هر آنچه درباره کارخانه تراشه جدید اینتل، بزرگترین محل تولید سیلیکون جهان می‌دانیم

سوالات پیرامونی کارخانه تراشه‌سازی اینتل در اوهایو

در ادامه مطلب به سؤالاتی در رابطه با ابرکارخانه تراشه آینده اینتل پاسخ می‌دهیم.

آیا این کارخانه تراشه اینتل می‌تواند مشکل کمبود تراشه، قیمت خودرو و تورم را برطرف کند؟

با وجود اینکه کمبود تراشه یکی از مشکلات بسیار بزرگ در حوزه زنجیره تأمین محسوب می‌شود و صنعت خودرو را کاملاً تحت تأثیر قرار داده است، پیشتازان صنعت تراشه معتقدند این مشکل در نیمه دوم سال ۲۰۲۲ مرتفع خواهد شد؛ اما متأسفانه تأسیس کارخانه عظیم تراشه اینتل هم در کوتاه‌مدت به رفع این مشکل کمکی نخواهد کرد؛ زیرا همان‌طور که گفتیم انتظار می‌رود فعالیت این کارخانه از سال ۲۰۲۵ آغاز شود و طبیعتاً تا آن زمان نمی‌توان برای پایان دادن به مشکل کمبود تراشه روی آن حساب کرد. «پت مورهد» (Pat Moorhead)، تحلیلگر شرکت پژوهشی »مور اینسایت و استراتژی» (Moor Insights & Strategy) نیز این موضوع را تأیید کرده است.

اینتل برای خودروها تراشه تولید نمی‌کند (حداقل در زمان کنونی)؛ بنابراین حتی در صورت راه‌اندازی کارخانه عظیم این شرکت باز هم مشکل کمبود تراشه برای خودروها برطرف نخواهد شد. اینتل در سال ۲۰۱۷ شرکت عرضه‌کننده تراشه‌های خودروهای خودران موبایل‌آی (Mobileye) را خریداری کرد؛ اما تراشه‌های موردنیاز این شرکت را اینتل تولید نمی‌کند و TSMC این وظیفه را برعهده دارد.

هیچ یک از این مسائل مانع افزایش قیمت خودروها توسط جینا ریموند، وزیر بازرگانی ایالات متحده آمریکا و مایک دواین، فرماندار اوهایو و وابسته کردن قیمت آن‌ها به تورم جلوگیری نکرده است. به گفته ریموندو، افزایش قیمت خودروها مسبب یک‌سوم تورم کنونی است. در حال حاضر به اندازه کافی تراشه موجود نیست. به همین دلیل اعلام خبر ساخت یک کارخانه عظیم تراشه‌سازی توسط اینتل در آینده نزدیک، خبر بسیار خوبی محسوب می‌شود.

بزرگ‌ترین کارخانه تراشه اینتل دقیقاً چه چیزی تولید خواهد کرد؟

اینتل هنوز اطلاعات دقیقی در مورد این موضوع ارائه نکرده؛ اما طبق گفته مدیرعاملش، این کارخانه تراشه‌های پیشرفته با گره پردازشی ۲ نانومتری و کمتر تولید خواهد کرد.

یکی از سخنگویان اینتل در مورد این موضوع این‌چنین گفته است:

«کارخانه جدید تراشه در اوهایو برای طراحی و تولید تراشه‌های متعلق به عصر آنگستروم (Angstrom era) با قابلیت پشتیبانی از جدیدترین فناوری‌های پردازشی اینتل مثل Intel 18A طراحی شده است.»

آیا واقعاً کارخانه جدید تراشه اینتل به بزرگ‌ترین مکان ساخت تراشه جهان تبدیل خواهد شد؟

ممکن است چنین اتفاقی رخ دهد؛ اما حتی درصورتی‌که این کارخانه موفق شود چنین عنوانی را از آن خود کند، مدت زیادی نمی‌تواند آن را حفظ کند. سامسونگ در اوت ۲۰۲۰ اعلام کرد که این شرکت تولید تراشه‌های حافظه را در بزرگ‌ترین خط تولید جهان یعنی خط تولید پیونگ تک 2 (Pyeongtaek Line 2) آغاز کرده که وسعت آن تقریباً به‌اندازه ۱۶ زمین فوتبال آمریکایی (Soccer) است.

