آداب پذیرایی و مهمان‌نوازی نکاتی مهمی دارد که باید بدانیم؛ چراکه بنا به باورهای سنتی ما ایرانی‌ها، مهمان حبیب خداست. البته از سنت‌ها که بگذریم، مهمانی‌دادن و مهمان‌داشتن شادی و نشاط زیادی با خودش به همراه می‌آورد. قبول دارید؟ ماجرا زمانی شیرین‌تر می‌شود که آداب پذیرایی را هم بدانیم و میزبان درجه‌یک و خوبی باشیم. پذیرایی بی‌نقص بخشی از باکلاس بودن است. بگذارید باهم درباره اداب پذیرایی بیشتر صحبت کنیم. آماده‌اید؟
پذیرایی از مهمان در شب با روز چگونه است؟ آیا درجه صمیمیت با فردی که به خانه‌مان می‌آید هم روی اداب پذیرایی اثر می‌گذارد؟ آداب پذیرایی از مهمان نکات ظریف و پراهمیتی دارد که در ادامه با تعدادی از آنها آشنا می‌شویم.
مهمانی شام و ناهاری؛ آداب پذیرایی از مهمان چیست؟
اگر قرار باشد مهمان‌هایی برای صرف غذا به خانه‌تان بیایند و مهمانی تمام‌عیاری برگزار کنید، نکات و توصیه‌هایی وجود دارد که کارتان را بهتر و جذاب‌تر پیش می‌برد. اگر شما در دسته کسانی باشید که زیاد با مقوله مهمانی‌دادن آشنا نیستند، مرور فهرست ما در ادامه مقاله برایتان مفید خواهد بود و شما را از سردرگمی برای برگزاری مهمانی شام و ناهاری نجات می‌دهد.
۱. کسانی را دعوت کنید که برایتان عزیزند و به آنها اعتماد دارید
اگر از کسی خوشتان نمی‌آید یا تصمیم ندارید با او رابطه‌ای داشته باشید، در مهمانی‌هایتان دعوتش نکنید. حضور چنین کسانی در مهمانی باعث می‌شود انرژی خوبی پیدا نکنید. اگر هم کمی عمیق‌تر به ماجرا نگاه کنید، متوجه می‌شوید این کار مصداقی از دورویی است.
چرا باید کسی را به خانه دعوت کنید که برایتان به‌اندازه کافی عزیز نیست؟ در این صورت، شما صاحبخانه‌اید و باید جلوی مهمان فیلم بازی کنید و از حضورش ابراز خوش‌حالی کنید! این ابراز خوش‌حالی واقعی نیست. بهتر است که اصلا چنین فردی را دعوت نکنید. شما که نمی‌خواهید دورو باشید. می‌خواهید؟
۲. زمانی مشخص را برای مهمانی تعیین کنید
باید بدانید مهمان‌ها حوالی چه زمانی به خانه‌تان می‌آیند. دعوت‌کردن را هم به روز نزدیک به مهمانی موکول نکنید. دست‌کم ۱ هفته قبل از مهمانی برنامه‌اش را بچینید و به مهمان‌ها اطلاع دهید. از آنها رسمی و با ذکر دقیق زمان و تاریخ مهمانی دعوت کنید.
اگر مهمانی رسمی و مهم است، حتی زودتر از ۱ هفته قبل از آن به مهمان‌ها درباره‌اش اطلاع بدهید. یادتان باشد مهمان‌ها هم کاروزندگی دارند و باید برای حضور در مهمانی‌تان برنامه‌ریزی کنند. البته زمان و وقت‌شناسی مهم است، اما این نکته را هم به‌خاطر بسپارید:
اگر مهمان‌ها به‌رغم تعیین زمان مهمانی دیرتر آمدند، آنها را بازخواست نکنید و ادامه مهمانی را به طعنه‌زدن درباره این موضوع نگذرانید! دلیل دیرآمدنشان هرچه باشد نباید مدام این موضوع را یادآوری و اوقات خودتان و دیگران را تلخ کنید. از ادامه مهمانی لذت ببرید. همین!
