گاهی اوقات والدین با کنترل کردن فرزندانشان باعث اذیت و رنج آنان می‌شوند. جدا شدن و مستقل شدن از والدین دشوار است. ایجاد مرزیندی با والدین می‌تواند باعث تقویت اراده‌ی فرزند شده و کمک کند رابطه‌ی متناسبی با والدین داشته باشد.
مرزبندی با والدین در فرد بزرگسال مانند لاستیک ماشین است؛ تقریبا همه‌ی افراد آن را دارند اما تا زمانی که به جاده نروند نمی‌دانند چگونه است و به چه روشی باید آن را به کار گیرند؟
ممکن است شما ارتباط خوبی با والدین خود داشته باشید اما این ارتباط به گونه‌ای است که در زندگی هم دخالت می‌کنید. برخی والدین ممکن است حمایت افراطی و بیش از در هنگام رشد از فرزندشان داشته باشند که این موضوع ریشه در دوست داشتن و علاقه دارد. با این حال جدا شدن از فرزند برایشان بسیار دشوار است.
همچنان برخی دیگر از والدین ممکن است سمی، سوءاستفاده‌گر یا کنترل‌گر باشند و فرزند باید در برابر آن‌ها موضع گرفته و مرز خود را مشخص کند.
فرقی نمی‌کند که مرزهای ساده یا سخت‌گیرانه‌ای دارید در هر حال نداشتن مرزبندی‌های سالم می‌تواند منجر به ایجاد تنش و نارضایتی شده و مانع از داشتن ارتباط خوب با والدین شود.
رابطه والد-فرزندی و فرهنگ
ممکن است در زمینه‌های مشارکت و مداخله‌ی والدین در زندگی فرزندان از نظر فرهنگی و خانوادگی تفاوت‌هایی وجود داشته باشد که مشکلی ندارد و قابل قبول است. مطالعات پیشین بررسی‌های عمیق‌تری را روی تاثیر والدین همگام با هنجارهای فرهنگی بر فرزندان جوان در زمینه‌های زیر انجام داده‌اند:
- انتخاب همسر
- انتخاب شغل
- سطح وابستگی و مرزبندی
هر فردی حق دارد با در نظر گرفتن مداخله‌ی والدینش تصمیم بگیرد و ممکن است تصمیم شما متفاوت از دیگری باشد. شما می‌توانید کاری که از نظرتان درست است را بر اساس نیازها و ترجیحات شخصیتان در چارچوب ارزش‌های فرهنگی و خانوادگیتان انجام دهید.
مرزبندی در جایی که تعادل قدرت وجود ندارد
فرزندان و والدین رابطه‌ای طولانی‌تر از رابطه‌ای که افراد با یکدیگر دارند را تجربه می‌کنند. روابط طولانی مدت می‌توانند با ثبات یا شدید باشند اما ممکن است به مانعی برای رشد تبدیل شوند.
عدم تعادل قدرت در موارد زیر وجود دارد:
- آوردن فرزند به این دنیا
- بزرگ کردن فرزند
- تامین مالی فرزند
- از خود گذشتگی برای زنده نگه داشتن فرزند
اما مانند هر موجود دیگری روی زمین، انسان‌ها هم با یزرگ شدن نیاز به مستقل شدن و متکی شدن به خودشان پیدا می‌کنند. این به صورت طبیعی می‌تواند باعث ایجاد مغایرت و ناسازگاری شود.
ایجاد مرزبندی با مادر، پدر و فردی که سرپرستتان است جزو کارهای دشوار و سخت محسوب می‌شود.
دکتر استفانی جان (Stephani Jahn) مشاور دارای بورد تخصصی در فلوریدا و متخصص کمک به جوانان در غلبه بر ترومای مرتبط با خانواده‌ی اصلی است. او می‌گوید: «برای فرزندان بزرگسال ایجاد مرزبندی با والدین تقریبا غیرممکن است».
ارتباط والدین با فرزندان رابطه‌ی عمیقی است حتی اگر سمی یا منفی باشد. جان همچنین می‌افزاید: «کودک درونمان مدام از طرد شدن توسط والدین ترس دارد، زیرا در کودکی برای زنده ماندن به پدر و مادرمان نیاز داشتیم.»
