دانشمندان به نگرانی‌های بشر درباره آخرالزمان پاسخ می‌دهند. آیا طوفانهای خورشیدی تهدیدی برای حیات بشر در زمین هستند؟
در صورتی که تشعشعات خورشید از کنترل خارج شوند چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ آیا باید نگران طوفانهای خورشیدی باشیم؟ پاسخ به این سوال پیچیده است. از یک طرف دانشمندان نگرانی‌های منطقی در مورد اختلال در اینترنت دارند؛ اما از یک طرف دیگر ترس از نابودی زمین غیرمنطقی به نظر می‌رسد.
نابودی زمین به وسیله طوفانهای خورشیدی؛ ترس منطقی یا غیر منطقی
هنگامی که میلیاردها تن از مواد خورشیدی باردار ناگهان با سرعت هزاران مایل در ثانیه از مسیر زمین عبور کنند و یک شعله خورشیدی به زمین ضربه مستقیم بزند، چه اتفاقی میافتد؟ آیا یک شراره خورشیدی قوی می‌تواند حیات روی سیاره زمین را نابود کند؟
پاسخ این سوال بسیار پیچیده است؛ اما اکثر دانشمندان در یک چیز توافق دارند. آن‌ها معتقد هستند که میدان مغناطیسی زمین و اتمسفر عایق به خوبی از ما در برابر قوی‌ترین طوفانهای خورشیدی محافظ می‌کنند.
البته طوفانهای خورشیدی می‌توانند سیستم‌های رادار و رادیویی را دستکاری کنند و ماهواره‌ها را آفلاین کنند. با این حال مضرترین تشعشعات، مدت‌ها قبل از تماس با پوست انسان در جو پخش می‌شوند.
الکس یانگ، دانشیار مدیر علوم هلیوفیزیک در مرکز پرواز گودارد ناسا در گرین بلت می‌گوید:
ما در سیاره‌ای زندگی می‌کنیم که اتمسفر بسیار غلیظی دارد و تمام تشعشعات مضر یک شراره خورشیدی را متوقف می‌کند.
مریلند بانگ در یک ویدیو در سال ۲۰۱۱ در پاسخ به ترس از این که یک شراره خورشیدی باعث آخرالزمان در سال ۲۰۱۲ می‌شود، گفت:
حتی در طی بزرگ‌ترین رویدادهایی که در ۱۰ هزار سال گذشته دیده‌ایم نیز تاثیر آن (شراره خورشیدی) تا اندازه‌ای نبوده که به جو آسیب برساند و دیگر محافظت نشویم.
با این حال همه شراره‌های خورشیدی بی خطر نیستند. با وجود این که میدان مغناطیسی زمین از مرگ گسترده ناشی از تشعشعات خورشیدی جلوگیری می‌کند، نیروی الکترومغناطیسی یک شراره می‌تواند شبکه‌های برق، اتصالات اینترنتی و سایر دستگاه‌های ارتباطی روی زمین را دچار اختلال کند. ممکن است که در نتیجه آن هرج و مرج و حتی مرگ رخ دهد.
کاشناسان هواشناسی فضایی در ناسا و سایر آژانس‌ها، تهدید طوفانهای خورشیدی را جدی می‌گیرند و فعالیت‌های خطرناک بالقوه خورشید را زیر نظر دارند.
شراره‌های خورشیدی زمانی رخ می‌دهند که خطوط میدان مغناطیسی خورشید منقبض و پیچ خورده شوند و باعث ایجاد طوفانهای عظیم انرژی الکترومغناطیسی به اندازه یک سیاره در سطح خورشید شوند.
ما می‌توانیم این طوفان‌ها را به صورت لکه‌های سرد و تیره (لکه‌های خورشیدی) مشاهده کنیم. در اطراف لکه‌های خورشیدی، پیچک‌های عظیمی از خطوط میدان مغناطیسی می‌پیچند و گاهی اوقات برق‌های قدرتمندی را از انرژی یا شراره‌های خورشیدی ایجاد می‌کنند.
بیشتر انرژی ناشی از شراره‌های خورشیدی به صورت اشعه ماوراء بنفش و اشعه ایکس می‌تابد. انرژی شدید یک شراره می‌تواند، گاز مجاور را در جو خورشید گرم کند و حباب‌های عظیمی از ذرات باردار به نام جرم تاجی (CME) را به فضا پرتاب کند.
اگر لکه‌های خورشیدی در حال شعله ور شدن به سمت زمین باشند، هر جرم تاجی منفجر شده مستقیماً به سوی زمین پرتاب می‌شود و معمولاً بین ۱۵ ساعت تا چند روز بعد به زمین می‌رسد.
