تلسکوپ فضایی جیمز وب اولین نشانه از کربن دی اکسید را در خارج از منظومه شمسی یافت!

در سال ۲۰۱۱ برای اولین بار یک غول گازی (همانند مشتری) به نام WASP-39 b کشف شد. این سیاره فراخورشیدی ۷۰۰ سال نوری از ما فاصله دارد و تاکنون اطلاعات زیادی در رابطه با آن منتشر نشده بود. اما حالا پس از این همه سال اخترشناسان توانسته‌اند به لطف طیف‌سنج قوی تلسکوپ جیمز وب آن را بررسی کنند.

سیاره WASP-39 b تقریبا جرمی به اندازه جرم زحل دارد؛ اما قطر آن حدود ۳۳ درصد بزرگ‌تر از مشتری است. به بیانی دیگر این سیاره خیلی متراکم نیست. WASP-39 b بسیار داغ است و دمای آن به ۹۰۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. دانشمندان این دمای زیاد را نتیجه گردش بسیار نزدیک سیاره به دور ستاره میزبانش می‌دانند.

دانشمندان با استفاده از طیف‌نگار فروسرخ نزدیک (NIRSpec) تلسکوپ جیمز وب قادر به رمزگشایی ترکیبات شیمیایی جهان‌های دور هستند. این ابزار از نحوه گردش سیارات فراخورشیدی به دور ستاره‌های میزبانشان استفاده می‌کند.

هنگامی که سیارات از مقابل ستارگان عبور می‌کنند دانشمندان متوجه تغییر طول موج نور که در اثر عبور سیاره ایجاده شده است، می‌شوند . وقتی دانشمندان سیاره WASP-39 b را بررسی کردند، متوجه سیگنال‌های غیرقابل انکاری از وجود کربن دی اکسید شدند. Zafar Rustamkulov دانشمند علوم سیاره‌ای دانشگاه جانز هاپکینز و عضو تیم سیارات فراخورشیدی به آژانش فضایی اروپا گفت:

به محض اینکه داده‌ها روی مانیتور من ظاهر شد، اول از همه نشانه‌های کربن دی اکسید توجه مرا جلب کرد. این یک لحظه خاص بود چرا که مرزهای علوم فراخورشیدی جابجا شدند.

قسمت اعظم جو سیاره زهره و مریخ را کربن دی اکسید تشکیل می‌دهد؛ اما این اولین بار است که دانشمندان توانسته‌اند به لطف قدرت بالای تلسکوپ جیمز وب کربن دی اکسید را در جو یک سیاره فراخورشیدی شناسایی کنند. Mike Line دانشمند سیاره‌شناسی از دانشگاه ایالتی آریزونا و یکی از اعضای تیم تحقیقاتی در این رابطه گفت:

مولکول‌های کربن دی اکسید همچون ردیاب‌هایی هستند که داستان شکل‌گیری یک سیاره را روایت می‌کنند. با اندازه‌گیری این ویژگی کربن دی اکسید می‌توانیم تعیین کنیم که چه مقدار از این غول گازی جامد و چه مقدار آن از گاز است.

این اکتشاف همچنین نشان می‌دهد که تلسکوپ جیمز وب قادر به کاوش در محدوده باریکی از طیف مادون قرمز میانی است و در آینده می‌تواند گازهای مهمی همچون متان را نیز ردیابی کند. در ۱۲ جولای ۲۰۲۲ (۲۱ تیرماه ۱۴۰۱)  تیم تحقیقاتی تلسکوپ جیمز وب از یک طیف‌نگار متفاوت روی این تلسکوپ استفاده کرده بود تا وجود آب در اتمسفر سیاره WASP-96 را آشکار کند. WASP-96 یک غول گازی پفکی است که ۱۱۵۰ سال نوری از ما فاصله دارد.

آخرین کشف درباره سیاره WASP-39 b، یک مولکول (کربن دی اکسید) و یک سیاره دیگر را به لیست دستاوردهای تلسکوپ جیمز وب اضافه کرد. هرچه سیارات فراخورشیدی بیشتری در دید این تلسکوپ قرار می‌گیرند، بینش بیشتری درمورد جهان‌های مختلف و نحوه شکل‌گیری آنها به دست می‌آوریم.

منبع :Gizmodo