با دیدن اهرام مشهور جیزه که توسط شن‌زارهای وسیع و یک کلان‌شهر بزرگ احاطه شده‌اند و با اینحال هنوز هم نفوذناپذیر و استوار ایستاده‌اند، به این فکر می‌کنیم که نحوه ساخت اهرام مصر چگونه بوده است.
این هزارتوهای سنگی که برای احترام به مردگان و گذار آنها به زندگی پس از مرگ ساخته شده بودند، حدود ۴۵۰۰ سال پیش بدون تکنولوژی مدرن و با دقت حیرت‌آوری بنا شدند. حال سوالی که برای ما پیش می‌آید این است که نحوه ساخت اهرام مصر چگونه بوده که پس از گذشت هزاران سال هنوز هم استوار ایستاده‌اند.
نحوه ساخت اهرام مصر با وجود شرایط محیطی سخت
مصریان باستان برای حمل و نقل بلوک‌های سنگی بسیار بزرگ و سنگین به چیزی بیش از چند جاده ابتدایی نیاز داشتند. یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که شرایط محیطی مساعد امکان ساخت اهرام جیزه را فراهم کرده بود. در واقع یکی از شاخه‌های رود نیل مجرای حمل و نقل از طریق کشتی بوده است.
Hader Sheisha، جغرافیدان ازدانشگاه Aix-Marseille فرانسه، و همکارانش در مقاله خود نوشتند:
برای ساختن اهرام، مقبره‌ها و معابد این فلات به نظر می‌رسد که مهندسان مصر باستان از رود نیل و سیلاب‌های سالانه آن بهره برده‌اند و با سیستمی مبتکرانه از کانال‌ها و حوضه‌های رود استفاده کرده‌اند تا مجموعه بندرهایی را در پای فلات جیزه تشکیل دهند. با این حال شواهد اندکی در مورد شرایط محیطی وجود دارد تا درمورد زمان، مکان و نحوه ساخت اهرام مصر به ما اطلاعات دهد.
نقش رود نیل در مهندسی اهرام جیزه
باستان‌شناسان زمانی فکر می‌کردند که سازندگان اهرام مصر احتمالا آبراه‌های رود نیل را لایروبی کرده تا کانال‌ها و بندرها را بسازند. آنها از این طریق می‌خواستند سیل سالانه را مهار کنند تا مانند یک بالابر هیدرولیکی برای حمل مصالح ساختمانی عمل کند.
مجموعه بندری که باستان‌شناسان فرض می‌کنند در ساخت اهرام خوفو، خفره و منکوره نقش داشتند، امروزه با طول بیش از ۷ کیلومتر در غرب رود نیل کنونی قرار دارند. خلیج‌ها هم باید به قدر کافی عمیق بودند که لنج‌های مملو از سنگ را شناور نگه می‌داشتند.
طی حفاری‌هایی که در پروژه‌های مهندسی شهری در اطراف جیزه امروزی انجام شد، شواهد چینه‌شناسی از لایه‌های سنگی به دست آمد که با شاخه‌ای از رود نیل که به سمت پایه اهرام امتداد یافته است، مطابق هستند.
اما سوال اینجاست که مهندسان مصر باستان چگونه دسترسی اهرام جیزه را به آب ایجاد کردند. در آن زمان، شمال مصر در بحبوحه تغییرات شدید آب و هوایی بود به طوری که سیل‌های ناگهانی چندین بار شهر گمشده اهرام، Heit el-Ghurab، را که میزبان کارگران فصلی بود، ویران کردند.
پی بردن به شرایط محیطی اهرام از طریق فسیل‌ها
در این مطالعه، محققان از گرده‌های فسیل شده استفاده کردند تا تصویری دقیق‌تر از سیستم رودخانه که هزاران سال پیش جریان داشته است، ترسیم کنند.
در مطالعات دیگر نیز از گرده‌هایی که در رسوبات باستانی حفظ شده‌اند برای بازسازی آب و هوای گذشته و پوشش گیاهی منطقه استفاده کردند و دریافتند که شرایط با شرایط امروزی بسیار متفاوت بوده است.
طی پنج حفاری در دشت سیلابی جیزه امروزی در شرق مجموعه اهرام، فسیل‌های گرده استخراج شد. تیم تحقیقاتی با بررسی فسیل‌ها متوجه شدند که گیاهان گلدار خودرو در سواحل رود نیل و گیاهان مردابی در کناره دریاچه به وفور وجود داشتند.
نقاط قرمر محل حفاری هستند
کاوشگران معتقدند که حضور این گیاهان نشان می‌دهد که یک پهنه آب دائمی از دشت سیلابی جیزه عبور می‌کرده و هزاران سال پیش طغیان کرده است.
آنها از این طریق بالا و پایین رفتن سطح آب در شاخه خوفو رود نیل را در طول تاریخ ۸۰۰۰ ساله سلسله مصر دنبال کردند و نتایج آن را به سایر مستندات تاریخی مرتبط کردند.
Sheisha و همکارانش در ادامه نوشتند:
بازسازی ۸۰۰۰ ساله ما از سطوح مختلف شاخه خوفو، درک درستی از چشم‌انداز رودخانه‌ها را در زمان ساخت مجموعه اهرام جیزه به ما داد. شاخه خوفو در زمان ساخت اهرام خوفو، خفره و منکوره در سطح بالایی قرار داشت و به همین ترتیب حمل و نقل مصالح را به مجموعه اهرام جیزه تسهیل کرد.
اما پس از سلطنت توت عنخ آمون که حدود ۱۳۴۹ تا ۱۳۳۸ سال قبل از میلاد مسیح به تخت پادشاهی نشست، سطح آب شاخه خوفو رود نیل به تدریج کاهش یافت تا اینکه در پایان دوره سلسله به پایین‌ترین سطح خود در ۸۰۰۰ سال گذشته رسید.
این کاهش آب با نشانه‌های شیمیایی موجود در دندان‌ها و استخوان‌های مومیایی‌های مصری رابطه دارد که به همراه دیگر مستندات تاریخی نمایانگر محیطی خشک است.
مانند تمام مطالعات باستان‌شناسی، محدوده زمانی سلطنت فراعنه و تغییرات محیطی از لحاظ تاریخی می‌تواند بسیار متفاوت از یکدیگر باشد، بنابراین در نتایج این تحقیق بایدکمی تردید کرد.
هرچند که این مطالعه با پیوند دادن داده‌های محیطی و تاریخی، شواهد مستقیم‌تری ارائه می‌دهد. در مطالعات قبلی باستان‌شناسان به دنبال فراکتال‌های گمشده (الگوهای بدیع و تکرارشونده‌ای که اغلب در طبیعت یافت می‌شوند) بودند تا به این نتیجه برسند که مصریان باستان هنگام ساخت اهرام دهشور در جنوب جیزه کانال‌هایی در رودخانه ایجاده کرده بودند و از این طریق به نحوه ساخت اهرام مصر پی ببرند.
Arne Ramisch زمین‌شناس دانشگاه Innsbruck می‌گوید:
خیلی سخت است که ردپای بزرگی که مصریان از خود برجای گذاشتند را باور کرد.
محققان مطالعه اخیر پیشنهاد دادند که می‌توان از روش‌های مشابه برای بازسازی آبنماهای باستانی استفاده کرد. آبنماها در زمان ساخت این بناهای تاریخی، دیگر مجموعه اهرام مصر از جمله گورستان دهشور را در برگرفته بودند.
منبع :Science Alert