او بر این باور است که فرزندان بزرگسال مسئول حال خوب خود هستند بنابراین گاهی ایجاد مرزبندی با والدین تنها راه تنظیم میزان مناسب قدرت بر خود است.
فواید مرزبندی بین والدین و فرزندان بزرگسال
ایجاد مرزبندی‌های سالم با والدین می‌تواند تفاوتی را در زندگی و روابط خانوادگی ایجاد کند. جودی آرونوویتز (Judith Aronowitz)، پرستار و مددکار اجتماعی می‌گوید برخی فواید برای هر دو طرف عبارت‌اند از:
- اجتناب از رنجش و آزرده خاطر شدن
- ایجاد وابستگی‌های سالم‌تر و پایدارتر
- حمایت از استقلال و به خود متکی شدن
- فراهم آوردن احساس منحصر به فرد بودن و واقعی بودن نسبت به خود
نشانه‌های ضروری بودن ایجاد مرزبندی
مسائل مربوط به مرزبندی بین والدین و فرزندان در هر رابطه‌ای متفاوت است. اگرچه دکتر لارن ناپولیتانو (Lauren Napolitano) روانشناس دارای بورد تخصصی در پنسیلوانیا می‌گوید برخی نشانه‌هایی که در ادامه آورده شده‌اند حاکی از آن هستند که ایجاد مرزبندی با والدین ضروری است:
- رفتن به خانه‌ی فرزند بزرگسال خود بدون تماس قبلی
- اشغال کردن تمام وقت فرزند بزرگسال خود
- ارائه‌ی نظر بدون اینکه از آن‌ها نظرخواهی شود
- مداخله کردن در زندگی کاری یا شخصی فرزند
- تلاش برای کنترل کردن تصمیم‌های فرزند
- مقایسه کردن فرزند خود با دیگران
- دادن نظرات منفی به فرزند خود
- استفاده از باج‌گیری عاطفی
- تشخیص ندادن ترجیحات شخصی
- ایجاد احساس گناه و عذاب وجدان سنگین
البته فقط این موارد نیست بلکه ممکن است فرزند با کمک‌هایی از سمت حامیانش بزرگ شده و رشد کرده باشد که همین مساله جدا شدن از آن‌ها را برایش دشوار کند. نشانه‌هایی که در ادامه معرفی شده‌اند حاکی از آن هستند که ایجاد مرزبندی برای موفقیت ضروری است:
- بدون تماس قبلی به منزل پدر و مادر خود می‌روید.
- همچنان لباس‌هایتان را در خانه‌ی پدری می‌شویید، وعده‌های غذایی را در آن‌جا میل می‌کنید یا قبض‌های خود را برای پرداخت برای آن‌ها می‌فرستید.
- آن‌ها بدون در نظر گرفتن برنامه‌ای برای بازپرداخت یا پرداخت به صورت موقت، همیشه قبض‌ها و صورت‌حساب‌های شما را پرداخت می‌کنند.
- هر زمانی که دچار تعارض و ناسازشگاری می‌شوید یا در تصمیم‌گیری به مشکل برمی‌خورید بدون بررسی راهکار حل مساله در ابتدا، به والدین خود تماس می‌گیرید.
- شما در زندگی شخصی روزمره‌ی والدینتان درگیر هستید.
- شما در چالش‌ها یا کارهای روزمره‌ی والدینتان (به جز مراقبت و یا شراکت در کسب‌و‌کار) درگیر هستید.
- آن‌ها ریزترین جزئیات را درباره‌ی روابط شما با همسرتان می‌دانند و اغلب همسرتان این جمله را از شما می‌شوند که «مادرم/پدرم گفت ما باید… ».
- نداشتن بلوغ یا هوش هیجانی در هنگام بزرگسالی
راهنمای ایجاد مرزبندی با والدین
برای ایجاد مرزبندی با والدین می‌توان:
- به جنبه‌های ناسالم رابطه توجه کرد.
- ارزش‌ها و نیازهای خود را تعیین کرد.
این نکته را در نظر داشته باشید که هر بار یک محدودیت را برای خودتان و والدین تعیین کنید تا زمان کافی برای مطابقت را داشته باشید. پیشرفت و حال خوب خود را در اولویت اول قرار دهید و کاری را انجام دهید که باعث راحتیتان می‌شود.
