پلاستیکها در همه جا وجود دارند. آنها در آب ما، در غذای ما و حتی در هوایی که تنفس میکنیم، حضور دارند. آنها در یخچالهای طبیعی که هزاران کیلومتر با ما فاصله دارند و در اعماق اقیانوسها نیز به چشم میخورند.
درصد زیادی از پلاستیکها را کربن تشکیل میدهد. بدین ترتیب با تجزیه پلاستیکها، کربن در محیط آزاد میشود. به تازگی، برنامهای با نام چرخه کربن در زمین پخش میشود که در آن Aron Stubbins نگاهی به میزان کربنی میاندازد که پلاستیکها به سیستمهای طبیعی سیاره زمین اضافه میکنند.
Stubbins، استاد علوم دریایی و محیط زیست، شیمیدان و بیولوژیدان شیمیایی وهمچنین مهندس عمران است. او میگوید: «نتایجی که بدست آوردیم، خیره کننده است. انتظار میرفت محیطهایی را پیدا کنیم که به علت حضور پلاستیک، میزان کربن در آنها بیشتر است اما متاسفانه شاهد بودیم که در برخی نواحی میزان کربن پلاستیک موجود، به اندازه میزان کربن طبیعی در برخی اکوسیستمها است.»
بدین ترتیب، Stubbins برای اطمینان از یافتههای خود و همچنین انجام محاسبات بیشتر، بررسی پیامدها و پیشبینی شرایط آینده با سایر همکارانش که پلاستیکها و چرخههای رسوب طبیعی را مطالعه میکنند، تماس گرفت. Stubbins دادههای مرتبط با چرخه جهانی پلاستیک-کربن را گردآوری کرد و بدین ترتیب توانست مقدار کربنی که توسط پلاستیکها به محیط اضافه میشود و آن را آلوده میکند، محاسبه کند. نتایج این تحقیقات هفته پیش در مجله Science به چاپ رسید.
Stubbins در توضیح مطالعات خود میگوید: « ما چرخه کربن پلاستیکی را به چرخه کربن طبیعی اضافه کردهایم. پیامدهای حضور چنین چرخهای هنوز ناشناخته است، اما مقدار زیادی کربن در هر لحظه وارد محیط زیست میشود که ناشی از آلودگی پلاستیکی است. این میزان کربن میتواند تاثیر بسزایی بر جنبههای مختلف زندگی انسانها، اکوسیستمها و حتی آب و هوای کره زمین داشته باشد.»
تولید و استفاده از پلاستیک به صورت جدی از حدود سال 1950 آغاز شد. در سال 1962، Stubbins دریافت که میزان کربن موجود در پلاستیکهای تولید شده بیشتر از مقدار کل کربنی است که تاکنون توسط انسانها و به صورت طبیعی تولید شده است. تا سال 1994، کربن با منبع پلاستیک، بیشترین عنصر یافت شده در طبیعت بود. بههرحال، همه ما اشکالی از زندگی مبتنی بر کربن هستیم. او میگوید: «تنها چند سال است که افراد به فکر کاهش مصرف پلاستیک افتادهاند.»
کربن با منبع پلاستیک، در انواع اکوسیستمهای سراسر جهان خودنمایی میکند. اما، برخی از مهمترین تجمع کربن با منبع پلاستیک را میتوان در آبهای سطحی نیمه گرمسیری اقیانوسها مشاهده کرد. در این نواحی، جریان آب اقیانوسها به نحوی است که مواد شناور در ناحیه کوچکی تجمع میکنند.
این مناطق، از میزان کربن طبیعی کمتری برخوردار هستند. بنابراین، اگر پلاستیکهایی که در این مکانها تجمع میکنند، در حال انتشار کربن و پخش آن در محیط اطراف هستند، میتوانند بر شرایط شیمیایی این محیطها تاثیر مستقیم و قابل توجهی بگذارند.
از سویی دیگر، این امکان وجود دارد که این رخداد سبب ایجاد تغییراتی در آب و هوا نیز بشود. زیرا لایه نازکی از سطح اقیانوسهای جهان، نقش مهمی در تبادل مواد بین اقیانوس و جو زمین ایفا میکند. Stubbins میگوید: « آئروسلها و گازهای کمیاب در تبادل میان زمین و جو میتوانند شرایط را از لحاظ شیمیایی تغییر دهند. بدین ترتیب شاهد تغییرات آب و هوایی نیز خواهیم بود. بنابراین اگر مقدار زیادی پلاستیک در آن لایه خاص از سطح دریا موجود باشد، پیامدهای ناخوشایندی در انتظار جو پایین میباشد.»
Stubbins میافزاید: « برای دانشمندانی که تلاش دارند تا چرخه کربن طبیعی و تغییرات آب و هوایی را به یکدیگر مرتبط کنند، حضور کربن با منشا پلاستیکی دردسر بزرگی است که محاسبات آنها را بهم میریزد. آنها گمان میکنند که در حال اندازهگیری مواد آلی طبیعی است اما در نهایت، نتایج بدست آمده نتایج صحیحی نخواهد بود. دانشمندان باید آگاه باشند که در نمونههای محاسباتی آنها، کربن ناشی از پلاستیک نیز نقش مهمی ایفا میکند.»
از سویی دیگر، Samuel Muñoz، استادیار علوم دریایی و محیط زیست و مهندس عمران میگوید: « هنوز مطالب بسیاری در مورد نحوه تاثیر پلاستیک بر سیستمهای طبیعی زمین وجود دارد که باید یاد بگیریم. یکی از مباحثی که میتوان بر روی آن تحقیق کرد، تغییرات جریان رسوبات در سراسر جهان در حضور کربن پلاستیک است.»
او ادامه میدهد: « بشریت بیش از یک قرن تلاش کرده است تا نحوه حرکت رسوب در محیط زیست را بفهمد. اکنون ماده دیگری وجود دارد که حضور آن در کنار رسوب برای ما قابل اهمیت است. اما مکانیسم حرکتی این دو ماده متفاوت است. گاهی اوقات، شاهد حرکتی روان همچون آب هستیم و در برخی موارد، فرآیند تبخیر رخ میدهد. در حالتی دیگر، میبینیم که رسوب قادر نیست درون آب تهنشین شود.»
Muñoz در پایان صحبتهای خود گفت: « پلاستیکها همه جا وجود دارند. اما اطلاعات ما از آنها بسیار کم است. من این مقاله را دعوت دانشمندان به بررسی راههای بیشماری میدانم که در طی آنها، پلاستیک میتواند بر زمین تاثیر بگذارد.»