فقط نوزادان نیستند که در طول روز چرت می‌زنند؛ بسیاری از بزرگ‌سالان نیز به چرت زدن علاقه دارند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که خواب بعد از ظهر و چرت زدن در طول روز برای بزرگ‌سالان نیز مفید است. البته برای لذت بردن از خواب روزانه لزوما نباید احساس خستگی کنیم. چرت زدن در طول روز فواید فراوانی دارد. چرتی کوتاه در اواسط بعدازظهر می‌تواند موجب تقویت حافظه، بهبود عملکرد شغلی، بهتر شدن حال و روحیه، افزایش هوشیاری و کاهش استرس شود. پس، از خواب بعد از ظهر خود لذت ببرید و از فواید فراوان آن غافل نشوید. در ادامه مهم‌ترین فواید چرت بعدازظهر را بررسی می‌کنیم.
فواید چرت زدن و خواب بعد از ظهر برای سلامتی
۱. باعث تقویت حافظه‌تان می‌شود
مطالعات نشان داده است که خواب در ذخیره‌سازی خاطرات نقش مهمی دارد. چرت زدن نیز درست به‌اندازۀ خواب کامل شبانه به ما کمک می‌کند چیزهایی را که در طول روز یادگرفته‌ایم، به‌ذهن بسپاریم. چرت زدن از فراموش کردن چیزهایی مانند مهارت‌های حرکتی (motor skills)، ادراک حسی (sense perception) و یادآوری کلامی (verbal recall) نیز جلوگیری می‌کند.
۲. ایجاد ارتباط میان اطلاعات را آسان‌تر می‌کند
چرت زدن علاوه بر اینکه موجب می‌شود چیزهایی را که تازه یاد گرفته‌ایم به‌ذهن بسپاریم، کمک می‌کند که مغز ما میان چیزهایی که درک کرده‌ایم، ارتباط برقرار کند. طی یک پژوهش، کسانی که به خواب بعدازظهر عادت داشتند، راحت‌تر توانستند اطلاعاتی را که در طول روز به‌دست آورده بودند، کنار هم قرار دهند.
۳. به پیشرفت شغلی شما کمک می‌کند
وقتی کاری را چند بار در طول روز انجام می‌دهیم، عملکردمان با گذشت روز، بدتر می‌شود. پژوهش‌ها نشان داده است که چرت زدن به ما کمک می‌کند تا عملکردمان را یکنواخت و یکپارچه نگهداریم؛ همچنین، از اُفت عملکردمان هم جلوگیری می‌کند و همین باعث پیشرفت شغلی می‌شود.
۴. روحیه و حال شما را بهتر می‌کند
وقتی حال‌تان گرفته است و حس‌وحال خوبی ندارید، کمی چرت بزنید تا روحیه‌تان بهتر شود. چرت زدن یا حتی صرفا یک ساعت استراحت کردن (بدون اینکه به‌خواب برویم) موجب می‌شود که خلق‌وخوی بهتری داشته باشیم. به‌گفتۀ متخصصان، آرامش ناشی از دراز کشیدن و استراحت کردن موجب بهتر شدن روحیه می‌شود، چه به‌خواب برویم و چه نرویم.
۵. هوشیارتر می‌‌شوید
اگر درست بعد از نهار کمی احساس خواب آلودگی می‌کنید، باید بدانید که این احساسی است که در خیلی‌ها ایجاد می‌شود و صرفا مختص شما نیست. ولی ۲۰ دقیقه چرت زدن موجب می‌شود که سنگینی پلک‌های‌مان را برطرف کنیم.
۶. چرت کوتاه فواید مهمی دارد
چرتی به کوتاهی ۱۰ دقیقه نیز می‌تواند برای ما مفید باشد. ولی زمان چرت زدن را در حد ۳۰ دقیقه یا کمتر نگه دارید تا با احساس خستگی بیشتر از خواب بیدار نشوید. سُستی و گیجی‌ای که پس از چرت زدن طولانی حس می‌کنید، «اینرسی خواب» (sleep inertia) نامیده می‌شود. هرچه مدت‌زمان چرت زدن طولانی‌تر باشد، احتمال اینکه این احساس را پیدا کنید نیز بیشتر است. مهم‌تر اینکه در این حالت برای سرحال شدن و بازگشتن به کار نیز به زمان بیشتری نیاز خواهید داشت.
۷. چرت زدن بهتر از مصرف کافئین است
اگر احساس خستگی می‌کنید، ولی کارهای زیادی مانده که باید انجام بدهید یا باید درس بخوانید، به‌جای نوشیدن قهوه بهتر است کمی چرت بزنید. چرت زدن بیشتر از کافئین موجب تقویت حافظه و افزایش یادگیری می‌شود.
