استخراج نفت و گاز میتواند زمینلرزههای کوچک، کند حرکت و طولانیتری را ایجاد کند که دانشمندان برای اولین بار آن را در میادین نفت و گاز «فرکینگ» کانادا ثبت کردهاند.
گروهی از محققان سازمان زمینشناسی کانادا نوع جدیدی از زمینلرزهها را که ناشی از گسیختگیها در نزدیکی چاه گاز فعال است، ثبت کردهاند. دادههای این زمینلرزهها به دانشمندان کمک میکند تا توضیح دهند چطور لرزشهای تقریبا نامحسوس ناشی از فرآیندهای استخراج نفت و گاز میتواند باعث ایجاد زلزلههای بزرگتر شود.
این مطالعه نشان میدهد که حدود 10% از 350 زمین لرزه ثبت شده در طی 5 ماه گذشته در فاصله چند کیلومتری یک چاه گاز فعال در «بریتیش کلمبیا» کانادا، کندتر از زمین لرزههای معمولی از ناشی از شکستگی پوسته زمین است. به عبارت دیگر این زمین لرزهها چند ثانیه بیشتر طول میکشند.
«ربکا هرینگتون» زلزلهشناس از دانشگاه «روهر بوخوم» آلمان در همین رابطه داد: «ما فرض میکردیم زمین لرزههای ناشی از فرکینگ مانند سایر زمین لرزههای دیگر رفتار میکنند و تقریبا همان سرعت گسترش – دو تا سه کیلومتر در ثانیه – را دارند.»
شکستگی هیدرولیکی فرآیندی است که در صنعت نفت و گاز از آن برای پمپاژ مایعات تحت فشار به داخل چاه حفر شده استفاده میشود. این فرآیند سبب ایجاد شکستگیها کوچک در سنگهای زیرسطحی میشود. همچنین مقادیر زیادی فاضلاب را به نواحی زیرزمین پمپ میکند که میتواند بر خطوط گسل زمین فشار قابل توجهی وارد کند.
محققان با استفاده از دادههای شبکهای از ایستگاههای لرزهای در اطراف یک چاه فعال، زلزلههایی با فرکانسهای ترکیبی – که یک ویژگی متمایز از نوع عادی زلزله است – ثبت کردند که تا حدود 2 ثانیه بیشتر طول میکشند.
هرینگتون و همکارانش در مقاله خود در مورد ایجاد زلزلههایی بزرگتر و طولانیتر ابراز نگرانی کردند.
بزرگترین زلزله ناشی از شکستگی پوسته زمین در سال 2018 چین را لرزاند که بزرگی آن 5.7 ریشتر تخمین زده شد. اگرچه این زلزلههای دستساز بسیار نادر هستند اما میبینیم که میتوانند آسیبهای جدی به همراه داشته باشند.
در همین راستا کارشناسان استدلال میکنند که افزایش درک ما از این نوع زلزله میتواند به مدیریت هرچه بهتر آن و کاهش خطرات کمک کند. اما سوال اساسی این است: آیا با توجه به مسیری که سیاره ما – در زمینه گرمایش جهانی – در پیش دارد، زمان آن نرسیده تا استفاده از سوختهای فسیلی را متوقف کنیم؟