اما طبق گفته «کیوان اسفرجانی» (Keyvan Esfarjani)، رئیس بخش زنجیره تأمین و مدیر تولید اینتل ممکن است اندازه سایت تراشه‌سازی اینتل تقریباً اندازه ۳۰ زمین فوتبال باشد و اندازه هر یک از کارخانه‌های این سایت با احتساب مساحت اتاق تمیز (کلین روم) به‌اندازه ۴ زمین فوتبال باشد.

اما خط تولید پیونگ تک 2 سامسونگ تنها یکی از ابر خط تولیدهای تراشه این شرکت است و طبق گزارش شرکت نیکی (Nikkei) ژاپن، سومین کارخانه عظیم جدید تراشه سامسونگ با اتاق‌های تمیز وسعتی به‌اندازه ۲۵ زمین فوتبال آمریکایی دارد. لازم به ذکر است که وسعت زمین فوتبال آمریکایی بیش از زمین فوتبال معمولی است.

همان‌طور که گفتیم اینتل وعده داده برای ۲ کارخانه تراشه خود ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کد و این شرکت قبلاً برای کارخانه تراشه آریزونا نیز بیش از ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده است، اما با توجه به اینکه هیچ یک از این مراکز تولید نمی‌توانند مشکل کمبود تراشه را در آینده برطرف کنند، پس چرا ساخت مراکز تولید جدید تراشه توسط اینتل موفقیت بزرگی برای این شرکت محسوب می‌شود؟

می‌توان گفت چنین موفقیتی آن‌چنان‌که در مورد آن تبلیغ شده است، دستاورد بزرگی برای اینتل محسوب نمی‌شود و این موفقیت هم در حد موفقیت‌های کنونی این غول تراشه‌سازی است.

در حقیقت بایدن و مسئولان اینتل که قصد ساخت کارخانه تراشه را دارند، بیشتر می‌خواهند اقدام مؤثری برای تقویت اقتصاد کشور انجام دهند. بایدن می‌تواند از این موضوع به‌عنوان یک اهرم فشار برای مجبور کردن کاخ سفید به تصویب اصلی‌ترین قانون مربوط به این تصمیم استفاده کند.

اگر به خاطر داشته باشید قبلاً گفتیم اینتل برای تأسیس کارخانه تراشه خود در اوهایو به دریافت کمک‌ها و یارانه‌های دولتی چشم دوخته و در واقع آماده است در صورت دریافت این مبالغ با قدرت وارد عرصه ساخت تراشه شود.

ماه آوریل سال قبل بایدن دستور تأمین بودجه توسط فدرال برای کاهش شدت مشکل کمبود تراشه را صادر و سنا هم در ماه ژوئن در پاسخ به این دستور لایحه‌ای را تصویب کرد که بر اساس آن می‌بایست ۵۲ میلیارد دلار برای تولید قطعات نیمه‌هادی در داخل خاک آمریکا تخصیص داده می‌شد؛ اما این لایحه به تصویب مجلس نمایندگان ایالات‌متحده آمریکا نرسید و حتی در مورد حمایت از قانونی که تحت عنوان «قانون تراشه» (CHIPS Act) مطرح شده بود نیز دودستگی وجود داشت و لایحه بودجه ۵۰ میلیارد دلاری به دلیل عدم وجود منابع مالی، از آن زمان تاکنون در کنگره متوقف شده است.

