دوره‌ای که باید برای دیدن فوتبال خودمان را به هر ترتیبی به خانه می‌رساندیم تا جلوی تلویزیون بنشینیم به سر رسیده و دیگر برای دیدن نتایج بازی‌ها هم نیاز نیست از بقیه پرس و جو کنیم یا منتظر اخبار ورزشی بمانیم، این روزها با کمک اینترنت می‌توان بازی‌ها را به صورت آنلاین دید و نتایج را هم به صورت لحظه‌ای دنبال کرد.
اپلیکیشن فوتبالی، یکی از پرطرفدارترین اپ‌های ورزشی است که علاوه بر این موارد، گستره‌ی متنوعی از محتواهای مختلف ورزشی را ارائه می‌دهد. برای آشنایی بیشتر با این اپلیکیشن و تیم سازنده‌اش به گفت و گو با سردبیر و مدیر مسئول اپ فوتبالی نشستیم تا کمی بیشتر از پروسه‌ی تهیه‌ی محتوا و آمار و ارقام در فوتبالی بدانیم.
«چیا فوادی» در این مصاحبه درباره‌ی آغاز به کار اپلیکیشن، وضعیت فعلی آن و برنامه‌های آینده توضیحاتی داد و از لزوم حمایت‌های دولتی نسبت به اپلیکیشن‌های ایرانی برایمان گفت.
دیجیاتو: خودتان را برای خوانندگان دیجیاتو معرفی کنید و بگویید چند سال است در حوزه ورزشی فعالیت دارید.
چیا فوادی: من چیا فوادی هستم، فارغ‌التحصیل رشته‌ی مهندسی عمران از دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در مقطع کارشناسی ارشد. در حال حاضر مدیر مسئول و سردبیر فوتبالی هستم. حدود ۱۸ سال است که در حوزه‌ی محتوا فعالیت می‌کنم و سابقه‌ی کار در رسانههای مختلف ورزشی و غیر ورزشی، برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی را دارم.
دیجیاتو: تیم فوتبالی چه سالی و با چند نفر شروع به کار کرد و در حال حاضر چند نفر هستید؟
چیا فوادی: تیم فوتبالی از بهمن‌ماه ۹۳ شروع به کار کرد و در فروردین ۹۴ اپلیکیشن منتشر شد. در ابتدای کار و در یک سال اول، کار توسعه و نگهداری اپلیکیشن به صورت فردی انجام می‌شد اما پس از یک‌سال فوتبالی به شرکت توسعه‌ی فناوری‌های هوشمند آدران پیوست و تیمش توسعه پیدا کرد.
در حال حاضر تیم محصول ۱۴ نفر هستند و تیم محتوا که در دفتر کار می‌کنند هم ۷ نفر هستند. یک تیم محتوای اوت‌سورس هم وجود دارد که از سراسر کشور برای فوتبالی تولید محتوا می‌کنند و به نوعی می‌توان گفت که توانسته‌ایم شعبه‌ای از فوتبالی را در شهرهای مختلف داشته باشیم. فوتبالی در شهرهایی که تیم لیگ برتری دارند شعبه دارد، دوستان ما در شهرستان‌ها حضور دارند و تولید محتوا می‌کنند.
داریم در حوزه‌های مربوط به لیگ دسته‌اول هم این کار را انجام می‌دهیم تا تیم تولید محتوا را در آن شهرها هم توسعه بدهیم. در تهران هم در قسمت‌های مختلف شهر یعنی جاهایی که ورزشگاه‌های فوتبال هستند و بازی برگزار می‌شود، تیم تولید محتوا داریم تا بازی‌های لیگ برتر، لیگ دسته اول و لیگ‌های پایه هم پوشش داده شوند. در حوزه‌ی فوتبال داخلی یک تیم سوشال مدیا و تیم خبری هم داریم که خارج از دفتر کار می‌کنند.
