تاریخچه جالب و خواندنی فورد فستیوا یا پراید (قسمت پایانی)

استایل اولیه فستیوا فقط برای مدت کوتاهی دوام آورد زیرا برای مدل سال ۱۹۹۰ آن شاهد فیس لیفت و ارتقای کلی بودیم. البته طراحی ظاهری خودرو تغییرات زیادی را تجربه نکرد. اصلی‌ترین تغییر به جلوپنجره جدید مربوط می‌شد که محل نشان فورد روی آن اندکی تغییر کرده بود. نشان فورد کمی بالاتر نصب شده بود و دقیقاً در مرکز جلوپنجره نبود. جلوپنجره دو میله‌ای فورد فستیوا یا پراید دارای برخی تغییرات بود و پلاستیک بیشتری به آن افزوده شد. لوگوی فورد نیز با پلاستیک جدیدی ارائه شد. به غیر این‌ها تغییر چندانی در نمای جلوی خودرو وجود نداشت و چراغ‌ها یا سپر همان حالت قبلی را داشتند. حتی طراحی رینگ فولادی خودرو نیز تغییر نکرده بود. در پروفایل جانبی شاهد آینه‌بغل‌های جدید بودیم که طراحی آئرودینامیک تری نسبت به نمونه‌های پیشین داشتند. آینه‌ها با لولای عمودی جدیدی تا می‌شدند درحالی‌که آینه‌های قبلی این‌گونه نبودند. بخش عقبی این هاچبک اصلاً تغییر نکرده بود.

مدل سال ۱۹۹۰ فورد فستیوا یا پراید را به سختی می‌توان یک فیس لیفت دانست اما در بخش فنی بهبودهای زیادی دیده می‌شد. پیشرانه ۱.۳ لیتری B3 مزدا بجای کاربراتور از انژکتور استفاده می‌کرد و دیگر خبری از گیربکس ۴ سرعته دستی نبود زیرا تمامی تریم ها از گیربکس ۵ سرعته دستی استفاده می‌کردند. البته گیربکس ۳ سرعته اتوماتیک مزدا دست نخورده باقی مانده بود. از نظر ایمنی نیز برخی بهبودها وجود داشت. تجهیزات ایمنی غیرفعال به یک ضرورت تبدیل شده بودند زیرا کیسه‌های هوا باید در خودروها نصب می‌شدند اما فستیوا به نصب کمربندهای ایمنی جدید در جلو قناعت کرد. در بخش عقب اما کمربندهای شانه‌ای به‌صورت استاندارد نصب شدند.

قیمت پایه فستیوا L در سال ۱۹۹۰ برابر با ۶۵۷۹ دلار (۱۴۹۲۹ دلار کنونی) بود و مدل مجهزتر L پلاس دو بهبود مهم داشت که یکی رادیو AM/FM و دومی مه گیر عقب بود! این مدل قیمت ۷۳۷۱ دلاری (۱۶۷۲۷ دلار کنونی) داشت. مدل LX از آینه‌های برقی، برف‌پاک‌کن عقب، شیشه‌های دودی و فرمان تنظیم شونده سود می‌برد و قیمت ۸۰۱۰ دلاری (۱۸۱۷۷ دلار کنونی) داشت. در سال ۱۹۹۱ شاهد تغییراتی در تریم های فورد فستیوا یا پراید بودیم. دو تریم L پلاس و LX ترکیب شدند تا تریم جدید GL به وجود آید. فستیوا GL به‌صورت استاندارد به رینگ‌های آلیاژی و پکیج اسپرت سفارشی مجهز بود که شامل نوارهای روی بدنه و دیگر موارد بود. مدل L در سال ۱۹۹۱ گران‌تر شد و قیمتش به ۶۹۰۵ دلار (۱۴۸۳۱ دلار کنونی) رسید. البته مدل GL قیمت ۷۷۴۵ دلاری (۱۶۶۳۵ دلار کنونی) داشت.

