چگونه به دیگران بیاموزیم با احترام با ما رفتار کنند؟

جوزفین وایزهارت (Josephine Wiseheart) کارشناس روانشناسی در میامی می‌گوید: «برای اینکه به دیگران آموزش دهید چگونه با شما رفتار کنند کار را از خودتان و نه از آن‌ها آغاز کنید.» به این منظور در انتهای روز باید به صورت شفاف و واضح نیازهای خود و انتظارهای خود از دیگران را مشخص کنید در این صورت می‌توانید همگام با خواسته‌های خود پیش بروید.

علاوه بر این، احترام گذاشتن به خود هم باعث می‌شود متوجه شوید شایسته‌ی مورد احترام واقع شدن از سوی دیگران هستید. هر باور و رفتاری که درباره‌ی خودتان داشته باشید استانداردهایی را درباره‌ی انتطارهایی که از رفتار دیگران با خودتان دارید مشخص می‌کنید. مورگان همچنین بر این باور است که دیگران بر اساس چیزی که از آن‌های می‌پذیرید با شما رفتار می‌کنند.

وایزهارت می‌گوید آموزش چگونگی رفتار دیگران با ما با خودآگاهی و شناخت خود آغاز می‌شود. او توصیه می‌کنید به منظور شناخت خود سوالات زیر را از خودمان بپرسیم:

• چگونه با خودم رفتار می‌کنم؟
• برای چه چیزی ارزش قائل می‌شوم؟
• چه انتظاری دارم؟
• فکر کنیم شایستگی چه چیزی را دارم؟

وایزهارت به صورت مرتب به مراجعین خود می‌گوید «یک سنگ‌ریزه‌ی کوچک باشید.» به عبارت دیگر «یک تغییر حتی به ظاهر کوچک سنگ ریزه‌ی کوچک در آب باعث ایجاد موج شده و تغییرات بزرگتری را ایجاد می‌کند.»

ارزش‌های خودتان رابشناسید. به عنوان مثال هر انسانی نیاز به کسب احترام از سوی دیگران دارد. این چیزی نیست که بتوانیم از دیگران درخواست کنیم بلکه می‌توانیم بدون خودخواهی آن را با مدلسازی پیوسته‌ی رفتار با خودمان به دست بیاوریم.

نکته‌ی بسیار مهم این است که شما بی‌احترامی را نپذیرید. با مدلسازی احترام گذاشتن و رد کردن بی‌احترامی به آن‌ها نشان دهید که چگونه رفتارشان را بهبود دهند. گاهی اوقات این بدان معنا است که آرام و صبور بوده و در صورت امکان به دنبال راهی برای ایجاد تعادل بین خودتان و رابطه باشید.

۲. قوانین تعامل و مشارکت خود را مشخص کنید

دیگران نمی‌دانند که شما دوست دارید چگونه با شما رفتار شود؟ به منظور اینکه افردی که در یک رابطه هستند در یک سمت قرار بگیرند نیاز دارند به دستورالعمل‌ها یا همان شیوه‌ی تعامل دسترسی داشته باشند. وایزهارت این دستورالعمل‌ها را قوانین تعامل می‌نامد.

وایزهارت توصیه می‌کند مانند یک جلسه‌ی کاری، یک جلسه برای صحبت کردن درباره‌ی قوانین رفتار در رابطه داشته باشید. بهترین زمان برای این کار ممکن است وقتی است که همه‌ی افراد حال روحی خوبی داشته و مشتاق بحث کردن درباره‌ی این موضوع هستند. انجام این کار در وسط مشاجره نتیجه‌ی عکس خواهد داشت.

برخی قوانین می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• ناسزا نگوییم و توهین نکنیم.
• فریاد نزنیم.
• به صورت فعال به یکدیگر گوش دهیم.
• به فرد مقابل دید مثبت داشته و خوشبین باشیم.
• در صورتی که بحث از کنترل خارج شد مکالمه را متوقف کنیم.

تعیین قوانین همچنین به تعیین مرز برای مواقعی که قوانین رعایت نمی‌شوند هم نیاز دارد.

۳. با همدلی و به صورت شفاف مکالمه و گفت‌و‌گو کنید

مورگان توصیه می‌کند به جای فریاد کشیدن و گفتن اینکه «تو هیچ وقت به من گوش نمی‌کنی»، بهتر است بگویید «من اکنون احساس تنهایی دارم و اگر ده دقیقه به من توجه کنی بسیار سپاسگزار خواهم بود.»

