بنز موتورواگن بعنوان اولین خودروی جهان شناخته میشود. این وسیله به یک پیشرانه ۱ لیتری تک سیلندر با تنها ۰.۷۵ اسب بخار قدرت مجهز است.
بیایید با ماشین زمان به آگوست سال ۱۸۸۸ بازگردیم. شما در یک شهر کوچک آلمان هستید که ناگهان صدایی غیرعادی سکوت را میشکند. این صدا تقریباً شبیه قطار به نظر میرسد اما هیچ ریلی در کار نیست. کمی بعد، منبع صدا ظاهر میشود. وسیلهای درشکه مانند که هیچ اسبی آن را نمیکشد. این چیزی است که بهعنوان اولین خودروی جهان شناخته میشود و همسر مخترعش با آن اولین سفر جادهای خودرویی جهان را در آگوست ۱۸۸۸ رقم زد. کار بنز در سال ۱۸۸۵ این خودرو را با نام پتنت موتورواگن ساخت و در ۲۹ ژانویه سال بعد آن را تحت عنوان وسیلهٔ نقلیه با پیشرانهٔ بنزینی ثبت اختراع کرد.
بنابراین، اساساً کارل بنز خودرو را اختراع کرد. البته ممکن است قبل از این افرادی خودروهایی با پیشرانه بنزینی طراحی کرده باشند و شاید خیلی هم خوب کار میکردهاند اما اثری از آنها وجود ندارد. بنز خودروی خود را بهعنوان اختراع به ثبت رساند و دو سال بعد همسرش برتا با فرزندش اولین سفر جادهای را با موتورواگن انجام داد. این یک سفر ۱۸۰ کیلومتری از مانهایم به فورتسهایم و برگشت بود.
حال نوبت من است که ۱۳۰ بعد در پیست آزمایشی مرسدس بنز در ایمندینگن آلمان با موتورواگن رانندگی کنم. البته این خودرو نمونهٔ اصلی نیست بلکه یکی از کپیهایی است که در دههٔ ۲۰۰۰ توسط مرسدس بنز از موتورواگن ساخته شد اما کاملاً مطابق با موتورواگن اصلی است. کارل بنز در سال ۱۹۰۶ خودروی اصلی را بازسازی و به موزهٔ مونیخ اهدا کرد که هنوز هم آنجا است.
در مورد طراحی بیرونی موتورواگن حرف خاصی نمیتوان زد زیرا این شبیه یک موتورسیکلت سهچرخ است و هیچ بدنهای ندارد. درواقع، این خودرو صرفاً یک پیشرانه و یک صندلی نیمکت مانند است که روی یک فریم فولادی سوار شده و بنابراین قطعات مکانیکی آن کاملاً قابلمشاهده هستند. در موتور واگن همچنین چیزی تحت عنوان کابین هم وجود ندارد و تنها تجهیزات آن به یک صندلی نیمکتی با دو زیر آرنجی و پشتی کوتاه به همراه فنرهایی محدود میشود که صرفاً از آسیب دیدن ستون فقرات شما جلوگیری میکند.
موتورواگن از یک پیشرانهٔ ۱ لیتری تک سیلندر نیرو میگیرد که حدود ۰.۷۵ اسب بخار قدرت در دور ۴۰۰ rpm تولید میکند و حداکثر سرعتی در حدود ۱۵ کیلومتر را فراهم میکند. در آن زمان میتوانستید با اسب و درشکه سریعتر از این حرکت کنید! این پیشرانه که بهصورت افقی روی محور عقب نصب شده است، نیروی خود را از طریق یک تسمهٔ چرمی، دو زنجیر فلزی و یک دیفرانسیل به چرخهای عقب منتقل میکند. این موتور بجای بنزین با لیگروئین (مادهای نفتی) کار میکند و به سیستم خنککنندهٔ باز بدون واتر پمپ و فلایویل عظیم مجهز است.
برای روشن کردن موتورواگن نمیدانید باید از کجا شروع کنید. پیشرانهٔ ۱ لیتری این خودرو از میللنگ باز استفاده میکند. این یعنی میللنگ در زیر موتور قابلمشاهده است و باید بهصورت دستی روغنکاری شود. به همین دلیل، در اولین گام باید مطمئن شد که چند قسمت موتور شامل میللنگ، یاتاقانها و شاتون بهخوبی روغنکاری شدهاند. سپس باید سوخت را بهصورت دستی وارد کاربراتور کرد. یک سیلندر شیشهای کوچک در بالای کاربراتور امکان بررسی سطح سوخت را فراهم میکند. اقدام بعدی، بررسی کردن سطح آب است تا در صورت نیاز به آن افزوده شود.
در آخر، باید سوئیچ احتراق را روشن کرد، مخلوط سوخت و هوا را تنظیم کرد و فلایویل را چند بار چرخاند تا موتور راه بیفتد. پس از انجام همهٔ این مراحل، پیشرانه با صدای عجیبی بهتدریج سریعتر میشود و جان میگیرد اما هنوز کار تمام نشده است. در مرحلهٔ آخر باید مخلوط سوخت و هوا را بهگونهای تنظیم کرد که پیستون عظیم پیشرانه در حالت سلو بهخوبی کار کند. حالا سرانجام میتوان سوار خودرو شد.
نشستن روی چیزی شبیه صندلی آلاچیق در خودرویی که مثل یک ماشین لباسشویی نامتعادل تکان میخورد ترسناک است. چیزی که برای هدایت خودرو مقابل راننده قرار گرفته و تیلر نامیده میشود (پدربزرگ فرمان امروزی!)، پس از شروع حرکت بهطور شگفتانگیزی سبک میشود. برای کنترل موتورواگن نیز فقط یک اهرم در سمت چپ وجود دارد. این به یک میلهٔ فلزی متصل است که تسمهٔ چرمی را جابجا میکند و وقتی به عقب کشیده شود خودرو ترمز میکند، وقتی در وسط قرار گیرد حالت خلاص خواهد داشت و زمانی که به جلو فشار داده شود خودرو حرکت میکند. غیرازاین، هیچ دندهای برای عوض کردن و هیچ میدونیی برای فشردن وجود ندارد.
هرچند یاد گرفتن کار با این اهرم کمی زمان میبرد اما راندن موتورواگن در خط مستقیم و روی زمین صاف بسیار آسان است. با این حال، پیچیدن داستان کاملاً متفاوتی خواهد بود زیرا طرح سهچرخ خودرو طبیعتاً ناپایدار است، لاستیکها از دوچرخههای کورسی نازکتر هستند، ارتفاع موتورواگن از زمین بیشتر از فورد برانکو است و مرکز ثقل بسیار بالایی دارد. به همین دلیل، ترمز کردن قبل از پیچ به تمرکز و مهارت فوقالعادهای نیاز دارد اما پس از چند دقیقه نشستن پشت تیلر به هندلینگ غیرعادی اولین خودروی جهان عادت خواهید کرد. رانندگی با این وسیله لذتبخشتر از چیزی است که تصور میکنید.
موتورواگن در دههٔ ۱۸۸۰ آیندهٔ حملونقل بود و حتی اگر به خودرو علاقهای نداشته باشید هم باید از کارل بنز تشکر کنید چون وقتی هوای بیرون چند درجه زیر صفر است دیگر مجبور نیستید با اسب به محل کار بروید. این وسیلهٔ ساده دنیا را تغییر داد. بنز موتورواگن به ما یادآوری میکند که یک اختراع هوشمندانه و بهموقع میتواند به آینده شکل دهد.