مرکز ملی فضای مجازی در بیانیه‌ای رویکرد خود را در رابطه با منظومه‌های ماهواره ای تحت ۴ عنوان اعلام کرد. در این بیانیه با تاکید مجدد بر لزوم فعالیت منظومه‌های ماهواره‌ای در چارچوب‌های بین‌المللی به توضیح بیشتری درباره کارگروه منظومه‌های ماهواره‌ای که در این مرکز تشکیل شده پرداخته شده است. این مرکز به ضرورت بومی سازی و راه‌اندازی منظومه‌های ماهواره‌ای در کشور تاکید کرده و گفته از این موضوع حمایت می‌کند.
پیش‌تر رییس مرکز ملی فضای مجازی درباره وجود اینترنت ماهواره‌ای و ضرورت مواجهه با آن صحبت‌هایی کرده بود. «ابوالحسن فیروزآبادی» در این باره گفته بود که کارگروهی برای مواجهه با خدمات اینترنت ماهواره‌ای تشکیل خواهد شد: «برای آنکه با ورود این فناوری، حکمرانی فضای مجازی خدشه دار نشود، باید تدابیری صورت داد.» او همچنین خبر از قانون‌گذاری در حوزه اینترنت ماهواره‌ای برای کاربران و لزوم دریافت مجوز برای ارائه دهندگان این نوع اینترنت داده بود.
حال مرکز ملی فضای مجازی با انتشار بیانیه‌ای موضع خود را در برابر اینترنت ماهواره‌ای شفاف‌تر روشن ساخته است. در ابتدای این بیانیه تاکید شده طبق آمار اتحادیه بین المللی مخابرات (ITU)، بیش از ۴ میلیارد نفر در کشورهای در حال توسعه و بیش از ۲۰۰ میلیون نفر در کشورهای پیشرفته به اینترنت دسترسی ندارند. مرکز ملی فضای مجازی تامین خدمات پهن باند برای همین جمعیت را دلیل اصلی توسعه منظومه‌ها دانسته است اما از آنسو چالش‌هایی را نیز بر سر راه توسعه این منظومه‌ها متصور شده و رویکردهای خود را در برابر این چالش‌ها تشریح کرده است.
بر اساس این بیانیه مهمترین چالشهای پیش رو در این حوزه عبارتند از:
- تغییر مفاهیم حکمرانی در کنترل ترافیک ارتباطات و محتوا و گریز از درگاه‌های رسمی تبادل دیتا در کشور
- ثبت بین المللی و انبارداری طیف (ضایع کردن دسترسی و حقوق مدار فرکانس دیگر کشورها)
- مدیریت ترافیک منظومه‌ها در فضا
- کاهش خطرات پسماندهای فضایی
- ابهام در تأمین مالی و برنامه کسب و کار
رویکرد مرکز ملی فضای مجازی اما در چند موضوع خلاصه می‌شود: «بهره برداری از فرصتها و پیشگیری از آسیب‌ها»، «ظرفیت‌ها و نیاز کشور»، «لزوم فعالیت اپراتورهای ماهواره‌ای در چارچوب قانون» و «تعیین راهبرد و تدوین طرح‌های کلان در کارگروه منظومه‌های ماهواره‌ای» مواردی است که این مرکز به آنها اشاره کرده است.
لزوم بومی سازی منظومه‌های ماهواره‌ای
این مرکز تاکید کرده که بومی سازی چرخه کامل زنجیره ارزش ماهواره و راه‌اندازی منظومه‌های ماهواره‌ای می‌تواند جان تازه‌ای به صنعت فضایی ایران ببخشد.
مرکز ملی فضای مجازی هم راستا با اهداف سند جامع توسعه هوافضای کشور و به منظور بهره برداری از همه ظرفیت‌های زیرساختی کشور، از توسعه صنعت فضایی کشور و نقش آفرینی فعالانه آن در تکمیل شبکه ملی اطلاعات برای کاهش شکاف دیجیتال و ارائه خدمات متنوع فضاپایه به جامعه پشتیبانی و حمایت می‌کند.
مرکز ملی فضای مجازی با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران اعلام کرده که منظومه‌های ماهواره‌ای می‌توانند با توجه به ویژگی‌های ذاتی خود همچون پایداری، انعطاف پذیری، تأخیر کم و تأمین ظرفیت قابل ملاحظه و ارزان قیمت، کمک شایانی در کاهش شکاف دیجیتال در کشور و سیگنال رسانی به مناطق محروم و دورافتاده داشته و به عنوان بخش مهمی در لایه زیرساخت و خدمات پایه معماری شبکه ملی اطلاعات نقش آفرین باشد.