مورگان همچنین می‌افزاید به عبارت دیگر هنگامی که نیازی را شناسایی کرده و آن را به روشی شفاف و جامع بیان می‌کنید شما به دیگران یاد می‌دهید که چگونه با شما رفتار کنند. به همین دلیل سکوت کردن به هیچ عنوان رفتار مناسبی نیست.

مورگان بر این باور است در صورتی که رفتارهای خشونت‌آمیز یا حتی سوء استفاده را به کار بگیریم دیگران یاد نمی‌گیرند چگونه باید با ما رفتار کنند زیرا تنها چیزهایی که می‌بینند و می‌شنوند داد و فریاد و خشونت است و پیام شما از این طریق به آن‌ها منتقل نمی‌شود.

۴. رفتار مورد نظر خود را مدلسازی کنید

وایزهارت می‌گوید فردی باشید که دوست دارید دیگران باشند. به این منظور با دیگران به روشی که دوست دارید با شما رفتار کنند، رفتار کنید. این کار یادآور قانون طلایی بوده و متفاوت از چگونگی رفتار آن‌ها با دیگران است.

وایزهارت همچنین می‌گوید به عنوان مثال در صورتی که دوست دارید فرزندتان با شما مهربان باشد، با او مهربان باشید. اگر می‌خواهید همسرتان با شما رفتار عاشقانه‌ای داشته باشد باید با او به همان صورت رفتار کنید.

۵. چیزهایی که دوست دارید را تقویت کنید

وایزهارت می‌گوید معنای ساده‌ی تقویت کردن این است که هنگامی که تلاش دیگران برای تغییر رفتارشان را مشاهده می‌کنید از آن‌ها تشکر کنید. به عنوان مثال می‌توانید بگویید «از اینکه دیروز عامدانه به حرف‌های من گوش کردی متشکرم.»

وایزهارت همچنین بر این باور است که تقویت‌ رفتارهای مورد علاقه‌ی خود را در همان لحظه، ۵ دقیقه‌ی بعد، یک ساعت بعد، یک روز بعد یا ۱۰ روز بعد انجام دهید. امکان تقویت کردن رفتارهای مثبت به اندازه‌ی کافی وجود ندارد.

۶. یک الگو را به عنوان سرمشق خود انتخاب کنید

مورگان توصیه می‌کند فردی که به او احترام می‌گذارند و احساس ارزشمندی زیادی دارد را پیدا کرده و به عنوان الگوی خود انتخاب کنید. این فرد می‌تواند یکی از والدین، هم سالان، دوستان، معلم، مربی، درمانگر یا حتی یک فرد مشهور باشد. مهم‌ترین مولفه‌ی فردی که به عنوان الگو انتخاب می‌کنید این است که باید باورها و رفتارهایی که دوستشان دارید را داشته باشد.

۷. با این مساله به صورت واقع‌بینانه برخورد کنید

وایزهارت می‌گوید در عرض یک روز، یک هفته یا یک ماه نمی‌توانید رفتار دیگران با خودتان را تغییر دهید. به احتمال زیاد حداقل چندین ماه طول می‌کشد تا یک نفر آنگونه که شما دوست دارید با شما رفتار کند. وایزهارت همچنین می‌گوید گاهی اوقات افراد خیلی درگیر محدود شدن می‌شوند و برای دفاع از رفتار واقعی خود سعی می‌کنند رفتار متفاوتی داشته باشند.

هنگامی که آغاز به شفاف‌سازی آنچه می‌توانید و نمی‌توانید تحمل کنید می‌نمایید این احتمال وجود دارد که برخی افراد در آن محدوده باقی نمانند و آن موارد را نپذیرند. در آن شرایط باید از خودتان بپرسید کدام مورد را بیشتر دوست دارید؟ رابطه‌ای که خودتان بهای آن باشید یا ایجاد فضا برای روابط آتی که شایسته‌ی آن‌ها هستید؟

۸. مشاجره‌ها را با شفافیت و مهربانی حل کنید

در این مسیر قطعا مشاجره‌هایی وجود خواهند داشت زیرا همه‌ی ما انسان هستیم. آرامش و مهربانی شما باعث تقویت رفتاری می‌شود که انتظار دارید دیگران با شما داشته باشند.

