همه‌چیز درباره اینترنت ماهواره ای استارلینک؛ آیا پروژه ایلان ماسک در ایران قابل‌استفاده است؟

استارلینک نام پروژه‌ای است که شرکت فضایی اسپیس‌ایکس از سال ۲۰۱۵ آن را آغاز کرده است. هدف از این پروژه ایجاد شبکه اینترنت ماهواره ای پرسرعت با کمک ماهواره‌هایی است که این شرکت خود آنها را تولید و به فضا پرتاب می‌کند. ماهواره‌های این شرکت، که هرکدام حدود ۲۶۰ کیلوگرم وزن دارند، در فاصله ۵۵۰کیلومتری از زمین قرار می‌گیرند. آنها آرایه‌ای از ماهواره‌ها را ایجاد می‌کنند و منطقه خاصی را زیر پوشش خود قرار می‌دهند.

پیش‌بینی می‌شود برای پوشش بخش بزرگی از کره زمین، به ۳۰هزار ماهواره نیاز باشد. تا به امروز، این شرکت موفق شده ۱۸۰۰ ماهواره را در مدار قرار دهد. بخش‌هایی از آمریکا، کانادا و سایر نقاط برگزیده در برنامه آزمایشی این شرکت قرار دارند. برای درک بزرگی کاری که شرکت اسپیس‌ایکس و مالک بلندپروازش، ایلان ماسک، به دنبالش‌اند کافی است بدانید کل ماهواره‌هایی که تا پیش از شروع این پروژه در مدارهای گوناگون به گرد زمین می‌چرخیدند فقط ۴۳۰۰ عدد بودند.

نحوه استفاده از اینترنت استارلینک چگونه است؟

برای استفاده از اینترنت ماهواره ای استارلینک کافی است یک بشقاب گیرنده و فرستنده و تجهیزات همراهش را بخرید و آن را در مکان مناسب نصب کرد. این سخت‌افزارها نیز در خود شرکت اسپیس‌ایکس تولید می‌شوند. هدف اینترنت ماهواره‌ای این است که اینترنت را به نقاطی از دنیا ببرد که امکان دسترسی به اینترنت را ندارند.

توجه کنید که بخش بزرگی از اینترنت جهان در حال حاضر از طریق کابل‌های مسی و به‌تازگی فیبر نوری تأمین می‌شود که محدودیت‌های خاص خود را دارد. منتها اینترنت ماهواره ای به‌دنبال آن است تا پوشش سراسری و جهانی اینترنت را تقریبا در هر نقطه در اختیار کاربرانش قرار دهد.

مزایا و معایب اینترنت ماهواره ای استارلینک کدام‌اند؟

مانند هر پروژه بزرگ دیگری، اینترنت ماهواره ای استارلینک مزایایی دارد و نیز مشکلاتی را به وجود می‌آورد. یکی از مزایای مهم این پروژه تأمین نیاز اینترنت مناطقی از جهان است که به‌دلایل گوناگون نمی‌توان با کابل به آنها اینترنت رساند؛ برای مثال، مناطق کمتر توسعه‌یافته یا دورافتاده از شهرها از جمله مشتریان بالقوه این اینترنت‌اند.

منتها در کنار این مزایا معایبی را نیز می‌توان برشمرد. استفاده از تعداد زیادی ماهواره در مدارهای نزدیک به زمین باعث اخلال در رصد عادی و حرفه‌‌ای آسمان شب می‌شود. در سال ۲۰۱۹، انجمن جهانی ستاره‌شناسی بیانه‌ای منتشر و در آن به اخلال ماهواره‌های این شرکت در رصد آسمان شب اعتراض کرد. این موضوع باعث شد شرکت اسپیس‌ایکس برای پیشگیری از شدت‌گرفتن این مشکل در سال‌های آینده، طراحی ماهواره‌های خود را اصلاح کند. به‌طوری که آنها بازتاب نوری خیلی کمتری ایجاد کنند.

