ایموجیها و شکلک‌ها همان نمادهای کوچکی هستند که ما به‌وفور در پیام‌های متنی، ایمیل‌ها و سایر شبکه های اجتماعی از آنها استفاده می‌کنیم. در این مطلب قصد داریم درباره ایموجیها و ناگفته‌های آنها صحبت کنیم. از تأثیر ایموجیها بر روابطتان گرفته تا روانشناسی ایموجیها و چیزهایی که درباره شخصیت شما می‌گویند. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.
چرا از ایموجیها استفاده می‌کنیم؟
صورتک‌های خندان، چشم‌های چشمک‌زن، قلب‌ها و نظایر آنها در هر شکل، اندازه و رنگی که تصورش را بکنید در برنامه‌های کاربردی مختلف نظیر یاهو مسنجر، تلگرام، اینستاگرام، واتس‌اپ و فیسبوک وجود دارند. ایموجیها دقت و ظرافت ارتباطات ما را افزایش می‌دهند؛ به همین دلیل، بسیار پرکاربرد هستند. گاهی اوقات یک ایموجی ارزش هزاران واژه را دارد.
ایموجیها برچسب خاصی ندارند؛ بنابراین تفسیر آنها به افرادی بستگی دارد که از آنها استفاده می‌کنند. بااین‌حال، بسیاری از احساسات یا پیام‌های خاصی که این ایموجیها مخابره می‌کنند بین همه افراد در سراسر دنیا مشترک است؛ پس به‌خوبی می‌توان درک درستی از آنها پیدا کرد. ایموجیها به ما کمک می‌کنند ابهامات موجود در متن پیام‌مان را برطرف کنیم.
معمول‌ترین کاربردهای ایموجیها به‌شرح زیر هستند:
- برای بیان واضح احساسی که در لحظۀ ارسال پیام داریم (داریم می‌خندیم یا حرف‌مان جنبه شوخی دارد یا ناراحت شده‌ایم)؛
- برای بیان خلق‌وخویمان در زمان ارسال پیام (افسرده‌ایم، شادیم، غمگینیم یا حوصله‌مان سررفته)؛
- برای بیان افکارمان به روشی ساده‌تر (اینکه درباره موضوع موردبحث چه نظری داریم)؛
- برای برقراری ارتباط هنگامی‌که نمی‌توانیم منظورمان را با کلمات بیان کنیم.
ایموجیها و شکلک‌ها از کجا آمدند؟
ایموجیها و شکلک‌ها بخش مهمی از ارتباطات آنلاین ما هستند. بااین‌حال، پشت این نمادها چیزی فراتر از یک پیام ساده نهفته است. آنها به‌راحتی می‌توانند جزئیات شخصیت کاربر را هم افشا کنند. مطالعه‌ای که در دانشگاه اِج هیل (Edge Hill) و دانشگاه کاتولیک استرالیا (Australian Catholic University) انجام شد نشان می‌دهد که ایموجیها مشابه اشاراتی هستند که ما در هنگام سخن‌گفتن از آنها استفاده می‌کنیم و کاربرد آنها از شخصی به شخص دیگر، تاحدودی متفاوت است.
اولین شکلک را اسکات الیوت فالمن (Scott Elliot Fahlman)، استاد علوم کامپیوتر در دانشگاه کارنگی ملون، در سال ۱۹۸۰ به یک تالار گفتمان (فروم) اضافه کرد. این شکلک از دونقطه و یک پرانتز درکنار آن تشکیل شده بود و لبخند را نشان می‌داد. افراد حاضر در این فروم‌ها می‌توانستند از این شکلک برای تشخیص موضوعات جدی از موارد شوخی استفاده کنند؛ به‌این‌ترتیب، اولین شکلک‌ها و ایموجیها برای ازبین‌بردن ابهام در پیام‌های آنلاین معرفی شدند. درواقع، این نمادها نوعی زبان مجازی غیرکلامی هستند.
اما تفاوتی که بین ایموجیها و شکلک‌ها وجود دارد این است که شکلک‌ها فقط از نشانه‌هایی مانند دونقطه، پرانتز و سایر کاراکترها ایجاد می‌شوند اما ایموجیها تصویر نقاشی‌شده هستند و علاوه‌بر صورت انسان، شامل صورت حیوانات، قلب، گل و تصاویر دیگر هم هستند.