کارگروه منظومه‌های ماهواره‌ای در مرکز ملی فضای مجازی
در این بیانیه مرکز ملی فضای مجازی ضمن اینکه پذیرفته منظومه‌های ماهواره‌ای ارتباطات آینده را شکل می‌دهند اعلام کرده که کارگروه منظومه‌های ماهواره‌ای را با رویکرد بهره‌مندی از فرصت‌های جهانی و همچنین مواجهه با تهدیدهای این فناوری ایجاد کرده است.
بر اساس آنچه در این بیانیه نوشته شده این کارگروه در بالاترین سطح با حضور همه نمایندگان و نقش آفرینان صنعت فضایی، حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، تنظیم مقررات ارتباطات و کسب و کار به منظور تدوین چارچوب مدیریت هوشمند حوزه منظومه‌های ماهواره‌ای از منظر فضای مجازی تشکیل شده است.
آنطور که به نظر می‌رسد این کارگروه‌ها مسئولیت تدوین راهبردها، طرح‌های کلان ملی، مقررات، دستور العمل‌ها و استانداردهای بهره مندی از فرصتها و پیشگیری از آسیب‌های احتمالی را از ابعاد مختلف فنی و توسعه زیرساخت، رگولاتوری، کسب و کار، حقوقی، ارتباطات بین الملل و دفاعی و امنیتی بر عهده دارند.
تاکید مجدد بر فعالیت منظومه‌های ماهواره‌ای در چارچوب قوانین بین‌الملل
در بخش دیگری از این بیانیه مرکز ملی فضای مجازی بار دیگر به لزوم فعالیت منظومه‌های ماهواره‌ای در چارچوب قانون تاکید کرده است: «با رشد انفجاری تبادل داده‌ها و تحول دیجیتال در صنایع مختلف، رقابت و تقاضا برای دسترسی به زیرساخت مخابراتی پایدار و پرسرعت به شدت افزایش پیدا کرده است. با این تحول شگرف در بلوغ فناوری‌های مختلف و صنعت ساخت و پرتاب ماهواره، کشورهای پیشرفته با نادیده انگاشتن حقوق و منافع سایر کشورها و با سرمایه گذاری‌های هنگفت در بهره برداری از منظومه‌های ماهواره‌ای، درصدد ایجاد یک رهبری و حکمرانی جدید در حوزه ارتباطات فضاپایه، دسترسی نامحدود به منابع مدار-فرکانس، کاربری دوگانه (نظامی و غیر نظامی) از منظومه‌های ماهواره‌ای و تهدید حاکمیت ارتباطات در کشورهای مستقل و در حال توسعه هستند.»
مرکز ملی فضای مجازی تاکید کرده اپراتورهای ماهواره‌ای ملزم به فعالیت طبق معاهدات بین المللی در حوزه فضایی و اصول و مقررات سازمان ملل و اتحادیه‌های تخصصی مربوطه هستند و باید قوانین و مقررات ملی کشورها را برای حفظ استقلال و حاکمیت دولت‌ها در حوزه ارتباطات و صیانت از گذرگاه‌های رسمی تبادل اطلاعات را به منظور جلوگیری از هرج و مرج و مقابله با جرایم سایبری رعایت نمایند.
باید اهداف سیاسی پنهان منظومه‌های ماهواره‌ای را در نظر گرفت
مرکز ملی فضای مجازی اعلام کرده اهداف جانبی و نهفته سیاسی و امنیتی توسعه اینترنت ماهواره‌ای را در کنار تمام حسن نیت‌های آن نباید فراموش کرد، مواردی از جمله تأثیر گذاری بر حکمرانی ارتباطات. در این بخش از بیانیه عینا آمده است که «پوشیده نیست که مدیریت هوشمند فرصتها و چالشهای کارکرد منظومه‌های ماهواره‌ای برای تمام حاکمیت‌ها حتی کشورهای پیشرو در این زمینه از اولویت بالایی برخوردار است. از دامنه تأثیر فراگیر خدمات منظومه‌ای می‌توان به حوزه‌های فضای مجازی، ارتباطات و دسترسی به اینترنت، داده و محتوا، شبکه‌های زیرساختی در معماری ارتباطات، کیفیت دسترسی به خدمات اپراتوری، اقتصاد دیجیتال، امنیت و حاکمیت اشاره کرد.»