مدیر پروژه استارلینک در این رابطه می‌گوید:

ما می‌خواهیم مطمئن شویم کودکان بتوانند همچنان آسمان شب را رصد کنند. هرچند دیدن ماهواره‌های شرکت ما برای آنها جذاب است، آنها باید به سایر اجرام آسمانی نگاه کنند و چیزی مزاحم این کار نشود. ما به همکاری با ستاره‌شناسان برجسته در سراسر جهان ادامه می‌دهیم و به‌دنبال راهکارهای مختلف برای تأمین نیاز آنها به آسمان شب و کاهش بازتاب نوری ماهواره‌های خود هستیم.

از این گذشته، یکی دیگر از معایب مهم اینترنت ماهواره‌ای تأثیرپذیری شبکه از تغییرات آب‌وهوایی است. تجمع برف، بارش شدید باران یا وزش باد شدید ممکن است روی سرعت و کیفیت کار بشقاب گیرنده فرستنده اثر منفی بگذارد.

سرعت اینترنت ماهواره ای چقدر است؟

از مهم‌ترین ملاک‌ها برای بررسی کیفیت خدمات هر شرکت تأمین‌کننده اینترنت سرعتی است که آن شرکت به مشتریان عرضه می‌کند. اینترنت ماهواره ای استارلینک در حال حاضر سرعتی بین ۵۰ تا ۱۵۰ مگابیت بر ثانیه را در اختیار کاربرانش قرار می‌دهد. تأخیر انتقال داده نیز چیزی در حدود ۲۰ تا ۴۰ میلی‌ثانیه است. هرچند سرعت اینترنت ماهواره ای هنوز با رقیب زمینی‌اش فاصله زیادی دارد، ایلان ماسک وعده داده با قرارگرفتن تعداد بیشتری ماهواره در مدار و پیشرفت تجهیزات و گسترش زیرساخت‌ها، سرعت اینترنت را تا ۳۰۰ مگابیت بر ثانیه خواهند رساند.

از آنجا که سرعت گسترش شبکه فیبر نوری در نقاط مختلف جهان خیلی کمتر از سرعت ارسال ماهواره‌های استارلینک است، به نظر می‌رسد اینترنت ماهواره ای خیلی سریع‌تر از اینترنت فیبر نوری در جهان گسترش خواهد یافت؛ برای مثال، موشک پرقدرت فالکون ۹ شرکت اسپیس‌ایکس در هر نوبت ۶۰ ماهواره را در مدار قرار می‌دهد و این در حالی است که خود این موشک را می‌توان بارها و بارها مورد استفاده مجدد قرار داد.

قیمت اینترنت استارلینک چقدر است؟

در حال حاضر، قیمت تجهیزات لازم برای استفاده از این اینترنت ۵۰۰ دلار است. این مبلغ، با درنظرگرفتن قیمت دلار، معادل ۱۲میلیون و ۵۰۰هزار تومان است. همچنین، هزینه اشتراک ماهانه این سرویس، ۹۹ دلار در ماه تعیین شده که حدود ۲٫۵میلیون تومان خواهد شد.

هرچند هزینه ۹۹دلاری برای اینترنت ماهواره ای برای مصرف‌کنندگان جهانی گران‌تر از رقبای زمینی است، پیش‌بینی می‌شود هزینه اشتراک و نیز هزینه تجهیزات موردنیاز به‌مرور کاهش یابند. توجه کنید که سایر شرکت‌ها نیز در حال ورود به بازار ۱تریلیون‌دلاری اینترنت ماهواره ای هستند و این رقابت‌ها می‌تواند باعث افزایش کیفیت و کاهش قیمت‌ها شود.

آیا اینترنت ماهواره ای استارلینک در دسترس ایرانیان است؟

با جست‌وجوی نام ایران در وب‌سایت استارلینک پاسخ این سؤال را درمی‌یابید. در حال حاضر، ایران و بسیاری دیگر از مناطق جهان زیر پوشش این پروژه نیستند. منتها مسئله ایران صرفا قرارگرفتن در پوشش این شبکه نیست، چالش‌ها دیگری وجود دارند.