به این فکر کنید که هنگام دعوا یا انجام اشتباه یک کار دوست دارید دیگران با شما چگونه رفتار کنند، سپس همان رفتار را با آن‌ها داشته باشید. به آن‌ها همان احترامی که می‌خواهید به شما بگذارند را نشان داده و سعی کنید موقعیت را از زاویه‌ی دید آن‌ها ببینید.

از سوی دیگر در صورتی که اگر همیشه حق به جانب باشید و فکر کنید هر کسی که با شما مخالف است خودشیفته است به احتمال بسیار کمتری به آرامی یا با مهربانی پاسخ خواهید داد.

در صورتی که حداقل سعی کنید موقعیت را از زاویه‌ی دید فرد مقابل ببینید به احتمال بسیار بیشتری راهکاری که برای هر دوی شما مفید باشد را پیدا می‌کنید.

۹. عذرخواهی واقعی دیگران را بپذیرید، ببخشید و به رشد خود ادامه دهید

درست همانطور که گاهی اوقات مشاجره با دیگران اتفاق می‌افتد، زمان‌هایی هم وجود دارد که فردی که رفتار بدی با شما داشته با عذرخواهی واقعی یا غیرواقعی نزد شما می‌آید. در صورتی که عذرخواهی او صمیمانه و بخشش شما واقعی باشد، رابطه می‌تواند در مسیر مثبتی پیش برود.

پاسخ دادن به عذرخواهی‌های غیرواقعی دشوار است زیرا این پیام را دریافت می‌کنید که دیگران می‌خواهند از شما سوءاستفاده کرده یا به شما آسیب برسانند. درست است که می‌توان عذرخواهی غیرواقعی را از چهره‌ی افراد تشخیص داد اما واقعا این موضوع کمکی نمی‌کند و راه بهتری وجود دارد.

شما می‌توانید عذرخواهی آن‌ها را بدون رد کردن عواقب و نتایج کارهایشان بپذیرید. شما تظاهر نمی‌کنید که آن مسائل هیچگاه اتفاق نمی‌افتند یا کارهای آن‌ها هیچ معنایی ندارد بلکه به سادگی به هر دو طرف اجازه می‌دهید که به مسیر خود ادامه داده و از اشتباهاتشان یاد می‌گیرید.

هنگام مواجهه با رفتار بد دیگران چه کار کنیم؟

در چنین شرایطی ممکن است وسوسه شوید که رفتار بد دیگران را با رفتاری مشابه رفتار بد خودشان پاسخ داده و به این شیوه آن‌ها را تنبیه کنید یا به آن‌ها درس بدهید اما این کار همیشه نتیجه‌ی عکس دارد. زیرا چیزی که در خاطر آن‌ها می‌ماند رفتار بد خودشان نیست بلکه رفتار بد شما است. شما آن فردی خواهید شد که بد است حتی اگر آن‌ها افرادی باشند که رفتارشان را الگوی خود قرار داده‌اید.

در ادامه ایده‌های بهتری را برای استفاده در مواقعی که فردی در حال اذیت کردن یا سوءاستفاده است معرفی کرده‌ایم.

• بسیار آرام و مودبانه عذرخواهی کنید؛ به جای ترک محل صحبت بگویید «من نمی‌توانیم این را تحمل کنم».
• رفتار را کنترل کنید؛ نیازی نیست با عصبانیت پاسخ دهید. فقط کافی است بگویید این کار واقعا آزاردهنده است و من نحوه‌ی رفتار شما را دوست ندارم.
• از دیگران بخواهید آن رفتار را تکرار کنند؛ در صورتی که عبارت آزاردهنده‌ای گفتند با این جمله پاسخ دهید «امکان دارد یک بار دیگر جمله‌ی خود را تکرار کنید». شنیدن دوباره‌ی جمله‌ی خودشان باعث شرمنده شدنشان می‌شود.
• چیزی نگویید و لبخند بزنید؛ رویکرد دیوار سرد نشان می‌دهد که رفتار بد آن‌ها به اندازه‌ای شما را اذیت نکرده که بخواهید پاسخی به آن بدهید.

البته در بلند مدت بهتر است رفتاری که می‌خواهید دیگران با شما داشته باشند را سرمشق خود قرار داده و آن‌ها را به خاطر داشته باشید. شما دوست دارید دیگران چه رفتاری با شما داشته باشند؟

منابع: PsychCentral, Live Bold and Bloom