ایموجیها چه تغییراتی در ارتباطات ما ایجاد کرده‌اند؟
ایموجیها برای کمک به درک پیام و هیجانات پنهان در پشت واژه‌ها به‌کار می‌روند. محققان می‌گویند همان‌طور که ما درهنگام گفت‌وگوی چهره‌به‌چهره، به‌جز کلمات، از حرکات بدن، حالات چهره و لحن صدا استفاده می‌کنیم، در گفت‌وگوی دیجیتال این کار به‌عهده ایموجیها است. آنها همان حرکات سر و دست ما در فضای مجازی هستند و به ما کمک می‌کنند که هیجانات، احساسات و خلق‌وخویمان را به‌روشنی بیان کنیم تا جای ابهامی برای مخاطب باقی نماند.
آنها مغز ما را تغییر می‌دهند
هنگامی‌که ما انسان‌ها رودررو با هم در حال صحبت هستیم، ناخودآگاه از احساسات و هیجانات یکدیگر تقلید می‌کنیم. این انتقال هیجانی بخش مهمی از همدلی و نحوه ایجاد روابط‌مان را تشکیل می‌دهد.
اما در فضای آنلاین، آن عنصر حیاتی همدلی و هیجان دیگر وجود ندارد؛ حداقل تا زمانی‌که شکلک‌ها و ایموجیها نیامده بودند، وجود نداشت.
دانشمندان دریافته‌اند که وقتی ما در فضای آنلاین به یک صورتک خندان نگاه می‌کنیم، همان بخشی از مغزمان فعال می‌شود که نگاه‌کردن به چهره خندان یک فرد واقعی آن را فعال می‌کند. این امر خلق‌وخوی ما را تغییر می‌دهد و حتی ممکن است حالت چهره‌مان مطابق با آن شکلک یا ایموجی تغییر کند.
چیزی که واقعا جالب است، این است که مغز ما از بدو تولد این حالت را ندارد و در همین چند سال اخیر با پیدایش شکلک‌ها و ایموجیها بوده که به این شکل توسعه یافته است. درواقع، فرهنگ شبکه های اجتماعی یک الگوی مغزی جدید در ما ایجاد کرده است.
ایموجیها الگوهای گفتاری ما را هم تغییر می‌دهند
مغز ما ایموجیها را به‌عنوان اطلاعات غیرکلامی می‌شناسد. این بدان معناست که ما آنها را به‌عنوان احساسات و هیجانات می‌خوانیم نه به‌عنوان کلمات.
ارتباط هیجانی می‌تواند به همان اندازه کلمات در انتقال واضح پیام، مهم باشد. برای نمونه محققان حالا می‌دانند که در زمینه ارتباطات گفتاری، اگر به سخنرانان اجازه داده نشود که از حرکات سر و دست‌هایشان استفاده کنند، تسلط‌شان بر صحبت‌کردن را از دست خواهند داد. اگر پشت‌صحنه دوبله یک فیلم اکشن را دیده باشید، احتمالا متوجه شده‌اید که صداپیشگان حتی درحالت نشسته، تمام حرکات و رفتارهای شخصیت‌های فیلم را با سر و دست‌شان تقلید می‌کنند.
در اصل، ایموجیها همان کاری را می‌کنند که لحن صدای ما پشت تلفن و حرکات دست و سرمان در گفت‌وگوهای حضوری انجام می‌دهند.
ایموجیها حتی واژگان ما را تغییر می‌دهند
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ایموجیها واقعا در حال تغییر واژگان زبان ما هستند.
یک بررسی در اپلیکیشن اینستاگرام نشان داد که با افزایش کاربرد ایموجیها، اصطلاحات انگلیسی عامیانه اینترنت مانند «ROFL» (به‌معنای ریسه‌رفتن از خنده و غلتیدن روی زمین) یا «Bae» (به‌معنای «عزیزم» یا «عشقم») کاهش یافته است؛ زیرا کاربران ترجیح می‌دهند به‌جای تایپ آن کلمات، از ایموجی متناظر با آن استفاده کنند.
ایموجیها در اینستاگرام تقریبا به یک زبان مشترک جهانی برای بیان واکنش‌ها دربرابر مطالب تبدیل شده‌اند. براساس این بررسی، در ۵۰ درصد همه دیدگاه‌ها و حتی توضیحات زیر پست (کپشن)، یک یا دو ایموجی وجود دارد.
اینستاگرام به‌تازگی امکان استفاده از ایموجیها را به‌عنوان هشتگ به قابلیت‌های خودش اضافه کرده است. این موضوع نیز فرصتی برای جمع‌آوری داده‌های واقعی درباره چگونگی استفاده از ایموجیها و هدف افراد از ارسال آنهاست.
برخی از پرکاربردترین هشتگ‌های ایموجی در اینستاگرام را در شکل زیر می‌بینید:
از تعداد ایموجیها مشخص است که اینستاگرام جایی است که ما برای خندیدن، تشویق‌کردن، الهام‌گرفتن و به‌اشتراک‌گذاری تصاویر زیبا به آن مراجعه می‌کنیم.
