دنیای مجازی متاورس هر روز گسترده‌تر می‌شود و گروه‌های سنی مختلف و بیشتری می‌توانند در آن حضور فعالی داشته باشند. متاورس در زندگی کودکان و نوجوانان نیز جای خود را باز کرده، اما سوال این است که این فضای مجازی چه کاربردی برای کودکان و نوجوانان دارد؟ مزایا و معایب آن برای این گروه‌های سنی چیست؟ چگونه می‌توان فضای امنی برای کودکان در متاورس ایجاد کرد؟ در این مطلب به این سوالات پاسخ داده می‌شود.
متاورس فضای مجازی است که افراد می‌توانند در آن فعالیت‌های مختلفی را انجام می‌دهند. اصطلاح متاورس در اصل توسط «نیل استفنسون»، نویسنده علمی-تخیلی در رمان تاثیرگذار خود در سال 1992 برای نشان دادن محیط واقعیت مجازی متصل به اینترنت و قابل دسترسی از طریق هر دستگاهی مطرح شد.
در متاورس می‌توان کارهای مختلفی از جمله خرید ملک، بازی، کار و ملاقات با افراد مختلف انجام داد. برای آشنایی کامل با متاورس پیشنهاد می‌کنیم این مقاله دیجیاتو را بخوانید.
متاورس می‌تواند فرصت‌های خوبی در اختیار کودکان نیز قرار دهد تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، آموزش ببینند و مهارت‌های جدیدی را یاد گرفته و علایق خود را دنبال کنند.
به عنوان مثال در ماینکرفت، فضاهای آموزشی جدیدی در اختیار کودکان قرار می‌گیرد تا بتوانند در معرض فرهنگ‌های مختلف از طریق متاورس قرار بگیرند. کودکان می‌توانند از متاورس بهره ببرند، در این فضا بازی کنند، با دوستان خود ارتباط داشته باشند و در کلاس‌های مجازی هم شرکت کنند. اما در عین حال ممکن است در معرض برخی آزار و اذیت‌های سایبری نیز قرار بگیرند و محتواهای نامناسب نیز آنها را تهدید کند.
کاربرد متاورس برای کودکان
تحقیقات اولیه نشان می‌دهند که کارشناسان در مورد تاثیر متاورس بر کودکان چندان خوشبین نیستند. کارشناسان با استناد به اثرات منفی شبکه‌های اجتماعی از جمله افسردگی، آسیب رساندن به خود و برخی مسائل مربوط به سلامت روان، خاطر نشان می‌کنند که متاورس ممکن است تاثیر خوبی روی کودکان نداشته باشد.
با این وجود باید گفت که این مشکلات مختص متاورس نیستند و هرجایی ممکن است رخ دهند. بنابراین متاورس می‌تواند فرصت‌های بزرگی را برای یادگیری در اختیار آنها قرار دهد. بر اساس تحقیقات انجام شده توسط دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در مورد بازی‌های مختلف، اگر از این فضا به شکل درستی استفاده شود می‌تواند برای ایجاد همدلی و سلامت روان کودکان بسیار مفید باشد.
اما یکی از مشکلات این است که شرکت‌هایی که از طریق شبکه‌های اجتماعی شرایط ناامنی را ایجاد کرده‌اند، همان شرکت‌هایی هستند که در خط مقدم توسعه متاورس قرار دارند.
مزایا و معایب متاورس برای کودکان
متاورس می‌تواند مزایای خوبی برای کودکان از نظر آموزشی داشته باشد. با کمک این فناوری کودکان می‌توانند مفاهیم انتزاعی را به راحتی و به شیوه‌ای جذاب‌تر درک کنند. همچنین چنین فضایی می‌تواند تجربه‌ای واقعی و عملی را برای آنها ایجاد کند که می‌تواند برای کودکان بسیار مفید باشد و به آنها کمک کند تا دنیای اطراف خود و نحوه تعامل با آن را بهتر درک کنند.
علاوه بر این، متاورس می‌تواند مهارت‌های اجتماعی را در کودکان بهبود بخشد. اغلب گفته می‌شود که شبکه‌های اجتماعی باعث افزایش تنهایی و افسردگی در کودکان می‌شود. متاورس این پتانسیل را دارد که محیطی امن و کنترل شده برای کودکان فراهم کند تا با همسالان خود ارتباط برقرار کنند و دوستان جدیدی پیدا کرده و بتوانند خلاق‌تر عمل کنند.
متاورس بسیار سرگرم‌کننده است. والدین می‌توانند از طریق متاورس با کودکان ارتباط برقرار کنند و مهارت‌های لازم را در محیطی بدون استرس به آنها آموزش دهند. تا زمانی که والدین از خطرات احتمالی چنین فضایی آگاه باشند و اقدامات لازم را برای ایمن نگه داشتن فرزندان خود انجام دهند، متاورس می‌تواند به مکانی عالی برای کاوش و یادگیری کودکان تبدیل شود.
اما متاورس خطرات بالقوه‌ای مانند آزار و اذیت سایبری و فقدان حریم خصوصی را برای کودکان به همراه دارد. آزار و اذیت سایبری یک نگرانی جدی است، زیرا کودکان ممکن است توسط کاربران ناشناس مورد آزار و اذیت قرار بگیرند. علاوه بر این، خطر قرار گرفتن کودکان در معرض برخی محتوای نامناسب مانند خشونت، محتوای جنسی و جملات تنفرآمیز نیز وجود دارد.
علاوه بر این، برخی کارشناسان در مورد اعتیاد کودکان نسبت به چنین فضایی نگران هستند. به نظر می‌رسد محدود کردن زمان استفاده از متاورس برای بچه‌ها ممکن است دشوار باشد.
از سوی دیگر موضوع حفظ حریم خصوصی نیز ممکن است در متاورس حائز اهمیت باشد. ممکن است کودکان به صورت ناخواسته اطلاعات شخصی مانند آدرس منزل و سایر جزئیات شخصی خود را به اشتراک بگذارند.
علاوه بر خطرات فیزیولوژیکی، خطرات فیزیکی متاورس نیز باید در نظر گرفته شوند. استفاده زیاد از هدست‌های VR ممکن است منجر به علائمی مانند سرگیجه، حالت تهوع و سردرد شود.
محافظت از کودکان و نوجوانان در متاورس
حفاظت از کودکان موضوع مهمی است و والدین باید از نزدیک بر فعالیت‌های فرزندان خود در متاورس نظارت کنند. مانند هر فضای دیگری، متاورس دارای مزایا و معایب خودش است. والدین لازم است فعالیت آنلاین فرزندان خود را با دقت زیرنظر داشته باشند. دسترسی آنها را به برخی محتواها می‌تواند مضر باشد.
همچنین باید قوانین و دستورالعمل‌های روشنی برای استفاده از متاورس تعیین شود تا کودکان از آنها تبعیت کنند. همه این رویکردها برای آن است که کودکان در محیطی امن حضور داشته باشند. همچنین باید در تعامل آنلاین رفتارهای مناسبی را در پیش بگیرند و احترام و ادب را رعایت کنند.
در نهایت به یاد داشته باشیم که متاورس با وجودی که تنها بخشی از زندگی فرزندان است ولی می‌تواند بسیار مهم و به اندازه دنیای واقعی با اهمیت باشد.
به طور کلی، محافظت از کودکان در برابر خطرات متاورس یک مسئولیت مشترک است. والدین باید نقش خود را در این راستا در کنار شرکت‌هایی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، به انجام برسانند.
