چرا تا این حد به گوشی موبایل‌مان وابسته هستیم؟

علاوه بر استفاده‌ی تقریبا همه‌گیر گوشی موبایل، وابستگی به این ابزار دو دلیل دیگر هم دارد:

1. موبایل‌ها امکان برقراری ارتباط با دیگران را از طریق رسانه‌های اجتماعی و پیام‌های متنی فراهم می‌کنند. بنابراین گوشی موبایل ارتباط با دیگران و به‌عبارتی ارتباط با پایگاه‌های اصلی وابستگی (خانواده، دوستان و مانند آن) را ساده‌تر می‌کند.
2. موبایل‌ها امکان ذخیره‌سازی عکس‌ها، لینک‌های اینترنتی و دیگر اطلاعات شخصی و نیز قابلیت شخصی‌سازی مطابق سلیقه‌ی افراد (زنگ‌خور، عکس پس‌زمینه، قفل صفحه و مانند آن) را فراهم می‌کنند. قابلیت شخصی‌سازی، جایگاه موبایل را به‌عنوان عنصری برای وابستگی بالا می‌برد و به گزینه‌ی بهتری برای جایگزینی انسان تبدیل می‌کند.

پژوهشگران از جنبه‌های مختلفی، وابستگی به گوشی موبایل را بررسی کرده‌اند. در پژوهشی با ۱۴۲ شرکت‌کننده‌ی ۱۹ تا ۲۵ ساله (نسلی که با گوشی موبایل بزرگ شده است)، سه مورد زیر بررسی شد:

۱. میزان استفاده از گوشی موبایل

در این بخش از شرکت‌کنندگان خواسته شد فعالیت‌هایی را که با گوشی موبایل‌شان انجام می‌دهند، مانند ارسال پیام، جست‌وجو در اینترنت، بازدید از شبکه‌های اجتماعی، چت کردن، بازی و مکالمه، مشخص کنند. سپس به میزان تکرار هریک از این فعالیت‌ها، از ۱ تا ۵ امتیاز بدهند.

۲. میزان وابستگی به گوشی

این مورد به بررسی ویژگی‌های وابستگی‌‌آور گوشی موبایل در دو بعد اضطراب ناشی از جداماندن و میل به دمِ‌دست نگه‌داشتن گوشی می‌پردازد. از شرکت‌کنندگان خواسته شد مشخص کنند دو عبارت زیر تا چه اندازه درمورد آنها صدق می‌کنند:

1. گوشی من حتی شب‌ها دم‌ِ‌دستم است.
2. ترجیح می‌دهم درباره‌ی موضوعات ناخوشایند، به‌صورت تلفنی صحبت کنم نه رودررو.

۳. ماهیت وابستگی فرد

در این مرحله، برای سنجش میزان وابستگی اضطراب‌آور و گریز از وابستگی، از شرکت‌کنندگان خواسته شد ۱۸ عبارت را بخوانند و مشخص کنند هرکدام از آن عبارات تا چه میزان درموردشان صدق می‌کند. مثال‌های زیر، دو مورد از آنها هستند:

• وقتی کسی خیلی با من صمیمی می‌شود، عصبی می‌شوم.
• به نظرم وقتی به آدم‌ها نیاز داری، هیچ‌وقت دردسترس نیستند.

این آزمون افراد را در دو طبقه‌ی «وابسته‌ی مضطرب» و «گریزان از وابستگی» دسته‌بندی کرد.

ماهیت وابستگی فردی و وابستگی به گوشی

نتیجه‌ی کلی این پژوهش نشان داد جوانان تا اندازه‌ای به گوشی موبایل وابسته هستند. بیشتر آنها گوشی‌شان را دمِ‌دست نگه می‌دارند و در‌صورت جداماندن از آن دچار اضطراب می‌شوند! این نوع وابستگی به‌دلیل «سادگیِ برقراری ارتباط با دیگران از طریق گوشی» نیست.

نتیجه‌ی دیگر این بود که در برخی افراد هراسِ جداماندن از گوشی ممکن است نشانه‌ی نیاز شدید به برقراری ارتباط باشد. به‌عبارتی، از نظر افرادی که به سطح بالایی از وابستگی اضطراب‌آور دچارند، مهم‌ترین ویژگی گوشی موبایل این است که ارتباط با دیگران را به‌سادگی ممکن می‌کند. دم‌ِدست نگه‌داشتن گوشی برای تمام شرکت‌کنندگان به یک اندازه اهمیت داشت ولی افراد وابسته‌ی مضطرب با هدفِ «ارتباط دائمی با دیگران» گوشی‌شان را دمِ‌دست نگه‌می‌دارند.

نتیجه‌ی پایانی این بود که بین نوع استفاده از گوشی موبایل و وابستگی اضطراب‌آور، ارتباطی وجود دارد. افراد وابسته‌ی مضطرب به‌جای مکالمه‌ی صرف با گوشی‌شان، بیشتر از اَپ‌ها و شبکه‌ های اجتماعی استفاده می‌کنند. البته این ممکن است به‌ این دلیل باشد که امروزه تعداد تماس‌های تلفنی به‌طورکلی کاهش یافته است.

وابستگی به موبایل در زنان و مردان

زنان بیشتر برای مکالمه و ارسال پیام و با هدف برقراری ارتباط با دیگران از گوشی‌شان استفاده می‌کنند؛ این با نتیجه‌ی دیگر مبنی بر استفاده‌ی بیشتر زنان از گوشی با هدف اجتماعی‌تر بودن هم‌سو است. در مقابل، مردان بیشتر برای کسب اطلاعات و بازی کردن از گوشی موبایل استفاده می‌کنند. شاید دلیل وابستگی بیشتر زنان به گوشی‌شان این است که آنها از گوشی بیشتر برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنند. بنابراین احتمال وابستگی زنان به گوشی موبایل نسبت به مردان بیشتر است.

برگرفته از: psychologytoday