بایدن کارخانه تراشه اینتل در اوهایو را یکی از نمونه‌های بارز اتفاقات ممکن آینده سرمایه‌گذاری در حوزه ساخت تراشه در داخل خاک آمریکا می‌داند. درصورتی‌که لایحه تخصیص بودجه ۵۰ میلیارد دلاری به تصویب نرسد، ممکن است توهمات و نگرانی‌های واهی در مورد امنیت ملی و همچنین نگرانی‌های مرتبط با رقابت اقتصادی جهانی افزایش یابد.

بایدن برای اشاره به پسرفت بسیار زیاد حوزه تولید تراشه در داخل خاک آمریکا این جمله را بیان کرده است:

«زمانی در دنیای تحقیق و توسعه (R&D) اول بودیم؛ اما حدس بزنید اکنون در این حیطه چه جایگاهی داریم؟ جایگاه نهم. اکنون ۷۵ درصد تولید جهان متعلق به آسیای شرقی است و ۹۰ درصد از پیشرفته‌ترین تراشه‌ها در تایوان تولید می‌شوند.»

جلسینگر در رابطه با دستور بایدن برای اختصاص بودجه ۵۰ میلیارد دلاری برای تولید تراشه در داخل آمریکا گفته است اگر این لایحه به تصویب نهایی برسد، کارخانه عظیم تراشه اینتل بزرگ‌تر خواهد شد و زودتر تکمیل شود.

آیا نگرانی‌هایی در رابطه با امنیت ملی وجود دارد یا خیر؟

شاید. عموم مردم آمریکا تاکنون اخباری مبنی بر جاسوسی از آن‌ها با تراشه‌های ساخت چین نشنیده‌اند و تنها یک گزارش از سوی بلومبرگ در رابطه با این موضوع منتشر شده که آن هم مورد انتقاد قرار گرفته است؛ اما با این وجود هنوز هم دولت آمریکا به دلایل مختلف به‌ویژه به دلایل مربوط به نگرانی‌های نامشخص و بدون دلیل مرتبط با امنیت ملی، به برخوردهای قانونی مکرر خود با ارائه‌دهندگان تجهیزات مخابراتی چینی و تحریم آن‌ها پایان نداده است.

بایدن هم رویکرد ترامپ در مورد تحریم‌ها و ممنوعیت‌های سرمایه‌گذاری از سوی آمریکا در شرکت‌های دارای روابط نزدیک با ارتش چین را ادامه داده و حتی این ممنوعیت‌ها را گسترش داده است.

نگرانی‌های دیگری نیز در رابطه با امنیت ملی به اشکال مختلف مطرح شده است: مثلاً مورهد به‌صراحت گفته چنانچه چین به تایوان یا کره شمالی به کره جنوبی حمله کند، آمریکا دیگر به قطعات نیمه‌هادی مدرن و پیشرفته دسترسی نخواهد داشت. او همچنین معتقد است سرمایه‌گذاری در این حوزه عمدتاً به دلیل گسترش مکان‌های تولیدکننده تراشه‌های مدرن و پیشرفته و به‌منظور حفظ منافع آمریکا، انجام می‌گیرد.

ابرکارخانه تراشه اینتل به تقویت رقابت اقتصادی چه کمکی خواهد کرد؟

مطمئناً کوچک‌ترین پیشرفت در زمینه تراشه نیز می‌تواند در زمینه بهبود رقابت اقتصادی مؤثر باشد؛ اما حتی اگر مجلس نمایندگان آمریکا قانون اختصاص بودجه ۵۲ میلیارد دلاری به تولید قطعات نیمه‌هادی در داخل این کشور را تصویب کند و اینتل هم سرمایه‌گذاری در اوهایو را به ۱۰۰ میلیارد دلار برساند، حتی در ۱۰ سال آینده هم اصلاً نمی‌تواند به‌پای دو غول تراشه‌سازی TSMC و سامسونگ برسد.

