حتما این حس را تجربه کردید که اوقات خوش گذشته را به‌یاد آورید و احساس دلتنگی کنید. یا ممکن است گاهی فکر کردن به گذشته احساس بد و منفی در شما ایجاد کرده باشد. به هر حال تقریبا همهٔ افراد چنین تجربیاتی داشته‌اند. در این مقاله قصد داریم معنی نوستالژی و ویژگی‌ها و دلایل آنچه که «نوستالژی» نامیده می‌شود را بررسی و راه‌های غلبه بر حالت افراطی آن را بیان کنیم.
نوستالژی چیست؟
وقتی کلمهٔ نوستالژی را می‌شنویم، چیزی که در ذهن‌مان تداعی می‌شود اغلب با محتوایی از غم و اندوه و فقدان همراه است. واژهٔ نوستالژی از ریشهٔ یونانی کلمهٔ «نوستوس» به معنی بازگشت و «آلگوس» به معنی درد است. اما معنی نوستالژی چیست؟ نوستالژیدر واقع احساسی است که هنگام فکر کردن به گذشته به ما دست می‌دهد.
ویژگی‌های نوستالژی
نوستالژی احساس مبهمی است که در موقعیت‌های مختلف و به روش‌های مختلف اتفاق می‌افتد. در اینجا به برخی ویژگی‌های آن اشاره می‌کنیم:
نوستالژی یک احساس است
این بارزترین ویژگی نوستالژی است. گرچه ما اغلب زمانی که از کلمهٔ احساس استفاده می‌کنیم، معنی اصلی آن را واقعا نمی‌دانیم. در واقع احساس یک تجربهٔ ذهنی است که با واکنش‌های عاطفی همراه می‌شود. به‌عبارت دیگر نوستالژی یک حس زودگذر است، اما می‌تواند دائمی شود.
نوستالژی برای همه اتفاق می‌افتد
نوستالژی صرف‌نظر از جنسیت، سن، طبقهٔ اجتماعی و اقتصادی و فرهنگ، بر ما تأثیر می‌گذارد. همهٔ ما دوره‌ای از زندگی‌مان را پشت سر گذاشتیم که با احساسات مختلفی از آن یاد می‌کنیم.
برخی از افراد نسبت به دیگران تمایلات نوستالژیک بیشتری دارند
شاید از آن دسته افرادی هستید که تفکری روبه جلو دارید و به آینده فکر می‌کنید. یا از آن دسته افرادی که اسباب بازی‌های دوران بچگی‌تان را نگه‌داشتید. آدم‌ها در بسیاری از موارد متفاوتند. نوستالژی به شخصیت و شیوهٔ زندگی ما بستگی دارد.
معمولا امور نوستالژیک را ایده‌آل می‌بینیم
عبارت «روزهایی که گذشت بهتر بود» با جنبه‌های مثبت موقعیت‌ها و تجربیات ما ارتباط دارد. حافظهٔ ما را از طریق حفظ خاطرات خوب و حذف خاطرات بد محافظت می‌کند. همچنین باعث می‌شود با فراموش کردن اشتباهات گذشته، شادتر باشیم.
نوستالژی دلایل زیادی دارد
هرچیزی می‌تواند باعث نوستالژی شود. برای مثال: بوی عطر پدربزرگ‌تان، کیکی که در بچگی خوردید، آهنگی مربوط به یک لحظهٔ خاص و… . ما از طریق حواس تجربیات قبلی را بازسازی می‌کنیم.
نوستالژی به ما کمک می‌کند که رشد کنیم
خاطرات در طول زندگی ما را هدایت می‌کنند. به‌یاد آوردن لحظات شاد حتی اگر در گذشتهٔ دور اتفاق افتاده باشد، ما را شاد می‌کند. نوستالژی به ما کمک می‌کند که خود را عمیق‌تر بشناسیم، عزت نفس‌مان را افزایش می‌دهد و از ما در برابر تنهایی محافظت می‌کند همچنین به ما قدرت مواجهه با چالش‌های جدید را می‌دهد.
نوستالژی برای بسیاری از افراد الهام‌بخش است
نوستالژی احساسی است که به ما انگیزهٔ خلق کردن می‌دهد. در هنرهایی همچون موسیقی، نقاشی و ادبیات مثال‌های زیادی از شکست‌های عاطفی یا چشم‌اندازهای قدیمی می‌بینیم که الان تبدیل به نوستالژی شدند.