۸. بی‌خوابی شبانه‌تان را جبران می‌کند
اگر می‌دانید که یک یا دو شب نمی‌توانید خوب بخوابید (مثلا به‌دلیل مسافرت) بهتر است که با کمی چرت زدنِ پیشاپیش، خودتان را آماده کنید و کافئین مصرف نکنید. این چرت زدن هرچه طولانی‌تر باشد، بهتر است. اگر مجبور هستید از کافئین استفاده کنید، توجه داشته باشید که معمولا نوشیدن مقدار کمی کافئین بهتر از مصرف یک فنجان بزرگ قهوه است.
۹. چرت زدن استرس را کاهش می‌دهد
اگر استرس و فشار زیادی را تحمل می‌کنید، چرت زدن می‌تواند استرس شما را کاهش دهد و سلامت سیستم ایمنی بدن‌تان را بهبود دهد. متخصصان عقیده دارند که چرتی ۳۰ دقیقه‌ای بسیار مؤثر است.
۱۰. به سلامت قلب شما کمک می‌کند
چرت زدن حتی برای سلامت قلب نیز مفید است. در پژوهشی، افرادی که به‌مدت ۴۵ تا ۶۰ دقیقه چرت می‌زدند، پس از پشت‌سر گذاشتنِ استرس ذهنی، فشار خون پایین‌تری داشتند. بنابراین چرت زدن به بدن کمک می‌کند تا پس از قرار گرفتن در شرایط پر از فشار و استرس، سلامت خود را حفظ کند.
۱۱. موجب افزایش خلاقیت می‌شود
آیا تا‌به‌حال با ایده‌ای عالی از خواب بیدار شده‌اید؟ حرکات تند چشم در خواب (REM sleep) که معمولا ۷۰ تا ۹۰ دقیقه پس از به‌خواب رفتن شروع می‌شود، بخشی از مغز را فعال می‌کند که با تخیل و رؤیا دیدن مرتبط است. چرتی که با حرکات تند چشم همراه باشد، موجب افزایش خلاقیت می‌شود و به ما کمک می‌کند ایده‌های خود را با روش‌های تازه‌ای با هم ترکیب کنیم تا به پاسخ برسیم.
۱۲. باعث می‌شود شب‌ها بهتر بخوابید
گرچه شاید این ادعا غیرمنطقی به‌نظر برسد، ولی چرت زدن در طول روز به افراد مسن‌تر کمک می‌کند تا در طول شب، خواب بهتری داشته باشند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که چرتی ۳۰ دقیقه‌ای بین ساعت ۱ تا ۳ بعدازظهر که با ورزش ملایمی مانند پیاده روی و حرکات کششی در هنگام عصر ترکیب شده باشد، در بهبود خواب شبانه مؤثر است. به‌علاوه سلامت ذهن و جسم نیز با این روش بهبود پیدا می‌کند.
۱۳. حافظه کودکان را تقویت می‌کند
در بسیاری از کودکان در سنین پیش از دبستان و مدت‌ها قبل از اینکه وارد مهدکودک شوند، چرت زدن متوقف می‌شود. ولی واقعیت این است که چرت زدن برای یادگیری و رشد در این دوران بسیار مهم است. کودکانی که به‌طور منظم چرت می‌زنند بیشتر از سایر کودکان می‌توانند چیزهایی را که یادگرفته‌اند، به خاطر بسپارند. از آنجا که مخازن حافظۀ کوتاه‌مدت در این سنین محدود هستند، کودکان کوچک‌تر به خواب مکرر بیشتری نیاز دارند. حافظه کوتاه مدت نقش مهمی در حفظ و نگهداری خاطرات در مغز دارد.
میزان خواب و زمان مناسب برای چرت زدن در طول روز
برخی از فواید چرت زدن یا خواب بعد از ظهر شامل حال همه می‌شود. باوجود این، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد چرت زدن در صورتی موجب بهبود انواع خاصی از روش های یادگیری می‌شود که به‌طور منظم تکرار شود. یکی از این انواع یادگیری، توانایی تشخیص تفاوت میان چیزهای مشابهی مانند تصاویر یا بافت‌ها است.
برای اینکه بیشترین بهره را از چرت زدن ببریم باید زمان مناسبی را برای آن تعیین کنیم. بیشتر افراد خواب بعد از ظهر را طبیعی‌ترین و مفیدترین خواب روزانه می‌دانند. بعضی می‌گویند که خوابیدن بین ساعت ۲ و ۳ بعدازظهر، یعنی زمانی که سطح هوشیاری انسان به‌طور طبیعی کاهش می‌یابد، بهتر است. بهترین زمان چرت زدن به این بستگی دارد که شب گذشته چقدر استراحت کرده‌اید. اگر شب گذشته خوب خوابیده‌اید، بهتر است که کمی دیرتر چرت بزنید. ولی اگر کمبود خواب دارید، بهتر است که اوایل روز چرت بزنید و استراحت کنید.