مشکلات استفاده از اینترنت ماهواره ای استارلینک در ایران

مشکلات استفاده از اینترنت ماهواره‌ای در کشور ما را می‌توان به ۳ دسته تقسیم کرد:

۱. مشکلات سیاسی، قانونی و تضاد منافع

از آنجا که شرکت اسپیس ایکس شرکت خصوصی آمریکایی است، برای آنکه بتواند خدمات خود را به کاربران سراسر جهان ارائه کند، علاوه بر قوانین بین‌المللی حاکم بر ارتباطات دیجیتال، باید با دولت‌های کشورها نیز در ارتباط باشد. حال پرسش این است که با توجه به مشکلات بین ایران و آمریکا، آیا این شرکت اساسا به‌دنبال تأمین اینترنت ماهواره ای برای شهروندان ایران خواهد بود؟ پس از دادن چراغ سبز به اسپیس‌ایکس از سوی دولت آمریکا هم مشکل ارسال و دریافت سخت‌افزار لازم همچنان برقرار است.

از طرفی، ضعف قانون‌گذاری و تنگ‌نظری‌های قانون‌گذاران در کشور و همچنین، منافع دولت به‌عنوان یکی از ارائه‌دهندگان اینترنت، نیز می‌تواند زمینه‌های استفاده از این اینترنت در کشور را با مشکل مواجه کند.

۲. مشکلات ناشی از تحریم‌ها

اگر شرکت اسپیس‌ایکس مصمم به ارائه اینترنت به شهروندان ایران باشد، پرسش اینجاست که شهروندان چگونه قرار است هزینه‌های مربوط به این سرویس را به حساب این شرکت منتقل کنند، آن‌هم در حالی که بر اساس تحریم‌ها و عدم‌پذیرش مفاد اف‌ای‌تی‌اف، شهروندان ایران در انتقال پول به خارج از کشور با دشواری زیادی مواجه‌اند.

در نهایت، غیرمحتمل است که این شرکت خدمات اینترنت ماهواره ای رایگان به شهروندان ایران ارائه کند؛ مگر آنکه هزینه‌های آن از جایی دیگر تأمین شود.

۳. گران‌تربودن اینترنت ماهواره ای برای ایرانیان با توجه به سقوط ارزش پول ملی

حتی اگر موارد گفته‌شده نیز به‌شکلی مرتفع شود، همچنان هزینه‌های اینترنت ماهواره ای برای بسیاری از شهروندان ایران بسیار گران است. حتی اینترنت فعلی ارائه‌شده در کشور نیز در مقایسه با استانداردهای جهانی گران است. با روند تورم کنونی، چه‌بسا بسیاری از شهروندان مجبور به حذف سهم اینترنت از هزینه‌های خانوار خود گردند. در چنین وضعیتی، بعید است تعداد زیادی از شهروندان ایران بتوانند هزینه‌های این اینترنت را پرداخت کنند.

هشدار! مراقب کلاه‌برداران باشید

پس از جنجال‌های ایجادشده در طرح صیانت، اینترنت ماهواره ای در فضای مجازی بر سر زبان‌ها افتاد. برخی نیز با انتشار تصاویر دستگاه اینترنت ماهواره ای و تجهیزات استارلینک از رسیدن این اینترنت به کشور خبر دادند. هرچند ایلان ماسک از فعال شدن ماهواره‌های استارلینک بر فراز ایران خبر داده است، برای دریافت خدمات نیاز به سخت‌افزاری است که ارائه آن از سوی اسپیس‌ایکس به‌عنوان مجری پروژه استارلینک، هنوز در کشور ایران ممکن نیست؛ بنابراین، هرگونه تبلیغ راجع‌به فروش تجهیزات و راه‌اندازی اینترنت ماهواره‌ای استارلینک کلاه‌برداری است.

شما درباره اینترنت ماهواره ای چه می‌دانید؟ پرسش‌ها و نظرات خود را با ما در میان بگذارید.