احساس دلتنگی باعث می‌شود آدم‌ها برای محصولاتی که یادآور گذشته هستند پول بپردازند. به همین دلیل از احساس نوستالژی در بازایابی و فروش هم استفاده می‌شود. در واقع نوستالژی سلاحی قدرتمند برای ارائهٔ خدمات است.
چرا نوستالژی داریم؟
بر اساس مطالعه‌ای در دانشگاه ساوتهمپتون، نوستالژی باعث افزایش خوشبینی به آینده می‌شود.
در این پژوهش از گروهی از افراد شرکت‌کننده در آزمون خواسته شد دربارهٔ تجربهٔ نوستالژی مطلبی بنویسند. گروهی دیگر باید در مورد یک خاطره معمولی می‌نوشتند. نتایج نشان داد که گروه اول از عبارات مثبت بیشتری نسبت به گروه دوم استفاده کردند.
در یک آزمایش دیگر در این دانشگاه، کشف شد که آهنگ‌هایی که باعث ایجاد حس نوستالژی در افراد می‌شدند خوشبینی بیشتر هم به وجود می‌آوردند.
نوستالژی یک پاسخ طبیعی یه تغییر است. موقعیت‌هایی مانند از دست دادن یک دوست، نقل مکان از شهری به شهر دیگر که زندگی روزمره ما را تغییر می‌دهد و باعث می‌شود که مجبور شویم به شرایط جدید عادت کنیم. در واقع ما حتی تغییرات گذشته دور را هم به‌خاطر می‌آوریم.
نوستالژی معمولا با تغییرات نامساعد گره خورده است. هرچند ممکن است که در خانواده‌ی شادی بزرگ شده باشیم، در محل کاری دوستانه کار کرده باشیم، سلامت بوده باشیم و درآمد خوبی داشته بوده باشیم، بازهم ممکن است بخش‌هایی از زندگی‌مان را به‌عنوان نوستالژی به‌یاد می‌آوریم. تقریبا اکثر ما فکر می‌کنیم در گذشته همه‌چیز آسان‌تر بوده است.
هر مرحله از بزرگ‌شدن سختی‌ها و راحتی‌های خودش را دارد. گاهی ناچاریم تصمیماتی بگیریم، و نمی‌توانیم به این فکر نکنیم که بخش‌های مثبتی از زندگی‌مان در در طول مسیر از دست داده‌ایم. بازسازی لحظات شاد گذشته باعث ایجاد نوستالژی و افزایش روحیهٔ ما می‌شود. هرچند ممکن است چون فکر می‌کنیم در گذشته شادتر بوده‌ایم دچار احساس غم هم بشویم.
۱۰ نکتهٔ مهم برای غلبه بر نوستالژی افراطی
اگر اغلب اوقات احساس نوستالژی را تجربه می‌کنید، شاید چیزی در زندگی‌تان سرجایش نیست. نوستالژی افراطی می‌تواند ناشی از مشکلاتی از قبیل: کاهش عملکرد، مشکلات تمرکز، بی‌خوابی، افسردگی یا حتی مشکلات جسمی باشد.
در اینجا به برخی از راه‌های غلبه بر نوستالژی افراطی که برای بهبود کیفیت زندگی‌تان مؤثرند، اشاره می‌کنیم:
۱. واقع‌بین باشید
همهٔ ما گذشته و حال را با هم مقایسه می‌کنیم. سعی کنید به‌جای این کار، برای سازش با مراحل جدید زندگی‌تان زمان بگذارید. تغییر محل زندگی یا گروه دوستی‌تان گرچه دشوار است اما می‌تواند سودمند هم باشد.
۲. احساسات خود را توصیف کنید
گاهی اقدامات ساده‌ای مانند توصیف آنچه اتفاق می‌افتد، می‌تواند مؤثر باشد. خودارزیابی لحظه به‌لحظه به ما کمک می‌کند عواملی که در زندگی‌مان سودمند نیست شناسایی و حذف کنیم.
۳. با افراد مثبت معاشرت کنید
اجتناب، انزوا و نداشتن ارتباط می‌تواند نوستالژی ایجاد کند. صحبت کردن و ارتباط داشتن با دوستان و اعضای خانواده راهی مؤثر برای غلبه با نوستالژی افراطی است.
