کک و کنه سگ، انگل‌های خونخواری هستن که هم باعث آزار و ناراحتی حیوون می‌شن و هم ممکنه انواع بیماری سگ رو به وجود بیارن، از عفونت‌های پوستی گرفته تا بیماری لیم (لایم) و تب کوه راکی. بدن سگ برای کک‌ها و کنه‌ها هم خونه‌شون حساب میشه و هم منبع غذاشون. کک موقعی که به بدن یک سگ رسید تا زمانی که بمیره (یا شما با دارو یا روش دیگه‌ای بکشینش) همونجا می‌مونه. کنه بالغ هم روی بدن سگ می‌مونه و خونش رو می‌مکه و دائم تخم می‌ذاره.
البته زندگی کنه‌ها چند تا مرحله مختلف داره و موقعی که بخوان پوست‌اندازی کنن و وارد مرحله بعدی عمرشون بشن، از روی بدن سگ پیاده می‌شن. اگه سگتون از داروهای مخصوص جلوگیری یا کشتن این انگل‌ها استفاده نمی‌کنه، ممکنه فقط توی چند هفته خودش و احتمالا کل خونه شما کاملا آلوده بشه. ولی خیالت راحت، ما این راهو بلدیم و توی ادامه‌ی این مقاله هرچی که لازمه رو درمورد درمان کک و کنه سگ بهت می‌گیم پس با میدونی همراه باش!
کک و کنه سگ از کجا میاد؟
کنه معمولا موقعی که سگ از خونه بیرون می‌ره به بدنش می‌چسبه. این انگل روی چمن و بوته‌ها یا درختچه‌های کوتاه کمین میکنن و منتظر می‌شن تا یک حیوون یا آدم نگون‌بخت از راه برسه. اما بعضی وقنا هم احتمال داره روی بدن حیوونای دیگه‌ای که به خونه شما میان یا حتی روی لباس افرادی که وارد خونه می‌شن کنه یا کک وجود داشته باشه.
کک و کنه چه مشکلاتی برای سگ ایجاد میکنن؟
کک‌ها و کنه‌ها، این دو نوع انگل سگ می‌تونن مشکلات مختلفی برای سگ به وجود بیارن، از جمله:
- تحریک و اذیت شدن و عفونت پوست
- قرمزی و التهاب و بثورات پوست
- پوسته پوسته شدن
- انتقال بیماری به سگ و حتی به خود شما
- مشکلات روانی به خاطر خارش شدید پوستی
شاید یه نگرانی بعضی از ما این باشه که کنه سگ به انسان منتقل میشه؟ باید بگیم احتمال انتقال کنه از سگ به انسان وجود داره، یعنی احتمال داره کنه‌های سگ آدما رو هم نیش بزنن. در مورد کک هم همین‌طوره. یکی از مهم‌ترین عوارض کنه سگ همینه که می‌تونه بیماری‌ها رو به سگ یا صاحبش انتقال بده.
بیماری هایی منتقل شده از طریق کنه سگ
دامپزشکان از یک آزمایش رایج به نام ۴dx SNAP برای تعیین اینکه آیا بیماری خاصی از طریق کنه به سگ منتقل شده یا نه استفاده میکنن. تو بعضی از موارد بیماری‌های قابل انتقال از طریق کنه مثل بیماری لایم، می‌تونه باعث بستری و درمان‌های تهاجمی هم بشه.
علائم کنه در سگ
زندگی کنه‌ها از چند تا مرحله مختلف تشکیل شده. لاروها و پوره‌های کنه خیلی زیر هستن و معمولا با چشم پیداشون نمی‌کنین، ولی اندازه کنه بالغ حدود ۳ میلی‌متره و بیشتر مردم می‌تونن تشخیصش بدن. قد لاروها و پوره‌ها تقریبا نصف کنه‌های بالغه.
یک راه تشخیص دیگه، زخم کنه در سگ هست. اطراف محل گزش این انگل روی پوست سگ تاول و کبودی به وجود میاد.