دیجیاتو: ایده‌ی اپ فوتبالی چطور شکل گرفت؟ موقع شروع فعالیت شما اپلیکیشن‌های خارجی مطرحی کار می‌کردند. چقدر از آن‌ها الگو گرفتید؟
چیا فوادی: در سال ۹۳ اپلیکیشن نتایج زنده‌ی ایرانی وجود نداشت و این باعث شد که فضا برای حضور یک اپلیکیشن ورزشی فراهم شود، بالاخص در حوزه‌ی فوتبال. آن موقع دو اپلیکیشن معروف بودند، یکی FotMob و دیگری هم LiveScore بود که الان هم این دو اپلیکیشن هستند. این اپلیکیشن‌ها در آن زمان خیلی توسعه‌یافته نبودند اما برای شروع کار دید خوبی به ما می‌دادند.
مخاطب ایرانی دوست داشت رقابت‌های فوتبال ایرانی هم در آن اپلیکیشن‌ها باشد که البته وجود هم داشت اما اطلاعات کم و جزئی بود، نه گل‌ها، نه تعویض‌ها، نه کارت‌ها را اعلام می‌کرد و حتی گاها اشتباه هم پیش می‌آمد. این ایده‌ای شد که می‌توان چنین کاری در ایران کرد تا با حضور اپراتورها و کسانی که در مسابقات مختلف در ورزشگاه‌ها حضور دارند، اطلاعات را دقیق و سریع به مخاطب داد.
مثلا وقتی اتفاقی در یک بازی در ایران می‌افتاد همین FotMob یا LiveScore شاید با چند دقیقه تأخیر اعلام می‌کردند اما مسلما کاربر ایرانی می‌خواست نتایج را در لحظه داشته باشد و این ایده از آنجا شکل گرفت، ادامه پیدا کرد و به اینجا رسید.
دیجیاتو: با چه میزان سرمایه‌ای شروع به کار کردید؟ آیا سرمایه گذار داشتید یا با هزینه شخصی شروع به کار کردید؟
چیا فوادی: در سال اول این کار کاملا با سرمایه‌ی شخصی انجام می‌شد و هزینه‌ی خاصی برایش صرف نشد اما بعدا وقتی توسعه پیدا کرد و به شرکت آدران پیوست، سرمایه و هزینه هم برایش ایجاد شد.
ما در حوزه‌ی اخبار و نتایج زنده هیچ رقیب نزدیکی نداریم
دیجیاتو: زمانی که شروع به کار کردید رقابت چطور بود؟ الان چطور شده است؟
چیا فوادی: وقتی ما شروع کردیم در حوزه‌ی ورزش فوتبال رقبای مطرحی در حوزه‌ی موبایل وجود نداشتند ولی در بستر وب با وجود وبسایت‌ها و خبرگزاری‌های فوتبال مطمئنا رقیب‌های زیادی داشتیم اما ما به کمک اپلیکیشن موبایل، نسبت به رقبا مزیت رقابتی ویژه‌ای داشتیم. بنابراین نسبت به نصب فوتبالی اقبال زیادی نشان‌داده شد و در حال حاضر هم فوتبالی حدود یک میلیون و سیصد هزار نصب دارد.
نزدیک‌ترین رقیب ما ۳۰۰ هزار نصب دارد و با این اوصاف، ما در حوزه‌ی اخبار و نتایج زنده هیچ رقیب نزدیکی نداریم. اینکه رقیب نزدیکمان با ما یک میلیون فاصله دارد، تفاوت معناداری است. البته رقیبی دیگری داریم که یک میلیون نصب دارد اما فقط پخش زنده‌ی فوتبال را پشتیبانی می‌کند و هیچ مزیت خبری و محتوایی ندارد.
حدود سه سال است که فوتبالی در حوزه‌ی وب هم وارد شده و خبرگزاری ثبت کرده است که در طی سه سال توانسته بین خبرگزاری‌ها و وبسایت‌ها جا بیفتد. اگر در الکسا رنک فوتبالی را بررسی کنید، رتبه‌ی ما حدود ۶۰۰ است که شیب پیشرفت خوبی داشته. معمولا وقتی وبسایت‌ها شروع به کار می‌کنند، ممکن است در طی سه چهار سال رتبه‌شان به زیر ۱۰ هزار یا ۵ هزار هم نرسد اما ما در این سه سال توانستیم تا رتبه‌ی ۵۸۰، ۹۰ هم برسیم.