در یک مطالعه اینستاگرامی دیگر، نشان داده شده است که افراد از ایموجی استفاده می‌کنند تا چیزی را انتقال دهند که متن به‌تنهایی قادر به‌انتقال آن نیست، یعنی احساسات و هیجانات. تعجبی ندارد که ایموجی قلب و حرکات دست جزو ۱۰ مورد اول این فهرست هستند. همچنین میزان استفاده از ایموجیها در کشورهای مختلف متفاوت است. از بین کشورها فنلاند، فرانسه و انگلستان بیشترین درصد استفاده از ایموجیها را به خود اختصاص داده‌اند.
ایموجی‌ای که می‌فرستید به فرد مقابل چه می‌گوید؟
روان‌شناسان می‌گویند اگر در پیام‌هایتان بیشتر از ایموجی‌های خندان استفاده می‌کنید، احتمالا شما فردی شاد و خلاق هستید، از فعالیت‌های جدید استقبال می‌کنید و در روابطتان با دیگران قابل‌اعتمادتر هستید.
در حقیقت، افرادی‌که از ایموجی‌های خندان و مهربان بیشتر استفاده می‌کنند معمولا احساس خوبی را به دیگران منتقل می‌کنند. محققان دریافته‌اند:
به‌نظر مردم، وقتی کسی بیشتر مواقع از ایموجیها و استیکرهای خوشحال و مثبت استفاده می‌کند، یعنی او مهربان، گشاده‌رو و شاد است؛ البته در بیشتر مواقع واقعا همین‌طور است.
به‌طورکلی کاربرد ایموجیها با برونگرایی و سادگی در ارتباط است. درحقیقت، محققان بر این باورند افرادی که با بروزدادن احساسات خود مشکلی ندارند، بیشتر تمایل دارند که هنگام برقراری ارتباط با دیگران از ایموجی برای انتقال حالات هیجانی خودشان استفاده کنند.
استفاده از ایموجی ممکن است معنای دیگری هم داشته باشد. احتمال دارد نگران این باشید که پیام‌تان به‌خوبی درک شده است یا نه و می‌خواهید از سوءتفاهم جلوگیری کنید. شاید هم در تلاش هستید از نظر عاطفی با مخاطب‌تان ارتباط برقرار کنید و حس خصوصی‌بودن بیشتری به گفت‌وگویتان بدهید.
برخی افراد هم با این تصور که از همان ابتدای پیام ممکن است دیگران قضاوت‌شان کنند، سعی می‌کنند ایموجی‌های غمگین یا منفی را کمتر ردوبدل کنند.
همچنین فردی که به‌جای ایموجی‌های معمولی سعی می‌کند از انواع دقیق‌تر آن استفاده کند، ممکن است فرد خلاقی باشد و احتمالا توانایی خوبی برای برقراری ارتباط دارد.
چطور به‌درستی از ایموجیها استفاده کنیم؟
اگرچه استفاده از ایموجی‌های خندان در بسیاری از موارد نشانه مهربانی مخاطب است، اما دلیل نمی‌شود که به این نمادها اعتیاد پیدا کنید. اگر بیش‌ازحد ایموجی‌های مثبت را مخصوصا برای افرادی ارسال کنید که آنها را به‌خوبی نمی‌شناسید، ممکن است پیامی منفی از جانب شما تلقی شود.
به‌طورکلی ایموجیها باید جایی استفاده شوند که به رفع ابهام پیام کمک کند یا برای تقویت یک نکته خاص در گفت‌وگو ضروری باشد. همچنین می‌توانید از آنها برای ایجاد حس خوب یا انتقال پیام‌های مثبت به دیگران کمک بگیرید، اما در این کار زیاده‌روی نکنید. به‌طورکلی استفاده بیش‌ازحد از ایموجی به‌جای کلام می‌تواند توهینی به‌طرف مقابل هم باشد. برای بسیاری از افراد بسیار آزاردهنده است که مدام این ایموجیها به‌عنوان پیام برایشان ارسال شود.
همچنین برای برخی گروه‌های خاص ازجمله نسل‌های قدیمی‌تر و نیز در محیط کار رسمی، استفاده از ایموجی یا شکلک مناسب به نظر نمی‌رسد. هرچند نسل قدیم هم امروزه دارند به‌خوبی از فناوری‌های جدید برای پیام‌رسانی استفاده می‌کنند ولی بااین‌حال توجه به تمایل مخاطب ضروری است.
