با گرمشدن جهان، بخشهای وسیعی از خاک منجمد (زمین دائم یخبسته) در حال ذوبشدن است و این امر موادی را آزاد میکند که سالها در چنگال یخ به دام افتادهاند. حالا گفته میشود هفت نوع ویروس که هزاران سال است در یخبندان سیبری یخ زده بودند، احیا شدهاند. جوانترین آنها به مدت 27 هزار سال یخ زده بوده و قدمت قدیمیترین آنها به 48,500 سال قبل برمیگردد که آن را به باستانیترین ویروس احیاشده جهان تبدیل میکند.
برای مطالعه این میکروبهای در حال پدیدارشدن، اکنون دانشمندان تعدادی از این ویروسهای زامبی را از یخهای دائمی سیبری احیا کردهاند؛ از جمله یکی از آنها که تقریباً 50 هزار سال قدمت دارد و این میزان، از نظر بازگشت یک ویروس منجمد به حالتی که میتواند ارگانیسمهای دیگر را آلوده کند، یک رکورد محسوب میشود.
تهدید سلامت انسانها توسط ویروس های احیا شده
تیم مسئول این پروژه به سرپرستی «ژان ماری آلمپیک»، میکروبیولوژیست مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه میگوید که این ویروسهای دوباره احیاشده بهطور بالقوه یک عامل تهدید قابل توجه برای سلامت عمومی محسوب میشود و باید مطالعات بیشتری برای ارزیابی خطر آنها انجام شود.
محققان در مقاله خود یادداشت میکنند:
«یک چهارم نیمکره شمالی زیر زمین یخزده دائمی قرار دارد که به آن منجمد دائمی میگویند. به دلیل گرمشدن آبوهوا، ذوب غیرقابل برگشت یخهای دائمی باعث آزادشدن مواد آلی منجمد با قدمت تا یک میلیون سال میشود که بیشتر آنها به دیاکسیدکربن و متان تجزیه میشوند و اثر گلخانهای را بیشتر میکنند.»
یکی از این موارد، ویروس رکوردشکن آمیب 48,500 ساله است که در زیر یک دریاچه پیدا شده است. مکانهای استخراج دیگر شامل پشم ماموت و روده یک گرگ سیبری میشود که تمام آنها در زیر یخهای دائمی مدفون شده بودند. محققان با استفاده از کشتهای زنده تکسلولی آمیب، ثابت کردند که ویروسها هنوز هم پتانسیل بیماریزایی دارند.
علاوه بر این، با ذوبشدن یخها همچنین شاهد انتشار باکتریهای زیادی در محیط هستیم، اما با توجه به آنتیبیوتیکهای زیادی که در اختیار داریم، میتوان گفت که آنها کمتر تهدیدکننده هستند.
بسیاری از ویروسهایی که با ذوبشدن یخ آزاد میشوند، برای ما کاملاً ناشناخته خواهند بود و باید دید آنها پس از قرارگرفتن در معرض نور، گرما و اکسیژن محیط بیرون چقدر مسری خواهند بود. این موارد میتواند در مطالعات آینده مورد بررسی قرار بگیرند.