احتمالاً تا کنون صدها پرتاب جرم تاجی در طی عمر شما هم رخ داده است. به گفته ناسا بسته به این که ما در چه بخشی از چرخه ۱۱ ساله فعالیت خورشید قرار داشته باشیم، خورشید در فاصله یک هفته تا چند روز، یک جرم تاجی از خود ساطع می‌کند.
بیشتر اجرام تاجی به لطف میدان مغناطیسی قدرتمند زمین از روی سیاره زمین عبور می‌کنند. با این حال بزرگ‌ترین و پر انرژی‌ترین اجرام تاجی می‌توانند میدان مغناطیسی سیاره ما را در حین عبور فشرده کنند و در نتیجه آن چیزی به نام طوفان مغناطیسی ایجاد شود.
همانطور که انرژی الکترومغناطیسی از خورشید به مگنتوسفر زمین می‌ریزد، اتم‌ها و مولکول‌های جو زمین، بار الکتریکی می‌شوند و اثراتی را ایجاد می‌کنند که در سراسر جهان قابل مشاهده است. در واقع در طی طوفانهای خورشیدی، شفق قطبی که در حال معمول فقط در نزدیکی قطب شمال دیده می‌شود، می‌تواند آنقدر به سمت پایین حرکت کند که در نزدیکی استوا قابل مشاهده باشد.
در نتیجه این اتفاق ممکن است، سیستم‌های رادیویی و رادار در سراسر جهان خاموش شوند و شبکه‌های الکتریکی بزرگ با بارگیری زیاد، برق خود را از دست بدهند. برخی از کارشناسان نگران هستند که یک CME بزرگ بتواند از طریق بارگزاری بیش از حد کابل‌های اینترنت زیر دریا، بخش‌هایی از جهان را با قطعی اینترنت به مدت چندین هفته تا چندین ماه مواجه کند.
ماهواره‌ها و ایستگاه‌های فضایی که در مداری فراتر از محافظت اتمسفر زمین قرار دارند، ممکن است به علت تشعشعات CMEها ضعیف شوند. با این حال حتی قدرتمندترین طوفان ژئومغناطیسی ثبت شده در تاریخ (رویداد کارنگتون در ۱۸۵۹ میلادی) نیز تاثیر قابل توجهی بر سلامت انسان‌ها یا حیات سایر گونه‌ها روی زمین نداشت.
درضمن هیچ مدرک معتبری از آسیب طوفانهای خورشیدی به زمین در گذشته نیز وجود ندارد. داگ بیسکر، محقق مرکز پیش‌بینی هوای فضایی سازمان اقیانوسی و جوی است. او به مرکز خورشیدی استنفورد گفت:
شراره‌های خورشیدی تحت هیچ شرایطی تاثیر قابل توجهی بر ما روی زمین ندارند. ما هرگز حتی یک رویداد خورشیدی را مشاهده نکردیم که به اندازه‌ای بزرگ باشد که اثرات قابل توجهی بر سلامت انسان‌ها بگذارد.
نزدیک‌ترین ستاره به ما ممکن است، خطر جدی انقراض ایجاد نکند؛ اما دانشمندان گمان می‌کنند که سایر ستاره‌های نزدیک می‌توانند به ما آسیب بزنند. وقتی سوخت یک ستاره تمام می‌شود، آن ستاره به عنوان یک ابرنواختر عظیم منفجر می‌شود و پرتوهای قدرتمندی را به فاصله میلیون‌ها سال نوری به فضا منفجر می‌کند.
این انفجارها بسیار قوی‌تر از شراره‌های خورشیدی هستند. اگر چنین انفجاری در نزدیکی زمین اتفاق بیوفتد، ممکن است که ستاره در حال مرگ، ما را در تابش فرابنفش زیادی غرق کند و لایه اوزون را از بین برود. در نتیجه این اتفاق زمین در برابر رگباری از ذرات باردار بین ستاره‌ای آسیب پذیر می‌شود.
نویسندگان یک مطالعه گمان می‌کنند که مرگ یک ستاره در فاصله ۶۵ سال نوری از زمین ممکن است باعث همین اثرات مخرب شود. دقیقاً همانطور که در حدود ۳۵۹ میلیون سال پیش در پایان دوره دونین، انقراض دسته جمعی رخ داد و منجر به مرگ ۷۰ درصد از بی مهرگان زمین شد. البته دانشمندان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث این انقراض دسته جمعی شد؛ با این حال بررسی فسیل‌ها، آسیب اشعه ماوراء بنفش را نشان دادند.
البته خوشبختانه فعلاً هیچ ابرنواختری به اندازه کافی نزدیک به زمین وجود ندارد که چنین تهدیدی را ایجاد کند.
منبع :livescience
