همهی ما بعد از یک روز سخت دوست داریم خودمان را به نوعی فعالیت آرامشبخش دعوت کنیم: خرید، خوردن یک غذای خوب یا بیرون رفتن با دوستان. این کارها باعث میشوند احساس بهتری پیدا کنیم.
اما پژوهش تازهای که در مجلهی Emotions چاپ شده است میگوید این کارها در بهبود حال آدم تاثیری بیشتر از «هیچ کاری نکردن» ندارند! در عوض، کمک کردن به دیگران یا کارهای خیرخواهانه تاثیر زیادی در بهبود خُلق و سلامتی و داشتن حال خوب دارد.
دکتر نلسون که نویسندهی اصلی این مقاله است به هافینتگون پست میگوید: «تعجبی ندارد که فعالیتهای اجتماعی باعث احساسات مثبت بیشتری در افراد و شکوفایی عاطفی آنها شوند، اما نکتهی جالب برای من فهمیدن این موضوع بود که اگر مرکز ثقل این فعالیتها «خودمان» باشیم هیچ تاثیر منفی یا مثبتی در روحیه یا شکوفایی عاطفی ما ندارند! این مسئله از آنجا اهمیت دارد که بیشتر اوقات مردم از به خود رسیدن به عنوان راهی برای بهتر شدن یاد میکنند، در حالی که تحقیقات ما نشان داده است بهترین راه برای شاد شدن این است که به دیگران برسیم.»
ابن پژوهش روی ۴۳۷ داوطلب انجام شده است که به چهار گروه تقسیم شده بودند و هر گروه باید در مدت شش هفته چند تکلیف متفاوت را انجام میدادند.
از گروه اول خواسته شده بود که کارهای خوبی برای بهتر کردن دنیا انجام دهند: مثلا جمع کردن زبالههای کوچک از روی زمین. به گروه دوم گفته شده بود که در حق دیگران خوبی کنند: مثلا برای دوستی یک فنجان قهوه بخرند یا در تهیهی غذا به خانواده کمک کنند. گروه سوم قرار بود کارهای خوبی در حق خودشان انجام دهند: مثلا بیشتر ورزش کنند یا یک روز هفته را سرکار نروند و به خودشان اختصاص بدهند. و دست آخر، از گروه چهارم خواسته شده بود که فراتر از فعالیتهای عادی زندگی خود، هیچ کاری نکنند.
قبل و بعد از این دورهی شش هفتهای، همهی شرکتکنندگان پرسشنامهای را پر کردند تا وضعیت روانی، عاطفی و سلامت آنها بررسی شود. همچنین، شرکتکنندگان در طول مدت پژوهش، احساسات مثبت و منفی خود را به صورت هفتگی گزارش میکردند.
محققان متوجه شدند شرکتکنندگانی که از روی مهربانی کارهای خوب کرده بودند، چه کارهای خوب عمومی که به درد دنیا میخورد و چه کار خوب در حق افراد خاص، نسبت به کسانی که روی خودشان متمرکز بودند و رفتار خاصی نداشتند بیشتر احساس شادی یا بهبود خُلق را گزارش کردهاند.
در حقیقت، این پژوهش نشان داد کسانی که فعالیتهایی با محور خودشان انجام داده بودند هیچ بهبودی در وضع سلامت یا احساسات مثبت مشاهده نکرده بودند.
دکتر نلسون میگوید :«انجام کارهای مثبت برای دیگران باعث میشود فرد احساسات مثبتتری مانند خوشی، رضایت و عشق داشته باشد. در نتیجهی این احساسات، سلامت روانی او هم افزایش مییابد چون مهربانی کردن با دیگران باعث شکوفایی روابط اجتماعی یا احساس غرور از انجام یک عمل خوب میشود.»
پژوهشهای دیگر هم نشان دادهاند که مهربانی کردن به دیگران هم بر سلامت روانی و هم بر سلامت جسمی اثر دارند. مثلا، نتایج پژوهشی که توسط دانشگاه کلمبیا انجام شد نشان داد که انجام کارهای خوب برای دیگران باعث کاهش اضطراب افرادی میشود که از مشکل اضطراب اجتماعی رنج میبرند. همچنین پژوهش دیگری نشان داده است که «نوعدوستی» میتواند فشار خون و استرس را کاهش دهد!
دکتر کلتنر، استاد روانشناسی دانشگاه کالیفرنیا که در این پژوهش شرکت نداشته است، به هافینتگون پست میگوید انجام اعمال خیرخواهانه میتواند به آزاد شدن دوپامین در مغز منجر شود. این ماده یک انتقالدهندهی عصبیِ احساسات مثبت است و آزاد شدن آن میتواند به ما این احساس را بدهد که در حال خدمت به چیزی بزرگتر از خودمان هستیم.
دکتر کلتنر میگوید :«این پژوهش واقعا اهمیت زیادی دارد چرا که نتایج آن بر کوهِ شواهد دیگری صحه میگذارد که میگویند کمک به بهبود رفاه دیگران باعث بهتر شدن خودمان میشود؛ درست بر خلاف افسانهای که میگوید راه خوب زندگی کردن، مراقبت از یک نفر است: خودمان»