به تازگی یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی، گزارش ناسا مبنی بر وجود ابر متانی بر فراز آسمان تهران را تأیید کرده است.
چندی پیش، اداره کل ملی هوانوردی و فضایی ایالات متحده، ناسا، با انتشار یک تصویر ماهواره‌ای، از تشکیل توده‌ای از گاز متان به طول تقریباً پنج کیلومتر در جنوب تهران خبر داد و آن را مرتبط با مجتمع پردازش و بازیافت زباله آرادکوه دانست.
این خبر با بازخوردهای عجیب و جنجال‌برانگیز مقامات مواجه و رد شد؛ شهردار تهران ادعای ناسا را دروغ خواند و معاون پسماند شهرداری گفت که چنین گزارشی را به او ارجاع نداده‌اند. در این میان، معاون دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت که مراکز دفن قدیمی به‌طور قطع قابلیت دفع گاز متان را دارند و نمی‌توان این موضوع را حاشا کرد.
حال، پس از چند هفته، استارتاپ تیزنگر، یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی، با بررسی داده‌های ماهواره‌ای، وجود چنین توده‌ای را قطعی می‌داند. داده‌های سال 2022 تیزگر نشان می‌دهند که نه تنها این توده گاز متان وجود دارد، بلکه در ماه شهریور به‌طور چشم‌گیری گسترش یافته و به غلظت 1.9 پی‌پی‌ام (PPM: واحد در میلیون) رسیده است؛ پژوهشی که حاوی نتایجی مشابه با ناسا است.
یاسر عشورزاده، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان تیزنگر در گفتگویی با روزنامه «پیام ما» گفت این پژوهش با استفاده از سیستم هوشمند مشاهدات ماهواره‌ای (سهم)، محصول دانش‌بنیان سطح یک شرکت تیزنگر انجام شده است و در آن از داده‌های ماهواره سنتینل5 (Sentinel5) و سنجنده TROPOMI که جزئی از ماهواره‌های گروه کوپرنیک آژانس فضایی اروپا است، بهره گرفته‌اند. این سنجنده، با شفافیت 3.5 کیلومتر، یک سنجنده تصویربرداری نادر است که باندهای تصویری با طول موج بین امواج فرابنفش و مادون قرمز را پوشش می‌دهد.
در پی تلاش و پژوهش دوساله بخش تحقیق و توسعه تیزنگر، با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، این شرکت دانش‌بنیان، تصاویر ماهواره‌ای را دریافت و جهت شناسایی پدیده‌های محیطی، طراحی و تولید، پردازش می‌کند:
سنجش از دور ماهواره‌ای با ثبت امواج الکترومغناطیس بازتابش شده توسط سنسورهای نصب‌شده در ماهواره، پدیده‌های محیطی را آشکارسازی می‌کند. شرکت تیزنگر نیز با دریافت تصاویر ماهواره‌ای چند‌باندی سامانه‌ای را با نام سیستم هوشمند مشاهدات ماهواره‌ای (سهم) به عنوان محصول دانش بنیان سطح یک را توسعه داده که می‌تواند از طریق پردازش تصویر و هوش مصنوعی گزارش‌های فنی و مطالعات محیطی خود را در قالب یک پلتفرم جامع جی‌آی‌اس (GIS: سامانه اطلاعات جغرافیایی) ارائه کند. یکی از خدمات پلتفرم سهم، پایش ماهواره‌ای آلاینده‌ای هوا از جمله دی‌اکسید نیتروژن، گرد و غبار و متان است. در گزارش مربوط به شناسایی گاز متان با استفاده از داده‌های ماهواره سنتینل5، سیستم کوپرنیک آژانس فضایی اروپا و پردازش سری زمانی سال 2022 در محدوده تهران، میزان گاز متان آشکار شد. در این پایش زمانی مشخص شد که از شهریور‌ماه غلظت گاز متان افزایش می‌یابد؛ به‌طوری که میانگین غلظت یک ساله در این محدوده به 1.9 پی‌پی‌ام (PPM: واحد در میلیون) رسیده است.
استارتاپ دانش‌بنیان تیزنگر دارای تأییدیه آژانس فضایی اروپا در بخش تشخیص نقاط آتش، تشخیص لکه‌های نفتی و تغییرات پوشش گیاهی از گروه ماهواره‌های سنتینل است و پیش‌تر در تشخیص لکه‌های نفتی خلیج فارس در مسابقه سازمان فضایی اروپا، رتبه پنجم جهان را به دست آورده.
گزارش‌ها حاکی از آن است که توده عظیم متان در جنوب تهران، در هر ساعت ۸۵۰۰ کیلوگرم متان به هوا می‌فرستد.
گاز متان، پس از دی‌اکسید کربن، مهم‌ترین عامل در افزایش اثر گلخانه‌ای انسان‌زایی بوده و حدود 30 درصد از گرمایش زمین ناشی از انتشار این گاز است. این گاز گلخانه‌ای 84 برابر بیشتر از دی‌اکسید کربن در گرمایش اتمسفر قدرت دارد.