دیجیاتو: کانال‌های تلگرامی به نوعی رقیب مستقیم شما در جذب مخاطب به شمار می‌روند. چه مزایای رقابتی ارائه کرده‌اید که قادر به رقابت با آن‌ها باشید؟
چیا فوادی: در بحث کانال تلگرامی با توجه به محدودیت‌های موجود ۱۹ الی ۲۰ هزار کاربر دارد اما به یک منبع تبدیل شده. یعنی ویدیوهایی که ما در کانال تلگرامی آپلود می‌کنیم، میلیونی دیده می‌شوند. مثلا ویدیوهایی که برای طرفداران پرسپولیس یا استقلال می‌گذاریم سریعا در کانال‌های فعالی که مثلا ۳ یا ۴ میلیون کاربر دارند بازنشر می‌شوند. اینستاگرام ما به واسطه‌ی محتوای اختصاصی تعداد کاربر مناسبی را جذب کرده.
در مورد توییتر هم کمتر از یک‌سال است که فعالیتمان را شروع کرده‌ایم. نحوه‌ی فعالیت در هر یک از این‌ها مختلف است، در توییتر بخش خبری ملموس است، در تلگرام به لحظه بودن اخبار و گزارش لحظه‌ای مهم است و در اینستاگرام هم ویدیوها و پست‌هایی که بتوانند کاربر و لایک جذب کنند مهم هستند.
می‌توان گفت که با رسانههای برتر ورزشی رقابت داریم. شاید رقبای ما به واسطه‌ی قدمتی که دارند رنک الکسا و میانگین بهتری دارند اما ما الان تنه به تنه‌ی این سایت‌ها جلو می‌رویم و رقابت فشرده‌ای داریم. ما در هر جایی که ایونت برگزار شود، گزارشگر داریم که ویدیو را تهیه و ادیت می‌کند و با کپشن مناسب خبر را منتشر می‌کند، این سرعت عمل باعث شده که فوتبالی دیده بشود و جا بیفتد.
شاید سه یا چهار رسانه بیشتر در ایران نیستند که در این حوزه به این شکل فعالیت می‌کنند که البته سخت است و به نیروهای زیادی-حتی بیشتر از تعداد نیرویی که الان داریم- نیاز دارد. این نشان می‌دهد ما تنه به تنه‌ی این رسانه‌ها زده‌ایم و این رقابت، رقابت نزدیکی است.
امسال در ماه اردیبهشت ۱۵۰ میلیون بازدید روی اپ داشتیم که رکورد تاریخ بازدید اپ را شکست
دیجیاتو: فوتبالی چطور درآمدزایی می‌کند؟ از جدیدترین آمار و ارقام فوتبالی در این زمینه به ما بگویید.
چیا فوادی: اپلیکیشن فوتبالی به واسطه‌ی یوزربیسی که دارد و از طریق تبلیغات و اسپانسرشیپ درآمدزایی می‌کند. آمار درآمدی را در دسترس ندارم اما می‌توانم آمار بازدید را بگویم. مثلا امسال در ماه اردیبهشت ۱۵۰ میلیون بازدید روی اپ داشتیم که رکورد تاریخ بازدید اپ را شکست، ماه فروردین ۱۲۰ میلیون بود و ماه خرداد هم هنوز محاسبه‌ی دقیق نشده اما بین ۱۶۰ تا ۱۷۰ میلیون بازدید داشته. این ارقام فقط برای اپلیکیشن اندروید هستند اما در کل بازدید اپلیکیشن به همراه بازدید وبسایت که حداقل روزانه ۳۰ تا ۵۰ هزار بازدید دارد، عدد قابل توجهی است.
