چک یکی از اسناد تجاری است. برای تنظیم چک (به‌عنوان معروف‌ترین سند تجاری) لازم است اصولی را مدنظر داشته باشیم تا احتمال سوءِ استفاده از آن توسط فرد دیگر، کاهش یابد. برای اینکه با نحوه نوشتن صحیح چک آشنا شوید، مطلب زیر را بخوانید.
در ابتدا باید بگوییم منظور ما از چک، همان چک‌های عادی (چک‌هایی که توسط بانک در اختیار مشتریان قرارداده می شود) است که چند جای خالی دارند که باید پر شوند.
الف. یکی از مواردی که باید در برگ چک درج شود، تاریخ است:
- سفید گذاشتن جای تاریخ به این معناست که دارنده‌ی چک هر زمان که بخواهد می‌تواند به بانک مراجعه و مبلغ چک را دریافت کند.
- بهتر است تاریخ چک هم به عدد و هم به حروف نوشته شود تا احتمال جعل و اعمال تغییرات در آن توسط سایرین کاهش یابد.
ب. قسمت دیگری که باید تکمیل شود، مبلغ چک است.
- بهتر است مبلغ هم به عدد و به حروف، و هم به ریال و به تومان درج شود. ضمنا مرسوم است که روی مبلغ عددی و حروفی را با چسب شیشه‌ای می‌پوشانند تا در صورت کندن چسب، چک مخدوش شود. برخی نیز هنگام پر کردن اطلاعات لازم در برگ چک از یک کاربن برای درج اطلاعات در پشت چک استفاده می‌کنند. با این‌گونه ترفندها احتمال تغییر مندرجات چک و سوءِ استفاده از آن دشوار می‌شود.
- هیچ‌گاه چک را بدون درج مبلغ به کسی تحویل ندهید. چون وقتی چک سفید امضا را به شخصی می‌دهید به این معناست که به او این حق را داده‌اید که هر مبلغی خواست بر روی آن درج کند.
ج. اگر در وجه چک عبارت «بابت» درج شود یا شرطی قید شود، وصول چک شما منوط به اجرا و اثبات آن موضوعی است که چک بابت آن موضوع کشیده شده است. بنابراین از پذیرفتن چک‌های مشروط خودداری کنید.
د. اطلاعات دیگری که لازم است در برگ چک پر شود این است که در وجه چه کسی صادر شده است. برخی در این قسمت می‌نویسند «در وجه حامل» به این معنی که اگر چک در اختیار هرکسی قرار گرفت، او می‌تواند بدون اینکه چک را پشت‌نویسی کند آن را در اختیار دیگران قرار بدهد. تا حد امکان چک را در وجه حامل صادر نکنید تا هر کسی نتواند ادعا کند که چک متعلق به اوست.
ه. قسمت بعدی چک، امضاست، زیرا چک بدون امضا اعتباری ندارد و تأکید بر این است که حتما زمان مراجعه به بانک، از امضاهایی استفاده شود که ساده و قابل تقلید نباشند. نکته‌ی حائز اهمیت در این خصوص این است که به هیچ وجه چک را قبل از نوشتن امضا نکنید. برخی از مردم تمام برگه‌های دسته چک را برای سهولت کار خود امضا و آماده می‌کنند که خطرات بسیاری در بر دارد.
و. هرگز در نگارش چک، خودکارتان را عوض یا از خودکار دیگران استفاده نکنید. چرا که جاعل بعدا می‌تواند ادعا کند که خودکار سومی هم در کار بوده است و تشخیص تغییرات در چک بسیار دشوار خواهد شد.
ز. هیچ‌وقت تنظیم تمام یا قسمتی از چک را به دیگران واگذار نکنید.
ح. در صورتی‌که قراردادی تنظیم می‌کنید، مشخصات چک شامل مبلغ، تاریخ و شماره‌ی چک را در قرارداد درج و تصاویر چک‌ها را پیوست کنید و چنانچه برای پرداخت‌های سنگین از چک استفاده می‌کنید، حتما از آن رونوشت بگیرید و در نسخه‌ی رونوشت از گیرنده‌ی چک اثر انگشت بگیرید.
ط. برخی از چک‌ها دو یا چند امضایی هستند (یعنی حتما دو نفر یا بیشتر باید آن را امضا کنند) یا بدون مهر فاقد اعتبار هستند. این موارد فرصت کلاهبرداری را افزایش می‌دهد. بهتر است در زمان گرفتن چک، از صادرکننده بخواهید درج کند که این چک به امضای دیگر یا مهر نیاز ندارد.
ی. هرگز چک را جهت اصلاح، تعویض و… در اختیار صادرکننده قرار ندهید، زیرا صادرکننده می‌تواند ادعا کند که وجه چک را پرداخته و چک را پس‌گرفته است. و این شمایید که باید خلاف آن را ثابت کنید.
