در پنل «زیرساخت و سیاست‌ها» که با حضور معاون وزیر ارتباطات و مدیران شاتل و آسیاتک و همچنین نماینده شرکت مخابرات برگزار شد، علاوه بر مروری بر وضعیت گذشته و فعلی معماری زیرساخت اینترنت ایران، درباره شاخص‌های مهم و تاثیرگذار بر کیفیت اینترنت، درباره بازار اینترنت کشور و عدم همکاری مخابرات برای توسعه اینترنت ثابت گفتگو شد.
این پنل که در رویداد آنلاین «کیفیت اینترنت ایران» به همت سایت خبری «آیتی ایران» برگزار شد، «حسین فلاح جوشقانی»، رئیس رگولاتوری، «حسن شانه‌ساز زاده» بنیانگذار شاتل، «محمدعلی یوسفی زاده» مدیرعامل آسیاتک و «داوود زارعیان» درباره وضعیت اینترنت ثابت و مشکلات عدم پیشرفت آن بحث کردند. مهم‌ترین بحث‌های مطرح شده در این پنل را می‌توانید در ادامه مطالعه کنید.
جوشقانی: واگذاری مخابرات انحصار ایجاد کرد
«حسین فلاح جوشقانی»، رئیس رگولاتوری در این پنل اعلام کرد که عامل مشکل کیفیت در حوزه اینترنت ثابت، محدودیت استفاده از زیرساخت‌ها و اجازه استفاده از زیرساخت‌ها است که این مشکلات اکنون اگرچه حل نشده اما در حال حل شدن است. جوشقانی با اشاره به اینکه در سال‌های ۸۷ و ۸۸ شرکت مخابرات ایران به بخش خصوصی واگذار شد، به روند واگذاری انتقاد کرد و گفت:
«از جمله اشتباهاتی که در آن زمان انجام شد یک سری امکانات مانند فیبر تاریک واگذار شد و یک انحصاری را ایجاد کرد که باعث شد نه مخابرات بتواند درست کار کند و نه سایر شرکت‌های وابسته. همین شد که ما در حوزه اینترنت ثابت کیفیت مناسبی در مقایسه با دنیا نداریم در حالی که در حوزه اینترنت همراه وضع‌مان از متوسط دنیا بهتر است. در حوزه اینترنت ثابت باید برویم به سمت بیت استریمینگ یا توسعه مبتنی بر فیبر، بالغ بر ۹۰ درصد این موضوع به شرکت مخابرات ایران وابسته است.»
به گفته جوشقانی یک مصوبه در حوزه بیت استریمینگ تصویب شده که اجازه می‌داد شرکت‌ها از تکنولوژی استفاده کنند و ظرفیت سازی کنند و میانگین سرعت کشور را بالا ببرند: «می‌شد سرعت را به بالای ۵۰ مگابایت بر ثانیه برسانیم. متاسفانه این انحصار باعث شد که پیشرفت خوبی در این حوزه نداشته باشیم.»
جوشقانی: در رفع انحصار مخابرات موفق نبودیم
رگولاتوری وظیفه تنظیم بازار را در اختیار دارد؛ چرا موفق نشده این انحصار را بشکاند؟ جوشقانی در پاسخ به این پرسش «شهرام شریف»، سردبیر آیتی ایران گفت در حوزه انحصار و رقابت یک مقررات بالادستی وجود دارد که عملا دست رگولاتوری را کوتاه می‌کند:
«جایی مثل شورای رقابت وجود دارد که عملا موضوع انحصار و انحصار زدایی در اختیار این شورا است ولی باز هم ما این موضوع را در رگولاتوری دنبال کردیم. اما صفر تا صد موضوع در اختیار ما نبوده و من می‌گویم در رفع انحصار در حوزه اینترنت ثابت چندان موفق نبودیم. در دو سه سال اخیر سرمایه‌گذاری خوبی نداشتیم و شرکت‌های FCP از تحریم‌ها و وضعیت ارز آسیب دیدند ولی عملا اگر این بحث انحصار نبود، هم مخابرات شرایط بهتری داشت هم شرکت‌های FCP و هم مردم راضی‌تر بودند. حرف آنچنانی در حوزه اینترنت ثابت نتوانستیم در این چند سال بزنیم و موضوعی است که داریم دنبال میکنیم تا قبل از پایان دولت بتوانیم کارنامه بهتری داشته باشیم.»
