یکی از اشتباه‌ترین کارهایی که ممکن است گاهی حتی کاملا ناخودآگاه انجامش دهیم، اظهارنظر درباره ظاهر دیگران است. تابهحال جملاتی مانند «وای چرا این‌قدر چاق شدی؟» یا «وای چرا این قدر لاغر شدی؟» را به کسی گفته‌اید؟ شاید واقعا از پرسیدن این سؤالات منظوری نداشته باشید، اما همین جمله کوتاه می‌تواند اعتمادبه‌‌نفس طرف مقابل را از بین ببرد. مکالمات این‌چنینی باعث ایجاد احساس ناامنی و تداوم نگرش فرهنگ تغذیه می‌شود. می‌خواهید بدانید که چرا نباید درباره بدن دیگران اظهارنظر کنیم؟ با ما همراه باشید.
فرهنگ تغذیه چیست؟
ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که تحت‌تأثیر فرهنگ تغذیه است. سوزان آلبرس، روان‌شناس بالینی در کلینیک کلیولند و نویسنده نیویورک تایمز، می‌گوید: «بیشتر مردم معتقدند که شکل ظاهری به‌ویژه لاغری مهم‌تر از سلامتی است.»
به‌گفته اِما لینگ، دکترای تغذیه از دانشگاه جورجیا، فرهنگ تغذیه تمایل به ترویج باورهای خوب و بد دارد، به‌خصوص زمانی که مسئله غذاخوردن، محدودکردن کالری یا تشویق به ورزش‌کردن به میان می‌آید. این فرهنگ باعث می‌شود افرادی که معیارهای زیبایی را ندارند یا به‌اندازه کافی غذای سالم نمی‌خورند، مدام احساس گناه، بی‌ارزشی یا اضطراب کنند.
لینگ می‌گوید: «اگر فردی به‌دلیل جثه بزرگ‌تر یا کمی اضافه‌وزن این معیارهای کاذب را نداشته باشد، فرض بی‌اساس در فرهنگ تغذیه این است که او تنبل است یا اراده ندارد.»
چرا نباید درباره ظاهر افراد اظهارنظر کنیم؟
ممکن است فکر کنید اظهارنظر درباره ظاهر دیگران بی‌ضرر یا حتی مفید است، اما این تفکر غلط است.
لیزا ان. فولدن، فیزیوتراپیست، توضیح می‌دهد: «وقتی درباره بدن شخص دیگری نظر می‌دهیم، در واقع به آن شخص می‌گوییم که باید بدنش شکل یا اندازه خاصی داشته باشد.»
در صورتی که ظاهر یا شکل بدن این فرد با قالب پیشنهادی این فرهنگ مغایرت داشته باشد، احساس بیهودگی می‌کند.
معمولا وقتی فردی اضافه‌وزن دارد، بقیه این تصور را دارند که «خودش را رها کرده است»؛ در حالی که ممکن است سبک زندگی او طوری باشد که منظم ورزش کند، مقدار زیادی آب بنوشد، خواب عالی داشته باشد و استرس خود را مهار و به سلامت روانش توجه کند. با توجه به این سبک زندگی، می‌توانیم بگوییم این فرد سالم است، اما الگویی که فرهنگ نادرست ایجاد کرده است باعث می‌شود فکر کنیم فردی است که به سلامتش اهمیت نمی‌دهد.
چرا اظهارنظر درباره وزن افراد اشتباه است؟
۱. ممکن است محرک باشد
شما از تمام تجربیات فرد در طول زندگی‌اش مطلع نیستید. مثلا شاید فرد در گذشته دچار اختلال خوردن بوده باشد. اگرچه ممکن است شما واقعا از اظهارنظر درباره این شخص نیت بدی نداشته باشید، لینگ هشدار می‌دهد که اظهارنظر درباره وزن فرد می‌تواند او را به عادات خطرناک و ناسالم برای تغییر ظاهرش تشویق کند.
۲. ممکن است تغییرات وزن به‌خاطر ابتلا به بیماری باشد
گاهی تغییر اندازه بدن نتیجه نوعی بیماری یا شرایط پزشکی مربوط به جسم یا روان است. کاهش وزن هم ممکن است به‌علت نوعی بیماری مانند سرطان یا بیماری خودایمنی باشد. طبق تحقیقات، کاهش وزن ناخواسته در افراد بالای ۶۵ سال با افزایش خطر ابتلا به بیماری و مرگ‌ومیر همراه است.
