، باید از نورهای مکمل و مصنوعی استفاده کنید تا نور مورد نیاز گیاه تامین شود. در این صورت در زمستان گیاهان به نور مصنوعی بیشتری نیاز دارند و باید ساعت‌های طولانی‌تری در معرض این نور مصنوعی باشند. مثلا اگر گیاه شما در طول روز به ۶ ساعت نور مستقیم خورشید نیاز دارد، باید برای دریافت همان مقدار انرژی، روزانه بین ۱۲ تا ۱۴ ساعت در معرض نور مصنوعی مکمل قرار بگیرد.
نورهای مصنوعی مخصوص رشد گیاه شدت کمتری نسبت به نور مستقیم خورشید دارند به همین دلیل باید برای مدت بیشتری گیاهان را در معرض این نور قرار دهید.
۵. رژیم غذایی برای گیاه
بیشتر گیاهان آپارتمانی در زمستان به کود نیاز ندارند چون دوران رشد فعال ندارند. کود دادن به گیاهان در شرایطی که در خواب زمستانی هستند، چرخه‌ی طبیعی رشد آن‌ها را با اختلال مواجه می‌کند. پس تا نزدیکی بهار برای گیاهان آپارتمانی از کود استفاده نکنید.
در اواخر فصل زمستان مثلا از اواسط اسفندماه، وقتی که کم کم نشانه‌های رشد در برگ‌های گیاه دیده می‌شود، می‌توانید کود دادن به آن را از سر بگیرید تا برای فصل رشد آماده شود.
بعضی از گیاهان استوایی به خصوص گیاهان رونده، در فصل زمستان هم رشد فعال دارند. این گیاهان ممکن است به مقداری کوددهی نیاز داشته باشند ولی معمولا باید مقدار کوددهی به آن‌ها را نسبت به فصل بهار و تابستان کاهش دهید.
۶. مراقبت از گیاه در برابر آفت‌ها
فصل زمستان زمان محبوبی برای حشره‌های کوچکی است که از شیره‌ی گیاهان تغذیه می‌کنند. به همین دلیل در این فصل بیشتر باید مراقب گیاهان باشید و آن‌ها را از این نظر مرتب بررسی کنید. حتی حشره‌هایی که محیط گرم را دوست دارند، در این فصل معمولا به گیاهان حمله می‌کنند پس نیاز به آفت‌کش دارید.
برای بررسی کردن گیاه، چند روز یک بار پشت برگ‌های آن را بررسی کنید. هر زمان که به آن آب می‌دهید فرصت خوبی برای بررسی گیاه است. غیر از برگ، ساقه‌های گیاه را هم به دقت نگاه کنید. اگر نشانه‌ای از وجود حشره‌ها مشاهده کردید، با پدهای الکلی یا پنبه‌ی آغشته به الکل، آن را از روی گیاه بردارید.
اگر میزان گسترش آفت‌ها زیاد است باید از صابون‌ها یا روغن‌های آفت‌کش استفاده کنید و الکل جواب‌گو نیست. از لینک زیر می‌توانید انواع آفت‌کش را متناسب با آفت و شرایط گیاه تهیه کنید:
۷. عدم نگرانی در مورد ریزش برگ
وقتی گیاهانی را که در تابستان در فضای باز بوده‌اند به خانه بیاورید، احتمالا تعدادی از برگ‌های آن‌ها می‌‌ریزد و این طبیعی است. در واقع گیاهان در این شرایط در حال هماهنگ شدن با محیط داخلی هستند و کاملا طبیعی است که تعدادی از برگ‌های خود را از دست بدهند. این مشکل نباید باعث نگرانی شما شود. در واقع ریزش برگ واکنشی است به کاهش مقدار نور در زمستان.
۸. تمیز نگه داشتن برگ‌ها
قبلا هم اشاره کردیم که وجود گرد و غبار روی برگ‌ها می‌تواند مانع رسیدن نور به برگ‌ها شود. در زمستان نور در حالت عادی کم است و اگر برگ‌ها هم آلوده باشند، مقدار نور دریافتی گیاه به شدت کاهش پیدا می‌کند. علاوه بر نور، همین گرد و غبار مانع رسیدن رطوبت به برگ‌ها هم می‌شود.
جمع‌بندی
در زمستان گیاهان آپارتمانی نیازهای ویژه‌ای دارند. ممکن است لازم باشد که میزان آب دادن به آن‌ها را کاهش دهید یا نور بیشتری به آن‌ها برسانید. البته هر گیاه نیاز متفاوتی دارد و نیاز آن به منطقه‌ی بومی گیاه بستگی دارد. ولی مجموعه‌ای از نکاتی که بالاتر عنوان کردیم برای بیشتر گیاهان آپارتمانی جواب می‌دهد. توجه به این کار باعث می‌شود که گیاهان آپارتمانی شما بدون مشکل، زمستان را بگذرانند و برای بهار و فصل رشد آماده باشند.
منبع: bhg