دیجیاتو: اپلیکیشن‌تان را برای iOS منتشر نکرده‌اید. این موضوع دلیل خاصی داشته؟ آیا در آینده برنامه‌ای برای انتشار اپ iOS دارید؟
چیا فوادی: البته قبلا اپلیکیشن iOS داشتیم اما به دلیل محدودیت‌هایی که اپ‌استور برای اپ‌های ایرانی اعمال کرد، ما تصمیم گرفتیم برای کاربران iOS یک وب‌اپ ارائه کنیم که روی پلتفرم‌های مختلف هم اعلام کردیم. این وب‌اپ تقریبا از نظر کیفیت و امکانات با اپلیکیشن اندروید برابری می‌کند. اگر محدودیت‌های مربوط به اپ‌های ایرانی در اپ‌استور رفع شود حتما برای انتشار اپ iOS اقدام می‌کنیم.
دیجیاتو: اگر بخواهید به بزرگترین مشکل و چالش فعلی اپلیکیشن‌های داخلی اشاره کنید، از چه چیزی نام می‌برید؟
چیا فوادی: با توجه به اینکه این حوزه هر روز با سرعت زیادی در حال رشد است و متأسفانه از طرفی هم به صورت مداوم قوانین و محدودیت‌های جدیدی وضع می‌شود؛ کار اپلیکیشن‌های داخلی برای تولید یک محصول خوب هر روز سخت‌تر می‌شود. یک بخشی از مشکل همین تحریم‌هایی است که درباره‌اش صحبت کردیم و بخشی هم مسئله‌ی حق پخش و کپی‌رایت است که کار را سخت کرده. ما باید خیلی در انتشار محتواهای دارای کپی‌رایت دقت کنیم چون خیلی سریع بن می‌شوند.
وقتی به اپ‌های خارجی نگاه می‌کنید، هر روز یک بخش جدید و یک ویژگی جدید ارائه می‌دهند و یک کار جدید در حوزه‌ی تولید محتوا و در حوزه‌ی پوشش مسابقات و نتایج انجام می‌دهند. چالش دیگر هم این است که ما باید سعی کنیم از آن‌ها الگو بگیریم تا بتوانیم مثل آن‌ها و حتی بهتر از آن‌ها این کار را انجام بدهیم. ما یک تیم رصد داریم که این مسائل را رصد می‌کنند و به مدیران گزارش می‌دهند تا تسک‌هایی تعریف کنند که باعث می‌شوند کیفیت اپ بهتر شود.
از استارتاپ‌ها و اپلیکیشن‌های ایرانی حمایت خاصی صورت نمی‌گیرد
این مسئله هم وجود دارد که از استارتاپ ها و اپلیکیشن‌های ایرانی حمایت خاصی صورت نمی‌گیرد. ما از ارگان‌ها و سازمان‌های مختلفی مجوز فعالیت می‌گیریم اما از طرف این ارگان‌ها حمایتی صورت نمی‌گیرد. نمی‌دانم متولی این امر کیست اما لازم است که حداقل از اپ‌های داخلی که با این تعداد کاربر بالا در حال انجام کار و ارائه‌ی سرویس به ایرانیان داخل و خارج از کشور هستند حمایت شود.
دیجیاتو: برای بازی‌های یورو تغییر خاصی در اپلیکیشن ایجاد کردید؟
چیا فوادی: ما برای این بازی‌ها یک بخش با نام یورو ۲۰۲۰ اضافه کردیم که کل اتفاقات، ویدیوها، خبرها، عکس‌ها، نتایج، نمودار حذفی و گروهی و بخش‌های دیگری مثل گل‌های قدیمی، ادوار یورو و نوستالژی دارد. تمام این‌ها به صورت ۲۴ ساعته هم در سوشال مدیا و هم در اپ پوشش داده می‌شوند.
به جز یورو هم بخش‌هایی اضافه شده. مثلا بخش منهای فوتبالی را اضافه کردیم که رشته‌های غیر از فوتبال را هم از امسال در آن پوشش می‌دهیم و این بخش را با لیگ ملت‌های والیبال شروع کردیم که تیم ملی ایران و کشورهای دیگر در آن حضور داشتند و جزئیات بازی‌ها، جداول، اخبار، ویدیوها و همه‌چیز را پوشش دادیم.