ممکن است در رابطه با ایجاد مرزبندی با والدین احساس گناه و عذاب وجدان داشته باشید، اما سعی کنید احساسات منفی را تحمل کنید. پس از از بین رفتن موارد زشت و ناهنجار اولیه از اینکه این مرزبندی‌ها را اجرا کرده‌اید احساس شکرگزاری و خوشایندی خواهید داشت.
درباره‌ی انتظاراتی که از خودتان و والدینتان دارید شفاف باشید تا از ابهام یا سوءتفاهم جلوگیری کنید.
چگونه با والدین سمی مرزبندی ایجاد کنیم؟
کنار آمدن با والدین سمی کار دشواری است، اما در صورتی که حال خوب و آرامش خود را در اولویت قرار دهید احساس بهتری خواهید داشت. سمی بودن به سلامت روان آسیب می‌زند اما ایجاد مرزبندی می‌تواند به بهبود سلامت روان کمک کند.
سعی کنید در مواجهه با والدین سمی آرامش و خونسردی خود را حفظ کنید، زیرا والدین ممکن است مانند ما مرزبندی‌ها را جدی نگیرند. بحث و دعوا با والدین کمک کننده نیست و باعث می‌شود حال هر دوی شما بد شود.
می‌توانید به صورت واضح و شفاف به آن‌ها توضیح دهید که در صورتی که به مرزبندی‌های جدید احترام نگذارند چه اتفاقی می‌افتد. اگر به نظر می‌رسید که مرزبندی‌ها رعایت نمی‌شدند مدت زمانی که با والدینتان می‌گذرانید را کمتر کنید.
چگونه با والدین مسن‌تر مرزبندی ایجاد کنیم؟
والدین مسن‌تر ممکن است شما را همچنان مانند فرزند کوچکشان ببینند و بخواهند به همان شیوه با شما رفتار کنند. اگرچه ایجاد مرزبندی می‌تواند به شما در داشتن احساس اعتماد به نفس در مستقل بودن کمک کند.
می‌توانید به والدین خود بدون اثبات دلیلتان «نه» بگویید. فرقی نمی‌کند که چند بار از شما سوال کنند. ممکن است آن‌ها به سرعت نظرشان را تغییر ندهند اما تکرار پاسخ اصلی به آن‌ها در تشخیص مرزها کمک می‌کند. سعی کنید با والدینتان با صبوری برخورد کنید تا با تغییرات مورد نظرتان هماهنگ شوند.
والدین شما افراد کامل و ایدئآلی نیستند و مهربانی و دلسوزی با آن‌ها می‌تواند می‌تواند در یادگیریشان کمک کننده باشد.
روش موثر دیگر برای ایجاد مرزبندی با والدین مسن‌تر تشکر از آن‌ها هنگام احترام گذاشتن به مرزهایتان است. هنگامی که تشکرتان را ابراز می‌کنید متوجه می‌شوند که این مرزها چقدر برایتان اهمیت دارند.
در پایان
ایجاد مرزبندی با والدین کار ساده‌ای نیست اما می‌تواند حال روحی را بهبود داده و باعث شود احساس ارزشمندی و استقلال داشته باشند. در صورتی که احساس کنید به عنوان یک فرد بزرگسال آزادی و حریم شخصی دارید احساس بسیار بهتری خواهید داشت.
والدین همیشه به سادگی دست از نظر دادن درباره‌ی زندگی فرزندشان نمی‌کشند و همین مساله می‌توان تحمل مرزبندی را برای آن‌ها دشوار کند.
شما شایستگی این را دارید که بر اساس علایق خود زندگی کنید بنابراین از صحبت کردن نترسید. پس از اینکه مرزهای خود را ایجاد کردید می‌توانید روی بهبود روابط خود با والدینتان کار کنید. آن‌ها یاد خواهند گرفت که به آرزوهای شما احترام بگذارند و متوجه خواهند شد که شما بدون حضور مداوم یا نظر دادن همیشگی‌شان هم حالتان خوب خواهد بود.
منبع: PsychCentral