تشخیص کک در سگ
دیدن و تشخیص کک سخته چون طولش حدود ۱ تا ۲ میلی‌متر بیشتر نیست، ولی علامت‌های دیگه‌ای هست که می‌تونه نشون‌دهنده آلوده شدن سگ به کک باشه:
- گزش کک‌ها خارش خیلی شدیدی ایجاد می‌کنه (مخصوصا اگه سگ شما به بزاق کک حساسیت داشته باشه) و مهم‌ترین علامتش همینه که حیوون دائم خودشو می‌خارونه. خاروندن زیاد ممکنه باعث عفونت‌های پوستی هم بشه. خود کک هم می‌تونه بیماری‌های مختلفی رو به سگتون منتقل کنه.
- قرمزی و تحریک پوست گردن، شکم یا اطراف پاهای عقبی حیوون: موهای سگتون رو از عقب به سمت جلو شونه کنین تا بتونین خوب پوستش رو ببینین. تو فروشگاه‌های لوازم حیوونای خونگی شونه مخصوص کک می‌فروشن، اما با هر شونه معمولی که دندونه‌های ریزی داشته باشه هم می‌تونین این کارو انجام بدین.
- ممکنه بتونین روی پوست حیوون مدفوع کک‌ها رو ببینین که در واقع خون هضم شده است و به صورت لکه‌های کوچیک تیره رنگیه که اگه یک دستمال کاغذی مرطوب روش بکشین، دستمال قرمز میشه.
- موقع استفاده از برس سگ اگه دقت کنین شاید خود کک‌ها رو هم ببینین. رنگ‌شون قرمز یا قهوه‌ایه و یک‌دفعه غیب می‌شن، چون می‌تونن چندین سانتی‌متر بپرن. اگه یک جونور ریز هم دیدین که داره حرکت می‌کنه، احتمال داره کک باشه. کک‌ها بیشتر تو قسمت‌هایی از بدن سگ پیدا می‌شن که موهای کمتری داره (مثلا شکم، قسمت داخلی پاهای عقب و زیر بغل).
راه‌های درمان کک و کنه سگ
زمان قدیم راه‌های اصلی کنترل این انگل‌های مزاحم شامل:
- پودرها
- شامپوی سگ
- قلاده
- اسپری ضد کک و کنه سگ
این روش‌ها نسبت به اکثر محصولاتی که الان وجود داره سمی‌تر هستن و تاثیر کمتری هم دارن. به همین خاطر حالا دیگه این روش‌ها زیاد توصیه نمی‌شن. البته شامپو ضد کنه و کک با مواد دارویی هم هست که گاهی وقتا برای درمان عفونت‌های پوستی ثانویه خیلی مفیده و ممکنه دیگه نیاز به داروهایی مثل پماد آنتی بیوتیک هم نباشه.
پس چطوری کنه سگ رو از بین ببریم؟ بهترین روش‌هایی که الان برای درمان کک و کنه سگها توصیه می‌شن اینا هستن:
- قرص‌های خوراکی جویدنی: قرص‌ها هم برای پیشگیری و هم برای درمان این انگل‌ها خیلی مناسبن، و برای خود سگ و همین‌طور برای آدم خطری ندارن. این قرص‌ها رو فقط دامپزشک تجویز می‌کنه.
- درمان‌های موضعی: محصولات موضعی زیادی برای درمان کک وجود داره که تو شرایط مختلف استفاده می‌شن و مقدار تاثیرشون هم با همدیگه فرق داره. برای انتخاب بهترین گزینه باید با دامپزشک مشورت کنین.
- قلاده ضد کنه: بعضی وقتا بسته به سبک زندگی سگ شما ممکنه استفاده از این قلاده‌ها هم توصیه بشه.
درمان کک و کنه در توله سگها
توله سگها نسبت به سگ‌های بالغ حساسیت‌های بیشتری دارند و برای استفاده از محصولات مختلف درمانی، صاحبان سگ باید دقت کافی داشته باشن. به طور کلی باید به دو نکته اساسی در درمان این انگل‌های خونخوار در توله سگها توجه داشت:
انتخاب روش درمان مناسب برای توله سگ
اگه توله سگتون دچار کک و کنه هم بشه، باید روش درمانی که براش انتخاب میشه برای اون ضرر نداشته باشه. حتما برچسب محصولات درمانی که برای کک و کنه استفاده می‌کنین رو بررسی کنین که برای چه سنی طراحی شده و هر چند وقت یکبار باید ازش استفاده کرد. اگر از روی برچسب اطلاعات خاصی نتونستین پیدا کنین، بهتره قبل از استفاده با دامپزشک مشورت کنین.