۳. به علایق غذایی مهمان‌ها دقت کنید و حساسیت‌هایشان را بدانید
بهتر است ذائقه مهمان‌هایتان را بدانید. یکی از آداب پذیرایی مهمان‌ها این است که غذاهایی خوش‌مزه و باب‌میل برایشان آماده کنید. در ضمن، باید بدانید مهمان‌ها به چه موادی حساسیت غذایی دارند و چه غذاهایی را نمی‌توانند بخورند؛ پس در تماستان برای دعوت از مهمان‌ها حتما درباره غذا هم با آنها صحبت کنید.
برای نمونه، باید بدانید مهمانتان گیاه‌خوار است یا خیر. اگر سینی کبابی به‌غایت لذیذ هم جلوی چنین فردی بگذارید، برایش ناخوشایند خواهد بود. لذت‌بردن از غذا مهمانی را برای شما و مهمان‌هایتان خوشایندتر می‌کند.
در تماستان با مهمان از او بپرسید به چه‌چیزهایی حساسیت دارد و کدام غذاها برایش ناخوشایند است. دقیق و بی‌تعارف باشید و از مهمان بخواهید با شما راحت باشد.
۴. خانه را تمیز و مرتب کنید
تمیزکردن درست‌وحسابی خانه یا محل پذیرایی‌تان از مهمان‌ها به آنها نشان می‌دهد برایشان ارزش قائلید و به‌طور کامل آماده پذیرایی هستید. نظافت درست و اصولی از آداب پذیرایی مهمان است که هرگز نباید پشت‌گوش انداخته شود. جاروکشیدن، جمع‌وجورکردن نابسامانی‌ها و به‌هم‌ریختگی‌ها، و ایجاد محیطی آرام و زیبا و تمیز به داشتن مهمانی خوشایند کمک زیادی می‌کند.
نکته مهم دیگر در رعایت آداب پذیرایی مهمان این است که حواستان به حیوان خانگی خودتان باشد. اگر سگ، گربه یا هر حیوان دیگری در خانه دارید، به این توجه داشته باشید که برخی از آدم‌ها شاید از آنها بترسند. در این صورت، نباید در طول مهمانی، حیوان را در معرض دید و تماس مهمان قرار دهید. کسانی که از حیوانات می‌ترسند از قرارگرفتن در نزدیکی آنها به‌شدت معذب می‌شوند و آزار می‌بینند.
درباره حیوان خانگی دقت کنید بحث فقط ترس نیست. بعضی از آدم‌ها به موی حیوانات یا پر پرندگان آلرژی شدید دارند. باید درباره این موضوع نیز با آنها قبل از برگزاری مهمانی صحبت کنید.
۵. به‌خوبی خوشامدگویی کنید
خوشامدگویی و داشتن چهره خندان یکی از آداب پذیرایی از مهمان است که باید به بهترین شکل انجام شود. وقتی مهمان‌ها سرمی‌رسند، جلوی در بروید و به آنها خوشامد بگویید و راهنمایی‌شان کنید. به آنها راه و مسیر را نشان دهید و بگویید وسایلشان را کجا بگذارند.
گاهی مهمان باید سری به دست‌شویی هم بزند و دست‌ورویی بشوید. همان ابتدا، او را راهنمایی کنید و جای سرویس بهداشتی تروتمیز خانه را هم نشان بدهید. اگر بخشی از کارهایتان هنوز مانده، مهمان را برای انجام آن کارها تنها نگذارید. سعی کنید مقابل چشمان او به کارتان ادامه دهید یا اگر می‌شود، او را هم در روند تکمیل کارتان شرکت بدهید.
در دقایق نخست ورود مهمان برایش نوشیدنی مناسب بیاورید. اگر خودتان باید در آشپزخانه یا جایی دیگر مشغول تکمیل کارهای مهمانی شوید، از فردی دیگر مثل همسر یا اعضای دیگر خانواده‌تان بخواهید کنار مهمان بنشینند و از او پذیرایی کنند. مهمان نباید تنها بماند. این خلاف آداب پذیرایی و مهمان نوازی است.