مدیرعامل آسیاتک: قیمت‌های ثابت در طول چند سال نمی‌تواند به توسعه کمک کند
«محمد علی یوسفی زاده» مدیرعامل آسیاتک نیز در این نشست با اعلام این موضوع که وقتی صحبت از کیفیت می‌شود اولین چیزی که به ذهن هر کس می‌رسد، رابطه آن با قیمت است، گفت:
«تا امروز یا روند نزولی تعرفه‌ها داشته‌ایم یا در نهایت قیمتها یک خط صاف شده بوده‌اند. از سال ۹۲، بالغ بر هفتاد درصد کاهش تعرفه داشتیم و در مقابل آن، جنس مصرف و وابستگی جامعه به شدت بالا رفته و توسعه ارتباطات و لزوم استفاده از ارتباطات به نحوی رشد کرده که الان بحث هزینه اینترنت مثل آب و برق و گاز خانه‌ها برای منازل مطرح است. شبکه موبایل ما به افتخار رشد کرده و توسعه پیدا کرده و یکی از دلایل آن وابسته نبودن زنجیره تامین آن به یک شبکه پرهزینه با تکنولوژی گذشته است ولی در حوزه ثابت باید به عددی برسیم که هم سرویس دهنده بتواند توسعه لازم را انجام دهد و هم محصول با کیفیت برسد. ما مثل کارخانه نیستیم که یک هزینه اولیه وجود داشته باشد و دیگر تمام؛ بلکه هزینه‌هایی برای توسعه لازم داریم و باید این هزینه‌ها جبران شود.»
بنیانگذار شاتل: مخابرات برای توسعه VDSL و اینترنت ثابت همکاری نمی‌کند
«حسن شانه‌ساز زاده» بنیانگذار شاتل نیز تاکید کرد که یکی از موانع رشد اینترنت ثابت در کشور سرکشی مخابرات از مصوبات است. او در همین رابطه توضیح داد:
«پارسال با شهرداری قم صحبت کردیم و مخابرات مشکل انتقال فیبر داشت. آنها در قرارداد شرط کردند که اگر بخواهید سرویس VDSL ارائه دهید باید انتقال فیبر را از خود ما تحویل بگیرید که مغایرت با مصوبات اخیر دارد. مخابرات به تعهدات خود عمل نمی‌کند و مشتری هم ما را مقصر می‌داند، با آمدن مدیرعامل جدید بیشتر هم این اتفاق می‌افتد و سرویس‌های قدیمی و قراردادهای قدیمی قطع و فسخ می‌شود. اجازه تخلیه و رانژه نمی‌دهند و ما روزانه با مخابرات درگیر هستیم.»
شانه‌ساز زاده می‌گوید شاتل تجهیزات VDSL را خریداری کرده و هزار کابینت هم در حال حاضر در تهران نصب شده اما مخابرات اجازه بهره‌برداری از سرویس VDSL را نمی‌دهد: «اگر این اجازه صادر شود درآمد مخابرات ۵ برابر می‌شود اما دغدغه انحصار دارد و می‌خواهد مشترک را در دستان خودش نگه دارد وگرنه هیچ توجیه دیگری وجود ندارد. ما اجازه رشد نداریم، سازمان تنظیم مقررات هر هفته کنترل پروژه برای VDSL داشت اما چیزی پیشرفت نمی‌کرد. ما اواخر دوره آقای صدری قرارداد امضا کردیم و حال رییس جدید می‌گوید بیایید از اول دوباره مذاکره کنیم.»
بنیانگذار شاتل: VDSL در دنیا منسوخ شده اما برای مردم ایران همچنان آرزوست
به گفته شانه‌ساز زاده تولید تجهیزات VDSL در دنیا تمام شده و دیگر آن را منسوخ می‌دانند اما هنوز برای مردم ایران این موضوع یک آرزو شده است: «با اینکه دولت دست ما را در قیمتگذاری برای VDSL باز گذاشته اما ما در شهری همچون دزفول که این سرویس را سراسری ارائه می دهیم قیمتها را مانند ADSL در نظر گرفتیم. میخواهم بگویم خودمان برای فرهنگسازی و جا افتادن این موضوع تلاش میکنیم و ضرر هم میدهیم اما جایی مثل مخابرات حاضر به همکاری نیست. به عنوان مثال مصوبه بیت استریم وجود دارد اما هیچ همکاری صورت نمی‌گیرد.»