بک بخش محبوب‌ترین اخبار را داریم که اخبار پربازدید در آن قرار می‌گیرند، بخش نقل و انتقالات که آخرین نقل و انتقالات بازیکنان فوتبال جهان را پوشش می‌دهیم، روزنامه‌های داخلی و خارجی را برای کاربران می‌گذاریم و اخبار و ویدیوها هم که هر دقیقه به روز می‌شوند. یک بخش پیشنهاد سردبیر داریم که من مطالبی که از نظر خودم بسیار خوب هستند به کاربران پیشنهاد می‌دهم.
بخش پخش زنده داریم که مسابقاتی که پخش تلویزیونی داشته باشند در این بخش نمایش داده می‌شوند تا کسانی که دسترسی به تلویزیون ندارند بتوانند مسابقات را با گوشی خود ببینند. در هر پخش زنده تقریبا بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار کاربر به صورت همزمان بازی‌ها را از اپ تماشا می‌کنند.
خلاصه‌ی بازی‌ها را هم داریم که هر بازی در هرجای دنیا انجام شود که برای کاربران مهم است، ویدیوی خلاصه‌ی بازی در اپ ببینند. بخش انیمیشن را داریم که انیمیشن‌های مربوط به فوتبال و ورزش در آن قرار می‌گیرند. بخش مستند هم هست که مستندهای فوتبالی و ورزشی دارد.
در بخش فوتبال هم کل اخبار، نتایج زنده، جداول تیم‌ها و جداول لیگ‌های مختلف از جمله لیگ برتر ایران، لیگ دسته‌اول، جام ملت‌های اروپا، کوپا آمریکا، انتخابی جام‌جهانی در قاره‌های مختلف، لیگ‌های مطرح اروپایی مثل بوندسلیگا، فرانسه، لیگ برتر انگلیس، ایتالیا و لالیگا، لیگ‌های پرتغال و روسیه، لیگ هلند، لیگ قهرمانان، ستارگان قطر، سوپرلیگ ترکیه، لیگ قهرمانان آسیا، جی‌لیگ و کی‌لیگ که لیگ‌های ژاپن و کره هستند را هم پوشش می‌دهیم.
ما در روز حدود۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار یوزر فعال داریم که از اپ بازدید می‌کنند و یک میلیون و ۸۰۰هزار کاربر فعال ماهانه هم داریم
دیجیاتو: تأثیر این رقابت‌ها بر میزان تعامل کاربرها چطور بوده؟ آیا افزایش داشته؟
چیا فوادی: سال ۹۹ اوج کرونا بود و باعث شد که بسیاری از بازی‌های داخلی و خارجی عقب بیفتند و همه‌ی این بازی‌ها در سال ۱۴۰۰ جمع شده‌اند. اگر به سال ۱۴۰۰ نگاه کنید می‌بینید که یک تقویم فشرده از مسابقات داخلی و خارجی پیش روی ما هست که خیلی کار اپ‌های ایرانی در را در حوزه‌ی ورزش فوتبال سخت می‌کند.
الان مسابقات یورو را داریم، یک ماه بعد المپیک است، لیگ برتر، جام حذفی، لیگ قهرمانان آسیا، مسابقات مقدماتی جام‌جهانی هم در راه هستند. نیمه‌ی دوم سال هم جام‌جهانی فوتسال، جام جهانی فوتبال ساحلی، ادامه‌ی مسابقات مقدماتی جام جهانی، ادامه‌ی لیگ قهرمانان آسیا ، لیگ‌های اروپایی، لیگ برتر و جام حذفی شروع می‌شود.
قبل از این، مسابقات مقدماتی جام جهانی تیم‌ملی را داشتیم، پیش از آن جام حذفی، لیگ قهرمانان اروپا و مرحله‌ی گروهی لیگ قهرمانان آسیا بود، لیگ ملت‌های والیبال را هم پوشش دادیم که همه‌ی این‌ها تاثیر داشته و دارد اما اگر بخواهیم فقط درباره‌ی یورو بگوییم هم بله یورو آمده و کاربرهای خودش را آورده که افزایش محسوسی در تعداد کاربران ما داشته.