سال ۱۹۹۱ یکی از سال‌های مهم تاریخ فستیوا بود زیرا سال بعد از آن مشتریان نمی‌توانستند فرمان هیدرولیک را سفارش دهند. آخرین سال حضور فستیوا در آمریکای شمالی مدل ۱۹۹۳ بود و در این سال هم تغییرات چندانی در کوچک‌ترین محصول فورد اعمال نشد. این خودرو در کل دوران عرضه در آمریکا فقط به‌صورت هاچبک سه درب عرضه شد تا با اسکورت بزرگ‌تر رقابت نکند. در دیگر بازارها این خودرو با فرم های متنوعی عرضه شد که شاخص‌ترین آن‌ها سایپا ۱۵۱ وانت است! فستیوا آن‌طور که انتظار می‌رفت موفق ظاهر نشد. بین سال‌های ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۳ فورد حدود ۳۵۰ هزار دستگاه از این خودرو را در آمریکای شمالی به فروش رساند. برای مقایسه بد نیست بدانید خودروی بزرگ‌تر و پذیرفتنی‌تر اسکورت فقط در سال ۱۹۸۸ به فروش ۳۸۷۸۱۵ دستگاهی رسید. کل فروش اسکورت رقم شوکه کننده ۱,۷۶۳,۵۹۷ دستگاه بود.

اگرچه فورد فستیوا یا پراید نتوانست به اهداف خود در آمریکای شمالی دست یابد اما این خودروساز در بازار ژاپن نیز شانس خود را امتحان کرد. در سال ۱۹۸۹ این شرکت تصمیم جالبی گرفت و آن صادرات هاچبک ۵ درب (فستیوا ۵) و سدان (فستیوا بتا) از کره جنوبی به ژاپن بود. اگرچه این تصمیم خیلی هم عجیب به نظر نمی‌رسید اما دو مدل یاد شده فقط به‌صورت فرمان چپ عرضه شدند که برای خریداران خودروهای اقتصادی در ژاپن (فرمان راست) خوشایند نبود. فستیوا بازار ژاپن یکی از اولین نمونه‌هایی بود که بازنشسته شد زیرا تولید مزدا برای بازار داخلی در دسامبر ۱۹۹۲ به پایان رسید.

در جاهای دیگر هم فستیوا همچنان تقلا می‌کرد. مزدا نسخه خودش از این خودرو را با نام ۱۲۱ تولید کرد و در سال ۱۹۸۷ آن را راهی استرالیا و اروپا نمود. تولید مزدا ۱۲۱ یا همان فورد فستیوا فقط تا سال ۱۹۹۰ ادامه یافت و مزدا استرالیا نمونه‌های باقی مانده را تا فوریه سال ۱۹۹۱ فروخت. این مدل ۳ درب در آن سال جای خود را به نسخه ۵ درب داد و فورد نشان خود را روی آن گذاشت تا بتواند فروشش را بهتر کند. وفاداری داخلی و همین! تنها راه دسترسی به فستیوا اتوماتیک در استرالیا خرید نمونه ۵ درب بود. فورد یک‌بار دیگر در سال ۱۹۹۳ نسخه ۳ درب فستیوا یا پراید را راهی بازار کرد. این خودرو فقط مختص بازار استرالیا بود و نام جدید فستیوا تریو را به خود گرفته بود. همانند بازار آمریکای شمالی، تمامی مزدا ۱۲۱ ها و فورد فستیواهای بازار استرالیا از پیشرانه ۱.۳ لیتری B3 استفاده می‌کردند. این خودرو تا مارس ۱۹۹۴ در بازار استرالیا دوام آورد.

همان‌طور که گفتیم مزدا ۱۲۱ به استرالیا و اروپا صادر شد. در اروپا فورد فیستا موفقیت زیادی پیدا کرده بود و بنابراین مزدا آزادی عمل زیادی داشت. ۱۲۱ در اروپا جزو ارزان‌ترین خودروها بود و با پیشرانه کوچک‌تر ۱.۱ لیتری عرضه می‌شد. این خودرو در زمانی مشابه با فورد فستیوا یا پراید به‌روز شد و جلوپنجره جدید، تریم ظاهری متفاوت، پشت آمپرهای جدید و متریال متمایز برای صندلی‌ها را ارائه کرد. برخلاف دیگر بازارها، مزدا ۱۲۱ بازار اروپا جای خود را به محصولی جدید داد. مزدا برای مدل ۱۹۹۲ خودروی کاملاً جدید ۱۲۱ را عرضه کرد که بر اساس اتوزم رویو شکل گرفته بود. برند اتوزم موفق نبود و پس از محو شدن آن شاهد تغییر نام به مزدا رویو در بازارهایی بودیم که ۱۲۱ حضور نداشت.