مخابرات: رگولاتوری باید مستقل باشد
«داود زارعیان»، معاون امور مشتریان مخابرات در ادامه این نشست اعلام کرد که تا قبل از مصوبه بیت استریم، هیچ یک از پیشنهادات و قراردادها به نفع مخابرات نبوده و مساله برد بردی در میان نبوده است. او با اشاره به اینکه مدیریت جدید مخابرات نگاه ویژه‌ای به این مساله دارد و تعامل بهتری با سایر FCPها خواهد داشت به راه‌حل‌هایی برای حل مشکلات ذکر شده از دیدگاه خود اشاره کرد:
«اولین اقدام اینست که ساختار رگولاتوری را با کمک اهل فن اصلاح کنیم. نمی‌شود وزیر ارتباطات برای بخش خصوصی تعرفه‌گذاری کند. قانون طوری است که همه اختیارات در درست وزیر است. اگر رگولاتور مستقل باشد قطعا قدرت بیشتری هم خواهد داشت. من شخصا هشت کشوری که در حوزه ارتباطات در ده پانزده سال گذشته و شبیه ایران بودند را بررسی کردم، دیدم که رگولاتور مستقل است و زیر نظر وزارت ارتباطات نیست. از نظر من آسیب‌ها در خصوصی سازی و یا قیمتگذاری است.»
مخابرات: تا امروز قرارداد برد بردی پیشنهاد نشده بود
به گفته او نکته دیگری که در این میان رخ داده وزارت ارتباطات پروانه فروشی کرده است: «دو سه هزار میلیارد تومان پول بخش را به خزانه دولت برد و می‌توانست به توسعه زیرساخت‌ها بینجامد.» او تاکید دارد که موضوع سرمایه‌گذاری از دیگر بحران‌هایی است که وجود دارد: «در دو و نیم سال اخیر در کشور هیچ یک از شرکت‌ها قادر به سرمایه‌گذاری نیستند . امروز کسی نمی‌تواند سرمایه‌گذاری جدی در حوزه اینترنت ثابت انجام دهد.»
او تاکید دارد در گذشته هیچ قانون برد بردی برای مخابرات تصویب نشده است: «سهم مخابرات بابت ADSL چقدر است؟ ده درصد. من یک خط مسی را در اختیار بگذارم که ۶ هزار تومان برای مخابرات درآمد دارد. خط تلفن ثابت امروز ۲۱ هزار تومان هزینه نگهداری آن است، چگونه می‌شود یک همکاری برد برد داشت و ۶ هزار تومان گرفت و بوق یک خط را نگه داشت؟» او باور دارد اینها نکاتی است که طی سال‌های سال مغفول باقی مانده است: «تعرفه تغییر پیدا نمی‌کند ولی توسعه باز می‌ماند.»
جوشقانی: اگر رقابت سالم در بازار باشد، قیمتگذاری هم انجام نمی‌شود
از آنسو معاون وزیر ارتباطات با نماینده مخابرات چندان موافق نیست و می‌گوید با اینکه بخش اعظمی از رگولاتوری ها در کشورها زیر نظر وزارت ارتباطات نیستند ولی همچنان ۴۰ کشور زیر نظر وزارت خانه هستند.
او باور دارد که در سراسر ایران، مردم همچنان نهاد پاسخگو درباره وضعیت اینترنت را وزارت ارتباطات و مخابرات می‌دانند و این تغییر ساختار را نمی‌توان ناگهان عوض کرد:
«اینکه می‌گویند وزیر قیمت تعیین می‌کند هم حرف اشتباهی است. کمیسیون تنظیم مقررات یک ترکیب دارد که سه صاحب نظر دارد، نماینده بخش خصوصی هم دارد. در کجای دنیا رگولاتورها برای اپراتورهای SNP قیمت نمی‌گذارند و به فرایند بازار واگذار می‌کنند؟ ما مگر در حوزه FWA قیمت گذاری کردیم؟ در حوزه‌ای که یک رگولاتور خیلی بزرگ مانند مخابرات وجود دارد و در حوزه تلفن ثبات و اینترنت ثابت بیشترین سهم را دارد و در حوزه موبایل هم دو اپراتور دارد باید قیمت گذاری شود. اگر مخابرات بازار را آزاد نگه دارد و به شرکت‌ها بیشتر میدان دهد، قیمتگذاری برداشته خواهد شد.»
جوشقانی همچنین تاکید تحت هر شرایط هر انحصاری اشتباه است: «در حوزه‌ای که انحصار شرکت زیرساخت داشت دو سال قبل ویس بین الملل را آزاد کردیم. برخی اقدامات دیگر نیازمند تغییر قوانین بالادستی است اما پیگیر آن هستیم.»