آیا ایموجیها ارتباطات ما را بهبود می‌بخشند؟
معنای این نمادها در سراسر جهان به یک شیوه درک می‌شود؛ پس این موضوع می‌تواند به بهبود روابط منجر شود. با استفاده از ایموجیها می‌توانیم بدون نیاز به گفتن جملات پیچیده، هیجانات و احساسات‌مان را نشان دهیم. آنها همچنین به ما کمک می‌کنند ابهام در پیام‌مان را رفع کنیم. بااین‌حال، اشکالاتی در انتقال پیام با استفاده از ایموجیها وجود دارد؛ مثلا در فیسبوک فقط شش انتخاب ایموجی وجود دارد و واکنش‌های کاربر محدود است. همچنین این ایموجیها نیاز به بهبود و پیشرفت مهارت های نوشتاری را در فرد کاهش می‌دهند؛ به‌همین‌دلیل اگر در جایی ایموجی وجود نداشته باشد، فرد به‌سختی می‌تواند احساس خودش را با کلمات بیان کند.
آیا استفاده از ایموجی در مردان و زنان متفاوت است؟
می‌دانیم که در نحوه برقراری ارتباط بین زنان و مردان تفاوت‌های آشکار وجود دارد. به‌طورکلی، زنان در گفت‌وگوهای هیجانی و عاطفی مسلط‌تر هستند و تمایل بیشتری به بیان احساسات‌شان دارند. در مقابل، مردان اغلب عواطف و هیجانات‌شان را پنهان می‌کنند. این تفاوت نه‌تنها در گفت‌وگوهای حضوری که در ارتباطات الکترونیکی هم مشاهده شده است. یک مطالعه با پایش گفت‌وگوهای بین کاربران پیام‌رسان‌ها دریافت که زنان بهتر از مردان می‌توانند خودشان را شرح دهند.
بااین‌حال، در ارتباطات آنلاین، تفسیر زنان و مردان از ایموجیها کمی با هم تفاوت دارد. در سال ۲۰۱۵ یک مطالعه روی افرادی انجام شد که از ایموجیها در فیسبوک استفاده می‌کردند. این مطالعه نشان داد زنان پیام‌های بدون ایموجی را این‌طور تفسیر می‌کنند که فرستنده پیام درحال حسادت به آنهاست؛ درحالی‌که مردان درصورتی‌که ببینند کسی برای فرد محبوب‌شان ایموجی می‌فرستد، به او حسادت می‌کنند.
این یافته‌های متضاد نشان می‌دهد: باید درک کنیم که گیرندۀ پیام آن را چطور تفسیر می‌کند و چه معنایی برای آن درنظر می‌گیرد.
پرکاربردترین ایموجیها کدام‌اند؟
باتوجه‌به آمار، روزانه حدود ۶ میلیارد ایموجی، شکلک یا استیکر در سراسر جهان در اپلیکیشن‌های پیام‌رسان ردوبدل می‌شود. پرکاربردترین ایموجیها در سال ۲۰۱۹ عبارت‌اند از:
- صورت خندان با اشک شوق؛
- قلب قرمز؛
- صورت با لبخند و چشم‌های قلب؛
- صورت خندان درحال غلتیدن روی زمین؛
- صورت با لبخند؛
- دست‌ها به‌نشانه سپاسگزاری؛
- دو قلب؛
- صورت با چشم‌های گریان؛
- صورت درحال بوسیدن؛
- نشانه لایک.
البته، این ترتیب، باتوجه‌به آمار سایت‌های مختلف، ممکن است کمی متفاوت باشد. جالب اینجاست که در بسیاری از آمارهای سایت‌های مختلف معمولا سه گزینه اول یکسان است.
ما هم در صفحه اینستاگرام چطور یک نظرسنجی انجام دادیم و نتایج را با آمار این سایت‌ها مقایسه کردیم. همان‌طور که ادامه خواهید دید، رتبه دوم به ایموجی مربوط به چهره خنثی یا بی‌حالت اختصاص داشت. البته این جامعهٔ آماری کوچک بود و برای نتایج دقیق‌تر باید تحقیقات بیشتری انجام شود.
- صورت خندان با اشک شوق (۱۸ درصد)؛
- صورت خنثی (۸ درصد)؛
- صورت با لبخند و چشم‌های قلب (۸ درصد)؛
- صورت درحال بوسیدن (۵ درصد)؛
- قلب قرمز (۴ درصد)؛
- صورت با لبخند (۴ درصد)؛
- صورت با پوزخند (۳ درصد)؛
- صورت خندان درحال غلتیدن روی زمین (۳ درصد)؛
- لایک (۲ درصد).
شما از کدام ایموجی بیشتر استفاده می‌کنید؟ مهم‌ترین دلیل‌تان برای استفاده از این ایموجی چیست؟