درمان کک و یا کنه در سگ مادر
اگر توله سگتون کک یا کنه داره، باید تموم حیوونای خونگیتونو بررسی کنین که اونا هم آلوده شدن یا نه، مخصوصا مادر توله سگ. اگر مادر هنوز به توله سگ شیر میده باید از محصولات مخصوص ضد کنه و کک برای سگ‌های شیرده استفاده کنین چون ممکنه مواد مضر توی این محصولات از طریق شیر وارد بدن توله سگ بشه و برای اون مضر باشه.
نکات مهم در زمان درمان سگها
- اگه چند تا سگ دارین همه رو همزمان درمان کنین تا هی کک یا کنه از یکی به بقیه منتقل نشه. دور نگه داشتن حیوون از سگ‌های غریبه تو فصل زیاد شدن کک‌ها هم می‌تونه احتمال آلوده شدنش رو کمتر کنه
- موقعی که سگها رو درمان می‌کنین باید محیط اطراف رو هم کاملا پاکسازی کنین. تمام ملافه‌های خودتون رو با صابون و آب داغ بشورین و اتو کنین تا اگه انگلی روشون تخم‌گذاری کرده، این تخم‌ها از بین برن. مبل‌ها و فرش‌ها رو کامل جاروبرقی بکشین و بعدش هم آشغال‌های داخل جاروبرقی رو بیرون خونه بریزین. مرتب تو خونه جارو برقی بکشین.
- یک راه درمان خانگی کک در سگ هم هست که شاید بد نباشه امتحانش کنین. ظاهرا کک‌ها از رزماری هیچ خوش‌شون نمیاد. این گیاه رو مثل چایی دم کنین و بعدش چایی رزماری رو بریزین تو یک سطل آب گرم. حالا آب رو بریزین روی سگ تا همه موهاش کاملا خیس شه و بعد صبر کنین تا خودش خشک بشه. این‌جوری موهای سگتون یک کم بوی رزماری می‌گیره که کک‌ها رو ازش دور می‌کنه. همین‌طور می‌تونین هفته‌ای یک بار چند قطره روغن رزماری روی قلاده سگ بمالین.
جلوگیری از این انگل‌های خونخوار
پیشگیری همیشه بهتر از درمانه. داروهای موضعی زیادی برای پیشگیری از کک و کنه وجود داره. قلاده ضد کک هم گزینه خوبیه چون معمولا در مقایسه با داروهای موضعی تاثیرش تا مدت بیشتری باقی می‌مونه.