برخی از بیماری‌هایی که معمولا سبب کاهش وزن بی‌دلیل می‌شوند، عبارت‌اند از:
- سرطان؛
- بیماری‌های قلبی‌عروقی؛
- بیماری کبدی.
۳. در صورت برگشت به وزن سابق، منجر به شرمندگی فرد می‌شود
طبق تحقیقات، حتی کسانی که موفق می‌شوند با رژیم غذایی وزن کم کنند هم خیلی اوقات به وزن قبلی برمی‌گردند. دکتر دانیل کینان میلر، روانشناسی در لس آنجلس، می‌گوید: «با توجه به اینکه بعید است افراد بتوانند کاهش وزن کوتاه‌مدت را حفظ کنند، تحسین کاهش وزن باعث می‌شود این افراد هنگام بازگشت وزنشان از مواجهه با افراد بترسند و خودشان را سرزنش کنند.»
۴. تنظیم وزن همیشه امکان‌پذیر نیست
برخلاف اعتقاد بسیاری از ما، تعیین وزن همیشه در اختیار ما نیست. به‌گفته دکتر لینگ، وزن فرد میزان چربی یا توده عضلانی او را دقیق تخمین نمی‌زند، علاوه بر این، ظاهر و شکل بدن تا حد زیادی ارثی است و نمی‌شود فقط با رعایت برخی نکات تنظیمش کرد.
نوسان وزن ممکن است به دلایلی مانند تغییر در توده عضلانی، وضعیت هورمونی و آب‌رسانی بدن رخ بدهد و افزایش وزن معمولا شاخصی است که نشان می‌دهد بدن ما چگونه باید به این عوامل واکنش نشان دهد.
۵. باعث ناامیدی فرد می‌شود
اگر فردی وزن کم کرده باشد (حتی عمدی)، ممکن است ظاهر کنونی‌اش همان چیزی نباشد که امیدوار بوده است به آن دست یابد. اظهارنظر درباره ظاهر این فرد احساس بدی به او می‌دهد و باعث افزایش احساس ناراحتی او می‌شود.
پس چه کنیم؟
شاید اظهارنظر درباره ظاهر فرد، به‌خصوص وزن او، زمانی که بعد از مدت‌ها او را می‌بینید یا وقتی که فرد ظاهرش را بسیار تغییر داده است، طبیعی به نظر برسد. بااین‌حال، بهتر است در هیچ شرایطی درباره ظاهر دیگران اظهارنظر نکنید. بدن باید تغییر کند و وزن و ظاهر در فصول مختلف زندگی در نوسان هستند.
به‌عقیده کینان میلر انواع دیگر تعریف‌ها (درباره شخصیت یا دستاوردهای زندگی) بسیار تشویق‌کننده‌تر و قدرتمندتر از اظهارنظر درباره وزن یا ظاهر فردند. او معتقد است که همه ما باید به عزیزانمان بفهمانیم که سیرت زیبای آنها را می‌بینیم و برایش ارزش قائلیم.
میلر می‌گوید: «وقتی کسی را می‌بینید، کافی است بگویید که چقدر از دیدنش هیجان‌زده‌اید یا چیزی را در وجودش تحسین کنید که واقعا برایتان ارزشمند است.»
اگر یکی از دوستان یا عزیزانتان موضوع کاهش یا افزایش وزنش را مطرح کرد، به او بگویید «به‌نظر من تو از اول هم زیبا بودی و حالا هم به‌‌نظرم زیبایی.»
سخن پایانی
وزن و ظاهر مسائلی شخصی هستند که افراد معمولا روی آنها حساس‌اند. گاهی حتی اظهارنظری کوچک و بدون منظور باعث ناراحتی طرف مقابل می‌شود، حتی تا حدی که ترجیح بدهد ارتباطش را با دیگران قطع کند. پس بیشتر مراقب حرف‌هایتان باشید.
شما بگویید
تابهحال درباره ظاهر یا وزن کسی نظر داده‌اید؟ او چه واکنشی نشان داده است؟ قبول دارید که این کار اشتباه است؟ به‌اشتراک‌گذاشتن نظرات و تجربیات ارزشمندتان با ما و کاربران عزیزمان مایه خوشحالی ماست.