طبق اطلاعات منتشرشده در گزارش نیکی، سامسونگ سالانه ۲۵ میلیارد دلار در زمینه ساخت تراشه سرمایه‌گذاری می‌کند و TSMC هم تنها در سال ۲۰۲۲، ۴۴ میلیارد دلار بودجه به افزایش ظرفیت تراشه‌سازی اختصاص می‌دهد و در سال ۲۰۲۱ نیز سرمایه‌ای معادل ۳۰ میلیارد دلار در این زمینه صرف کرده است. با چنین سرمایه‌گذاری‌های عظیمی بعید است اینتل بتواند در آینده نزدیک به‌پای این دو شرکت برسد.

مسئولان امر آمریکایی امیدوارند تصمیم اینتل برای تأسیس کارخانه‌های جدید در آمریکا تا جایی که رقابت جهانی اجازه می‌دهد، باعث شود شرکت‌های مشابه نیز این رویکرد را دنبال کنند؛ به نظر می‌رسد چنین هدفی امکان‌پذیر خواهد شد؛ زیرا از یک سو سامسونگ وعده داده در آینده یک کارخانه تراشه مدرن به ارزش ۱۷ میلیارد دلار در شهر تیلور در ایالت تگزاس تأسیس خواهد کرد و از سوی دیگر گزارش‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهند TSMC و تأمین‌کنندگانش هم به سرمایه‌گذاری بیشتر در ایالت آریزونا فکر می‌کنند.

اینتل قصد دارد علاوه بر آمریکا، در اروپا نیز کارخانه‌های جدیدی را با سرمایه‌گذاری ۸۰ میلیارد یورویی در ۱۰ سال آینده تأسیس کند. «مارگارت وستاگر» (Margrethe Vestager)، رئیس بخش ضد انحصارطلبی اتحادیه اروپا در ماه نوامبر هشدار داد که ممکن است تراشه‌سازان برای گرفتن یارانه‌، دولت‌ها را به بازی بگیرند و به تعهدات خود در برابر آن‌ها عمل نکنند. گزارش‌ها نشان می‌دهند که اینتل کارخانه‌های جدید خود را در کشورهای آلمان، فرانسه و ایتالیا تأسیس خواهد کرد.

مسئولان اینتل امیدوارند بتوانند تا چند ماه آینده قول سرمایه‌گذاری‌های جدید و گسترده در اروپا را بدهند.

آیا کارخانه تراشه اوهایو واقعاً به یک سیلیکون ولی تبدیل خواهد شد؟

بدون تردید سیلیکون ولی منطقه منحصربه‌فردی محسوب می‌شود؛ زیرا بسیار فراتر از یک مکان تولیدکننده قطعات نیمه‌هادی است. در این منطقه شاهد حجم عظیمی از استعدادها و سرمایه‌گذاری هستیم و حتی خود سرمایه‌گذاران هم در آن حضور دارند که می‌توانند تمام مشکلاتی را که خودشان ایجاد کرده‌اند یا مسبب آن هستند، برطرف کنند (مشکلاتی مثل قیمت بسیار بالایی مسکن در این منطقه)

به نظر می‌رسد مدیرعامل اینتل در یکی از سخنرانی‌هایش، فعالیت‌های اینتل در راستای تأسیس مکان‌هایی مشابه سیلیکون ولی را به این صورت تشریح کرده است:

«وقتی‌که کارخانه خود را در اورگن تأسیس کردیم، جنگل سیلیکون را ساختیم؛ در زمان احداث کارخانه خود در آریزونا، صحرای سیلیکون را به وجود آوردیم و در زمان ساخت کارخانه خود در ایرلند جزیره سیلیکون را ساختیم.»

جالب است بدانید که به‌جز آمریکا، در سایر کشورهای توسعه‌یافته جهان و حتی کشورهای درحال‌توسعه‌ای که در زمینه دستیابی به فناوری‌های مختلف پیشرفت خوبی داشته‌اند نیز مکان‌هایی مشابه سیلیکون ولی ایجاد شده است؛ حتی در ایران هم چند پارک علم و فناوری وجود دارد که می‌توان آن‌ها را به‌نوعی سیلیکون ولی ایرانی دانست.