چنتا نکته در مورد استفاده از این داروها و پیشگیری از کک و کنه رو حتما به خاطر داشته باشید:
- حتما برچسب روی ظرف داروها رو بخونین. ابدا از داروهای کک مخصوص گربه برای سگها استفاده نکنین. البته بعضی داروها هستن که هم برای گربه و هم برای قابل استفاده‌ان
- مرتب سگتون رو بشورین و ترجیحا اگه موهای خیلی بلندی داره موهاشو کوتاه کنین تا شستنش راحت‌تر باشه. داخل لونه‌شو هم تمیز کنین. اینجا می‌تونین مطالب جالبی درباره اصلاح سگ بخونین
- چمن و علف‌های توی حیاط رو تا جایی که ممکنه کوتاه نگه دارین. اگه می‌تونین سعی کنین سگتون کمتر بره توی علف‌ها. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا توصیه می‌کنه که برگ‌های جمع شده توی حیاط رو هم بیرون بریزین
- بعد از قدم زدن تو جنگل یا محیط‌هایی که گیاه و علف داره، بدن سگ و همین‌طور بدن خودتون رو چک کنین چون ممکنه کنه بهتون چسبیده باشه (حتی اگه به حیوون قرص ضد کنه سگ می‌دین). برای پیدا کردن کنه، گوش (هم اطرافش و هم داخلش)، پنجه‌ها و بین انگشت‌ها، قسمت داخلی دست و پا، روی لب‌ها، اطراف چشم، اطراف مقعد و سطح پایینی دم حیوون رو دقیق بررسی کنین. حتما زیر قلاده حیوون رو هم نگاه کنین. با دست کل بدن سگ رو لمس کنین و هر جا برآمدگی حس کردین موها رو کنار بزنین و ببینین چی روی پوستش هست
پیشگیری و اقدامات لازم بعد از دیدن کک و کنه روی سگ
خونه ما کویت کک‌ها حساب میشه چون هم از باد و بارون در امان هستن و هم هر وقت که بخوان غذاشون فراهمه. پس حسابی باید مراقب سگتون باشین و یادتون باشه هر چه سریعتر کک و کنه رو روی پوست سگ ببینین، راحت‌تر می‌تونین از پسش بربیاین. به محض دیدن کک و کنه نکات زیر رو انجام بدین:
- هرچه سریعتر کنه رو از روی بدن سگ بردارین، احتمال این که بیماری‌هایی رو به حیوون منتقل کنه کمتر میشه. روش درست دفع کنه از بدن سگ یعنی جدا کردن اون از پوست حیوون رو یاد بگیرن. فیلماش تو اینترنت هست. یک موچین ظریف یا وسیله مخصوص جدا کردن کنه بخرین. بهتره موقع این کار دستکش بپوشین و کنه رو هم از طرف سر بگیرین و جدا کنین. اگه خودتون نتونستین اونو بردارین، با دامپزشک تماس بگیرین
- اگه یک کک روی سگتون دیدین، ممکنه صدها تخم و لارو کک هم گوشه و کنار خونه‌تون مخفی شده باشن. کنه‌ها هم ممکنه تقریبا هر جایی مخفی بشن و ریشه‌کن کردن‌شون خیلی سخته
- اگه کک خیلی تو خونه‌تون پخش شده و قابل کنترل نیست، می‌تونین از روش دود دادن استفاده کنین. بعضی مواد خاص هست که دودشون کک‌ها رو از بین می‌بره. البته بعد استفاده از این مواد تا ۱۲ یا ۲۴ ساعت نباید هیچ حیوون یا آدمی وارد خونه بشه و باید حتما با مشورت دامپزشک ازشون استفاده کنین. حتما ماده‌ای رو انتخاب کنین که هم کک‌های بالغ و هم لاروهاشون رو بکشه
جمع‌بندی
کک و کنه می‌تونن هم سگتون رو خیلی عذاب بدن و هم باعث بیماری اون یا خود شما بشن. پس حتما باید به فکر مقابله باهاشون باشین. محصولات زیادی برای مبارزه با کنه و کک سگ تو بازار هست و خیلی راحت میشه از آلودگی سگتون جلوگیری یا درمانش کنین.
استفاده خودسرانه از سم کک و کنه برای سگ ممکنه ضررهای غیر قابل جبرانی داشته باشه. تو آمریکا در ۲۰ سال گذشته روش‌های تایید نشده خیلی زیادی برای درمان کک رواج پیدا کرد که بعضیاشون حتی باعث مرگ حیوون هم می‌شد، تا این که سال ۲۰۱۰، آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا مجبور شد درباره اثر سمی احتمالی بعضی محصولات درمان کک سگ هشدار بده. در مورد روش‌های درمان کنه سگ هم همین‌طوره و باید مراقب باشین.
خلاصه این که اگه می‌خواین بعدها پشیمون نشین، قبل هر کاری با متخصصش مشورت کنین. اگه شما روش خاص دیگه‌ای برای پیشگیری یا از بین بردن و درمان کک و کنه سگ می‌شناسید حتما در قسمت نظرات با ما و سایر کاربرها به اشتراک بذارین. اگه سوالی داشتین یا مشورتی خواستین، میدونی همیشه کنارتونه.
منبع: vieravet