۴. بر آنچه باعث احساس درد و غم می‌شود، تمرکز نکنید
گاهی یادآوری تجربیات گذشته مانع پیشرفت می‌شود. برای مثال نگهداری وسیله‌ای که باعث می‌شود به‌یاد رابطه قبلی‌تان بیفتید، کار درستی نیست. اما اگر شما جایی دورتر از خانوادهٔ خود زندگی می‌کنید، عناصری مانند عکس آنها می‌تواند به شما قدرت ببخشد تا بر دلتنگی‌تان غلبه کنید.
زمانی که خاطرات تلخ گذشته را بیش از اندازه مرور می‌کنید یا وسایلی مربوط به آن دوره را به صورت وسواس‌گونه نگهداری می‌کنید، نوستالژی افراطی ایجاد می‌شود. در این شرایط می‌توانید از دوستی صمیمی بخواهید که برای مدتی طولانی آنها را پنهان کنند و حتی در مواقعی دور بریزند. نکتهٔ مهم این است که تلاش کنید تا توانایی کنترل خود را به‌دست آورید.
۵. یادتان باشد که شما می‌توانید شرایط را تغییر دهید
مرگ یک دوست رویدادی غم‌انگیز است که برای آن راه حلی وجود ندارد. همیشه می‌توانید از لحظاتی که با یکدیگر سپری کردید به‌خوبی یاد کنید، در مورد او با افراد دیگر صحبت کنید و هرگز او را فراموش نکنید. می‌توانید با یادگیری تکنیک‌های حل مسئله از ایجاد نوستالژی افراطی جلوگیری کنید و شرایط سخت زندگی خود را تغییر بدهید.
۶. خودتان را به چالش بکشید
هیچ‌چیز نباید مانع افزایش اعتماد به‌نفس شما شود. برای خود اهدافی تعیین کنید سپس برنامه‌ریزی کنید. می‌توانید با انجام تمرینات سخت توانایی‌های خود را افزایش دهید. به نوستالژی اجازه ندهید مانع پیشرفت‌تان شود.
۷. عادات سالم خود را حفظ کنید
این توصیه برای هر شرایطی قابل اجرا و مفید است. سلامت جسم و روان خود را در اولویت قرار بدهید.
مراقبت از خود برای شما این امکان را فراهم می‌کند که نسبت به خودتان احساس خوبی داشته باشید و با دید مثبت‌تری زندگی‌تان را ارزیابی کنید.
اقداماتی مانند: رعایت کردن یک رژیم غذایی متعادل، استراحت کردن، حفظ عزت نفس، ورزش کردن و… باعث می‌شود تا با انرژی بیشتری بر سختی‌ها غلبه کنید.
۸. ذهن‌تان را خالی کنید
برخی افراد درون‌گرا هستند. در حالی که برخی دیگر هنگام بروز مشکل، به راحتی با دیگران صحبت می‌کنند. صحبت کردن در مورد مشکلات، عاملی است که به شما کمک می‌کند ذهن‌تان را از تمرکز بر افکار مرتبط با خشم و اندوه خالی کنید.
از تکنیک‌های آرام‌سازی استفاده کنید و زمانی را برای خالی کردن ذهن‌تان از افکار منفی اختصاص بدهید.
۹. سعی نکنید با نوستالژی مقابله کنید
تنها زمانی نیاز دارید نوستالژی را متوقف کنید که به‌صورت دائمی برای‌تان ناراحتی ایجاد کند و مانع از انجام کارهای روزمره‌تان شود.
۱۰. اگر نمی‌توانید نوستالژی افراطی را متوقف کنید، کمک بگیرید
زمانی که تلاش‌تان برای غلبه بر نوستالژی بی‌فایده است، لازم است که از متخصصین کمک بگیرید. ممکن است گاهی احساس شرم کنید. یا حتی فکر کنید دیگران شما را درک نمی‌کنند و این امر موجب شود از کمک گرفتن اجتناب کنید. در این شرایط حتما به فردی مطمئن و با صلاحیت کافی مراجعه کنید. روان‌شناسان و روان‌پزشکان با ارائهٔ راه‌حل‌های مؤثر، بسیاری از مشکلات روان‌شناختی افراد را درمان می‌کنند.