۶. غذاها و برنامه‌هایتان را از قبل آماده کنید
اگر کارهای مهمانی را از قبل تکمیل کنید، حس بهتری به خودتان و مهمان‌ها منتقل خواهد شد. زمانی که مدام از این‌طرف به آن‌طرف می‌روید و در پِی آماده‌کردن غذا و… هستید، حس خوبی به مهمان دست نمی‌دهد. طوری می‌شود انگار زحمت زیادی بر دوشتان افتاده است و با مهمانداری به دردسر افتاده‌اید! بدیهی است که چنین چیزی مهمان‌ها را معذب می‌کند.
شتاب‌زدگی و آماده‌نبودنتان در پذیرایی احساس خوبی به هیچ‌کس منتقل نمی‌کند. نوشیدنی‌ها، دسرها، پیش‌غذاها و غذاها را از قبل آماده کنید و نگذارید در حضور مهمان، کار زیادی برای آماده‌سازی اینها باقی مانده باشد.
۷. با مهمان‌ها گفت‌وگو کنید
با مهمان‌ها صحبت کنید و با همه آنها وارد گفت‌وگو شوید. نگذارید کسی احساس غریبی کند یا ساکت و تنها بماند. راه ورود به گفت‌وگویی لذت‌بخش را با هرکس پیدا کنید. یادتان باشد از چیزهای منفی حرف نزنید؛ برای نمونه، از بیمارشدن و تب‌کردن شب‌های گذشته فرزندتان یا ناخوشایندی‌های و نابسامانی‌های روزگار حرف نزنید.
هیچ موضوع بحثی را به جمع تحمیل نکنید؛ برای نمونه، برخی از آدم‌ها دوست ندارند درباره موضوعاتی مانند شغل یا عقاید مذهبی‌شان یا حتی سیاست حرف بزنند. به این حس و خواسته‌شان احترام بگذارید.
نگذارید اوضاع تلخ شود و جو مهمانی به هم بریزد. هدف از مهمانی شادشدن و گذراندن ساعاتی خوش است. حرف‌های خوب و خوشایند بزنید.
۸. به مهمان‌ها احساسی خوشایند منتقل کنید
اگر مهمان قصد رفتن دارد، به او بگویید بیشتر بماند. در واقع، تعارف کنید و نشان دهید از حضورش لذت برده‌اید و به شما خوش گذشته است. این بخش را همه ایرانی‌ها خوب بلدند. این‌طور نیست؟ به مهمان‌ها در هنگام رفتن بگویید اوقات خوبی را در کنارشان گذرانده‌اید و امیدوارید بازهم در کنار هم مهمانی بگیرید و شاد باشید.
اگر امکانش هست و مهمانتان از غذایتان خوشش آمده است، کمی برایش بگذارید تا با خود به خانه ببرد. نگویید این مقدار اضافی است! بگویید باعث شادی‌تان است که کسی از دستپخت‌تان لذت ببرد.
شب‌ماندن مهمان؛ آداب پذیرایی و مهمان نوازی چگونه است؟
گاهی لازم است مهمانی را برای یک یا چند شب در خانه خود نگه دارید؛ برای نمونه، مسافری از راه دور است و برای سرزدن به شما از شهر و کشور دیگری آمده است. این سبک از مهمانداری آداب خودش را دارد. اگر تجربه این کار را ندارید یا در گذشته از عهده چنین مهمانی‌ای به‌خوبی برنیامده‌اید، نگران نباشید. توصیه‌های خوبی در ادامه برایتان خواهیم داشت:
۱. دقت کنید که چقدر مهمان را می‌شناسید
گاهی دوستان و آشنایان برای شب‌ماندن به خانه‌تان می‌آیند. اگر مهمان با شما آشناست که مشکلی پیش نخواهد آمد؛ اما اگر با او غریبه هستید، نکات دیگری هم هست باید رعایت کنید. گاهی مهمان برای انجام کاری در شهرتان به مسافرت آمده است. شاید درگیری‌های زیادی دارد و نمی‌تواند زیاد با شما معاشرت کند.