جدا از این موضوع، طبق اطلاعات منتشر شده در گزارش مجله تایم (TIME)، میزان توسعه کارخانه تراشه اینتل بسیار بیشتر از میزانی است که اطلاعات منتشرشده در رابطه با این موضوع نشان می‌دهند و این کارخانه جزو مکان‌هایی محسوب می‌شود که بیشترین سرمایه را در اوهایو به خود جذب کرده است.

البته لازم به ذکر است که علاوه بر اینتل، سایر غول‌های فناوری آمریکایی یعنی گوگل، متا و آمازون هم سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در نیو آلبانی اوهایو انجام داده‌اند و چندین پایگاه داده (دیتاسنتر) در آن تأسیس کرده‌اند. تمام این پایگاه‌های داده بخشی از پارک تجاری بین‌المللی نیو آلبانی (New Albany International Business Park) هستند که تمام بخش‌های آن در یک نقطه متمرکز نشده‌اند و پراکنده هستند.

به نظر می‌رسد اینتل حضور در شهر نیو آلبانی را که سرمایه زیادی برای رشد فناوری در آن صرف شده است، دوست دارد. در ضمن از نظر فنی زمین زیربنای سایت تراشه‌سازی اینتل در نیو آلبانی تا مدتی پیش بخشی از منطقه مسکونی نیوجرسی بود؛ اما به‌تازگی این منطقه جزو نیو آلبانی شده است.

اینتل در قبال جذب سرمایه برای ساخت کارخانه تراشه چه تعهداتی داده است؟

اینتل از ارائه اطلاعات دقیق در رابطه با این موضوع اجتناب کرده و تنها اذعان کرده است اعتبار مالیاتی، معافیت‌ها و تقویت زیرساخت، بخشی از تعهدات این شرکت هستند؛ اما به نظر می‌رسد «جان هاستد» (Jon Husted)، معاون فرماندار اوهایو پیش‌بینی‌هایی را در رابطه با این موضوع انجام داده و در یک سخنرانی بدون اینکه از او بخواهند نظر خود را در رابطه با این موضوع بیان کند، گفته است اینتل به ازای هر شش سنت سرمایه‌گذاری کلان، یک دلار سود بازمی‌گرداند.

آیا این حساب سرانگشتی نشان می‌دهد که مسئولان دولتی اوهایو سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیارد دلاری اینتل را با تخصیص سرمایه‌ای معادل ۱.۵ میلیارد دلار افزایش می‌دهند؟ اینتل چنین حرفی نزده است؛ اما طبق گزارش منتشر شده از سوی مجله تایم، بخش دولتی حداقل یک میلیارد دلار در این ایالت سرمایه‌گذاری خواهد کرد.

طبق اطلاعات ذکرشده در این گزارش، مقامات دولتی محلی این ایالت برای سرمایه‌گذاری یک میلیارد دلاری در جهت تقویت زیرساخت‌ها موافقت کرده‌اند؛ یکی از موارد مصرف این بودجه دولتی، توسعه بزرگراه استیت روت ۱۶۱ (State Route 161) به‌منظور پشتیبانی از کارخانه تراشه اینتل و دیگر بخش‌های نزدیک به آن است.

مقامات دولتی اوهایو برای فراهم کردن زمینه شکل‌گیری فعالیت‌های بزرگ توسعه‌دهنده مثل ایجاد کارخانه‌ها و تأسیساتی نظیر کارخانه تراشه اینتل، باید قوانین را طوری تغییر دهند که فرصت ایجاد سمت‌های شغلی که افراد مشغول در آن‌ها مشمول پرداخت مالیات می‌شوند، از ۱۵ سال به ۳۰ سال افزایش پیدا کند. هاست در مصاحبه‌ای با روزنامه «کلمبوس دیسپچ» (Columbus Dispatch) گفته تا زمانی که چنین قانونی تصویب نشود، تغییری در وضعیت کنونی حاصل نمی‌شود.