ما در روز حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار یوزر فعال داریم که از اپ بازدید می‌کنند و یک میلیون و ۸۰۰ هزار کاربر فعال ماهانه هم داریم که در اپلیکیشنی با نصب یک میلیون و سیصد عدد بالایی است. Session Duration [مدت زمانی که هر کاربر در اپلیکیشن صرف می‌کند] حدود ۱۴ دقیقه است که این هم به نسبت سایر اپ‌ها و سایت‌ها عدد بالایی است.
چون ما ایونت‌محور هستیم کرونا برای ما تاثیر منفی داشت. وقتی فوتبال باشد، خبر هم هست و اگر نباشد کاربرها اپلیکیشن را ترک می‌کنند
دیجیاتو: کرونا تقریبا روی همه کسب و کارها اثراتی گذاشت. در مورد فوتبالی چطور بوده؟ چقدر روی محیط کاری خودتان و آمار کاربران‌تان تأثیر گذاشت؟
چیا فوادی: ما هم از همه‌گیری کرونا متاثر شدیم. اول همه دورکار شدیم و تلاشمان بر این بود که سلامت کارمندان را در اولویت قرار بدهیم اما بعد هر وقت که رنگ‌بندی سبز و آبی می‌شد می‌آمدیم و سر می‌زدیم اما خب سعی کردیم تا جای ممکن همه دورکاری کنند تا سلامتشان به خطر نیفتد. کرونا برای ما اتفاق بدی بود چون کاربر از دست دادیم و خیلی‌ها اپ را پاک کردند.
چون ما ایونت‌محور هستیم کرونا برای ما تاثیر منفی داشت. وقتی فوتبال باشد، خبر هم هست و اگر نباشد کاربرها اپلیکیشن را ترک می‌کنند. وقتی این اتفاق افتاد تصمیم گرفتیم که محتواهای سرگرم‌کننده منتشر کنیم و بازی‌های قدیمی و نوستالژی و مصاحبه‌ها را بازنشر کردیم و در این زمینه تولید محتوا کردیم. یک سری کوئیز اضافه کردیم و مسابقات اطلاعات فوتبالی داشتیم. تا اینکه کم کم بازی‌ها دوباره شروع شدند و کاربرهای ما هم بازگشتند اما در کل دو سه ماه سختی را پشت سر گذاشتیم.
دیجیاتو: از برنامه‌های آینده‌تان برایمان بگویید. آیا قصد دارید فعالیت‌تان را در همین حوزه بیشتر کنید یا سراغ حوزه‌های دیگر بروید؟ فکر می‌کنید استقبال از فوتبالی در آینده هم به همین میزان باقی بماند؟
مطمئنا با ارائه‌ی محتوای خوب استقبال از فوتبالی هم بیشتر می‌شود. قصد داریم که فوتبالی را توسعه بدهیم و فعالیتمان را بیشتر کنیم. امسال به یک سری حوزه‌ها مثل فوتبال بانوان و فوتسال بانوان وارد شدیم. در حوزه‌ی لیگ دسته اول و دسته دو هم همچنین، البته تا الان بیشتر برای لیگ دسته اول تلاش کردیم چون در لیگ برتر چندان مد نظر نیست. در حوزه‌ی فوتبال پایه، جوانان، نوجوانان و امیدها و رده‌های سنی وارد شدیم و سراغ حوزه‌ی منهای فوتبال رفتیم؛ مثل لیگ جهانی والیبال و بازی‌های المپیک که شامل اخبار سهمیه‌های کشتی، شنا، دو و میدانی، والبیال بسکتبال هندبال و... هم می‌شود.
ما در این مدت چند برنامه‌ی تلویزیون اینترنتی هم داشتیم که سعی داریم آن‌ها را هم ادامه بدهیم. به دلیل محدودیت‌های کرونایی این برنامه‌ی متوقف شد اما اگر اوضاع بهتر شود این بخش را هم ادامه خواهیم داد. حجم کار زیاد است اما کرونا ما را محدود کرده چون هر برنامه علاوه بر مهمان و مجری عوامل زیادی دارد که با توجه به لزوم رعایت پروتکل ها کار سخت می‌شود.