اگر مهمان درگیری‌های زیادی دارد، در این شرایط ادب حکم می‌کند به او سکوت تقدیم کنید و زیاد مزاحمش نشوید.
۲. ملافه‌های تمیز و امکانات مناسب فراهم کنید
رختخواب مهمان باید تمیز و مرتب باشد. ملافه‌های تمیز، وسایل بهداشتی برای حمام‌کردن، و امکانات رفاهی برای ماندن در چند شب در خانه را برای مهمان خود فراهم کنید تا اوقات خوبی را پشت سر بگذارد و راحت باشد.
دور از ادب است که نکات مهم در پذیرایی از مهمان را در نظر نگیرید و این حس را به فرد منتقل کنید که مزاحمتان شده است! این هم از ادب دور است و هم از مرام و معرفت.
۳. دمای اتاق مهمان را مطابق میلش تنظیم کنید
باید دمای اتاق مهمان برایش مطلوب و مناسب باشد. نمی‌توانید دمای خانه را مطابق خواسته خودتان تنظیم کنید. این خلاق آداب پذیرایی و مهمان نوازی است. از مهمان بپرسید که گرمایی است یا سرمایی. بعضی‌ها تعارفی‌اند. برایشان پتو یا ملافه اضافی بگذارید؛ شاید سردشان شد.
درباره تنظیم کولر و تهویه سرمایشی هم برایشان توضیح بدهید تا اگر گرمشان شد، خودشان دست‌به‌کار شوند.
۴. امکانات لازم مانند اتو و لباس‌شویی در اختیار مهمان بگذارید
اگر مهمانی از راه دور پیشتان آمده یا شب را در خانه‌تان سپری می‌کند، به‌احتمال زیاد به استفاده از وسایلی مانند اتو یا لباس‌شویی هم نیاز خواهد داشت. حواستان به این نکات باشد و وسایل لازم را در دسترسشان قرار بدهید.
خانه باید تمیز باشد و جایی را هم برای قراردادن وسایل مهمان در نظر بگیرید؛ برای مثال، مکانی برای آویختن لباس‌ها و گذاشتن ساک‌هایش برای او خالی کنید و بگذارید راحت باشد.
اگر سرتان شلوغ است، می‌توانید از ترفندهای یک‌دقیقه‌ای برای تمیزکردن خانه بهره بگیرید.
۵. برای مهمان صبحانه آماده کنید
مهمانی که شب پیشتان می‌ماند فردا صبح هم در کنارتان خواهد بود؛ پس برنامه‌ای برای صبحانه‌اش بچینید. اگر زودتر از او از خانه خارج می‌شوید، همه‌چیز را آماده کنید و برایش یادداشتی بگذارید و بگویید صبحانه‌اش را میل کند. نگذارید احساس بدی به مهمان دست بدهد.
از شب قبل هم می‌توانید درباره این موضوع با او هماهنگی‌های لازم را انجام بدهید. بنا به درجه صمیمیتی که با مهمان دارید، درباره وعده صبحانه با او صحبت کنید؛ برای مثال، اگر باهم صمیمی هستید، به او بگویید فلان و فلان و… در یخچال است و فردا صبح می‌تواند آنها را بردارد و صبحانه‌اش را نوش‌جان کند.
دقت کنید چگونه مهمانتان خوش‌حال‌تر می‌شود و احساس بهتری پیدا می‌کند. بنا به این موضوع، آماده‌کردن صبحانه می‌تواند شکل‌های مختلفی به خود بگیرد. مهم‌ترین اصل در آداب پذیرایی از مهمان این است که به او حس خوب بدهید و نگذارید معذب شود.
۶. از مهمان کمک بگیرید و او را در کارها مشارکت بدهید
یادتان باشد گاهی هم می‌توانید از مهمان کمک بگیرید؛ برای نمونه، در آماده‌کردن غذا از او بخواهید کمکتان کند. این شرط دارد: زمانی می‌توانید این کار را بکنید که با مهمانتان صمیمی باشید یا او ظرفیت کافی برای مشارکت‌کردن در کارها را داشته باشد. بعضی‌ها چنین پیشنهادی را حمل بر بی‌ادبی می‌دانند.