فستیوا در بازار کره جنوبی بیشترین موفقیت را کسب کرد یعنی جایی که زیر پرچم کیا عرضه می‌شد. این خودرو در کره با نام پراید شناخته می‌شد و در مارس ۱۹۸۷ روی خط تولید رفت. پراید در ۵ نوع بدنه شامل هاچبک ۳ درب، سدان ۴ درب، هاچبک ۵ درب، ون پانل ۳ درب و استیشن ۵ درب عرضه شد. مدل‌های اولیه فقط از نوع هاچبک ۳ درب بودند اما در مدل ۱۹۸۸ شاهد عرضه مدل ۵ درب هم بودیم. نسخه سدان با نام پراید بتا شناخته می‌شد و از نوامبر ۱۹۹۰ راهی بازار شد. دو نسخه آخری یعنی ون و استیشن هم از سال ۱۹۹۲ تولید شدند.

کیا پراید در بازارهای اروپایی هم عرضه شد و اشکال متنوع بدنه آن باعث ایجاد مشکلاتی برای مزدا ۱۲۱ گردید. دلیل خاصی وجود نداشت که خریدار مزدا ۱۲۱ را بخرد زیرا کیا پراید با گزینه‌های گوناگون در دسترس بود. نسخه اروپایی پراید به‌روز شد و از سال ۱۹۹۴ با سیستم تزریق سوخت انژکتوری در دسترس بود. پراید تا سال ۱۹۹۳ اولین تغییر جدی خود را تجربه نکرد زیرا در این سال تولید آن از وانگ می اونگ به وانگ جو منتقل شد. کارخانه اصلی تولید پراید نیازمند فضای بیشتری برای تولید فورد اسپایر بود.

نکته مهم درباره فورد فستیوا یا پراید این است که مدت زیادی در نسل اول خود باقی ماند. پراید برای مدل ۱۹۹۴ به‌روز شد و تا سال ۲۰۰۰ در بازار باقی ماند. فروش این خودرو با اولین نسل کیا ریو همپوشانی داشت ولی کیا آماده خداحافظی با نام پراید نبود و به همین خاطر نام ریو برای تمامی بازارهای صادراتی در سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۱ به نیو پراید تغییر یافت. در سال ۲۰۱۱ ریو جدید تولید شد که آن‌هم در بازارهای صادراتی با نام پراید شناخته می‌شد. نام پراید تا سال ۲۰۱۷ استفاده می‌شد. با بازنشستگی فورد فستیوا یا پراید، فورد نیازمند جایگزین مدرن‌تری بود. این بار آن‌ها صرفه‌جویی بیشتری کردند و برای همکاری خود کیا را بجای مزدا انتخاب نمودند. ماحصل این همکاری خودروی اسپایر بود.

داستان پراید در کشور ما نیز تقریباً از سال ۷۲ شروع شد. پراید در نسخه‌های گوناگون تولید شد اما به خاطر ایمنی بسیار پایین منتقدان بسیاری داشت. این خودرو توسط سایپا جراحی‌های گوناگونی را تجربه کرد که ماحصل آن تولید نسخه‌هایی با نام های ۱۴۱، ۱۳۲، ۱۱۱، کاروان، استیشن، ۱۵۱ و… بود. هم‌اینک اگرچه تولید پراید متوقف شده اما نسخه وانت آن در بازار حضور دارد و البته نمونه‌های صفرکیلومتر سال‌های ۹۹ با قیمت‌های نجومی در بازار خرید و فروش می‌شوند.