حواستان را جمع کنید و با شناختی که از مهمان دارید، در صورت لزوم، ببینید آیا کمک‌گرفتن از مهمان برایش خوشایند است یا خیر. این کار در بعضی موارد صمیمیت را می‌افزاید و این حس را به مهمان منتقل می‌کند که در خانه خودش به سر می‌برد.
۷. اطراف خانه را به مهمان نشان دهید
اگر قرار است مهمانتان چند روز بماند، نشان‌دادن حوالی خانه‌تان به او فکر خوبی است. شاید هم لازم است مهمان از خانه‌تان به جایی برود و کاری دارد که باید انجام بدهد. در این صورت، او را با نشانی‌ها و وسایل نقلیه آشنا کنید. اگر سر کار می‌روید و مهمان باید ساعاتی را تنها بماند، به او نشان بدهید چگونه می‌تواند گشت‌وگذاری در شهر و اطراف داشته باشد.
نگذارید مهمان احساس خستگی یا بی‌حوصلگی کند و به او بد بگذرد. درست نیست خاطره‌ای ناخوشایند از ماندن پیش شما برایش باقی بماند.
۸. به‌اندازه معقول تعارف کنید و متعادل باشید
درست است که مهمان باید اوقات خوشی را در خانه‌تان بگذراند؛ اما این به‌معنای اذیت‌شدن خودتان نیست! تعارف بیش‌ازحد را کنار بگذارید. اگر چهارچوب و ملاحظاتی در زندگی‌تان جاری است، به آنها پایبند بمانید؛ برای مثال، اگر دوست ندارید کسی با کفش در خانه‌تان تردد کند، حتما این موضوع را مطرح کنید و به‌خاطر تعارف عذاب نکشید. حق شماست که آرامش زندگی‌تان را در حضور مهمان حفظ کنید.
تعارف زیاد، هم شما و هم مهمان را معذب می‌کند. این‌طور نباشید و حتی در بعضی کارها از مهمان بخواهید کمکتان کند و با این کار صمیمیت بیشتری در فضا به وجود بیاورید.
توصیه‌های تکمیلی
بسته به اینکه مهمانتان چه‌مدت و برای چند روز پیشتان می‌ماند یا اینکه مهمانی‌تان شام‌وناهاری است یا شکل دیگری دارد، باید برنامه‌ریزی داشته باشید. از قبل بدانید قرار است چه بخورید، چه تفریحاتی در نظر بگیرید و در یک کلام، روند مهمانی را برای خود تعیین کنید تا مدیریت اوضاع در دستتان باشد و بتوانید اوقات خوبی برای همه فراهم کنید.
برای مثال، بازی‌های گروهی یا دونفره برای مهمان‌ها در نظر بگیرید؛ اما حواستان باشد اگر بازی‌ها مورد استقبال قرار نگرفتند، جایگزین‌های دیگری ارائه کنید. نگذارید فضای مهمانی یا اقامت مهمان‌ها در خانه‌تان خسته‌کننده و ملال‌آور شود.
اگر مهمان برای چند روز پیشتان می‌ماند، یادتان باشد او به داشتن حریم خصوصی نیازمند است؛ یعنی به ساعاتی نیاز دارد که برای خودش باشد و شما در آن حضور نداشته باشید. مهمان را آزاد بگذارید و اجازه دهید برخی از ساعات را به‌تنهایی و با برنامه مخصوص به خودش بگذراند.
در آخر
در این مقاله سعی کردیم به این پرسش پاسخ بدهیم که وقتی مهمان میاد چگونه رفتار کنیم. داشتن برنامه‌ای مشخص از روند مهمانداری در ذهن می‌تواند مهمانی را شادتر و خوشایندتر کند. از کدام توصیه بیشتر خوشتان آمد؟ خودتان هم توصیه‌ای درمورد آداب پذیرایی بهتر دارید؟ به ما هم می‌گویید؟
